MEDYA KAHRAMANI İLE KURULAN PARASOSYAL ETKİLEŞİM BAĞLAMINDA KÜLTÜR VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

İletişim olanaklarının dünyayı yeniden yorumlayan farklı bakış açılarına sahip kitleleri meydana getirmesi, yeni bir sosyokültürel sürecin başlamasına ve yeni kahraman tip(ler)inin oluşmasına neden olmuştur. Bugünün kahramanı, arkaik dönemden itibaren varlığı ritüeller ve mitler aracılığıyla tespit edilen düzenleyici idealize tipin, süreç boyunca genel hatları itibarıyla sanal kahramana dönüşmüş hali olarak kabul edilebilir. Bu yeni sanal kahraman, insanlığın tüm dönemlerinde olduğu gibi topluma yol gösterici, kurtarıcı, bireyin kendini onda bulduğu, özdeşim kurduğu, günlük hayatın tanzimini sağlayan ideal kahraman tipinin özelliklerini belli oranda taşımaktadır. Söz konusu özdeşim ile kast edilen parasosyal etkileşimdir. Etkileyenin pasif kaldığı, etkilenenin davranış değişikliği yaşadığı, takipçi/seyirci ile onun kendisine en yakın hissettiği medya kahramanı arasında kurulmaktadır. Nitekim toplumun ya da bireyin kendini onda bulması, onunla bir özdeşim içerisine girmesi, ulusal değerlerin kabulü, yayılımı ve aktarımına zemin hazırlayabilir. Alan yazında pek fazla yer bulamamış “parasosyal etkileşim” bireyi, içine doğmuş olduğu sosyokültürel ortama yakınlaştıracağı gibi; mensubu olduğu toplumdan uzaklaştırarak bireyin popüler, küresel kültüre adaptasyonunu da hızlandırabilmektedir. Bu noktada parasosyal etkileşim gerçekleştirilen medya tipi kahramanın özellikleri ve bunun sürdürülebilir kültür için nasıl kullanılacağı önemlidir. Çünkü medya araçları, toplumun kabullerine uygun bir etkileşim alanı oluşturabileceği gibi, tek tip insan profili yaratarak toplumların kültürel farklılıklarını ortadan kaldırabilme gücüne sahiptir.Parasosyal etkileşimin birbirinden farklı medya karakterleri ile geliştirilebilecek bir olgu olması, etkileriyle farklı düzlemlerde karşılaşılabileceği savından hareketle medya rol/model(ler)inin hem toplumsal kabullerin sürdürebilirliğine katkı sağlayabileceği hem de bu kabulleri çözümü zor kültürel uzaklaşmayla karşı karşıya bırakabileceği unutulmamalıdır. Bu kapsamda çalışma, interdisipliner bir anlayışla medya kahramanı etrafında halk kültürünü yeni şartlar çerçevesinde değerlendirmeyi, milli kültürün küresel kültür karşısında hangi anlayışla sürdürülebileceğini, medya karakter(ler)inin kültürel unsurlar üzerindeki etkilerini, gelenekselden küresele yaklaşma sürecinde parasosyal etkileşimin rolünün ne olduğunu, etkilenenin sosyoekonomik düzeyini, etkileyenin hangi nedenlerle etkilediğini açıklamayı hedeflemektedir. Parasosyal etkileşimin birbirinden farklı medya karakterleri ile geliştirilebilecek bir olgu olması, etkileriyle farklı düzlemlerde karşılaşılabileceği savından hareketle medya rol/model(ler)inin hem toplumsal kabullerin sürdürebilirliğine katkı sağlayabileceği hem de bu kabulleri çözümü zor kültürel uzaklaşmayla karşı karşıya bırakabileceği unutulmamalıdır. Bu kapsamda çalışma, interdisipliner bir anlayışla medya kahramanı etrafında halk kültürünü yeni şartlar çerçevesinde değerlendirmeyi, milli kültürün küresel kültür karşısında hangi anlayışla sürdürülebileceğini, medya karakter(ler)inin kültürel unsurlar üzerindeki etkilerini, gelenekselden küresele yaklaşma sürecinde parasosyal etkileşimin rolünün ne olduğunu, etkilenenin sosyoekonomik düzeyini, etkileyenin hangi nedenlerle etkilediğini açıklamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Parasosyal etkileşim, milli kültür, küresel kültür, sürdürülebilir kültür

CULTURE AND ITS SUSTAINABILITY WITHIN THE CONTEXT OF PARASOCIAL INTERACTION WITH MEDIA HERO

The fact that the communication facilities brought the masses with different perspectives reinterpreting the world led to the start of a new sociocultural process and formation of new hero type(s). Today's hero can be regarded as the changed virtual ideal of an organizer idealized type, whose existence is determined through rituals and myths since the archaic period. As in all periods of humanity, this new virtual hero has certain characteristics of the ideal hero type, leading and rescuing the society, finding himself in it, identifying himself and providing the arrangement of daily life. Through this identification, it is referred to a parasocial interaction. It is established between the follower / audience and the media hero that he feels the closest to him. As a matter of fact that the society or the individual finds himself in an identification with him can prepare the basis for the acceptance, diffusion and transfer of national values. “Parasocial interaction”, which couldn’t find much space in literature, makes the individual closer to the socio-cultural environment in which he was born, and it can accelerate the individual's adaptation to the popular, global culture. Herein, the characteristics of the type of media hero in which the parasocial interaction is performed and how it can be used for sustainable culture are important. Because media tools can create an interaction area appropriate to the society's acceptance, as well as the ability to eliminate the cultural differences of societies by creating a standardized human profile. Considering that parasocial interaction is a situation that can be developed with different media characters and effects of which can be encountered in different levels, it shouldn’t be forgotten that the media role/model(s) can contribute to the sustainability of social assumptions and confront these acceptations with difficult cultural alienation. In this context, it is aimed to evaluate folk culture around media hero with an interdisciplinary understanding within the framework of new conditions, that the national culture can be sustained in the face of global culture against the global culture, the effects of media character(s) on cultural elements, the role of parasocial interaction in the process of approaching from traditional to the global culture, the socioeconomic level of the affected and in which aspects affects the affecting.

Keywords:

Parasocial interaction, national culture, global culture, sustainable culture,

PDF

___

Arslan, Özge (2013). “TV dizilerinde yer alan karakterler ile kurulan parasosyal etkileşim: Bağlanma biçimleri ve yalnızlık açısından bir inceleme”, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydos, S. Serpil (2019). “Afganistan’da Kurtlar Vadisi Dizisi ve Modern Halk Masalı Kahramanı Olarak Polat Alemdar”, Milli Folklor, 2019, (121), 81-94.
Bars, M. Emin. “Sözlü Gelenekten Elektronik Döneme Bilgelik Dönüşümü: Irkıl Ata’dan Şahin Ağa’ya”, Millî Folklor, 2018, (117), 120-131.
Chandler, Danıel ve Munday, Rod (2018). Medya ve İletişim Sözlüğü, Çev. Babacan Taşdemir, İstanbul: İletişim Yayınevi.
Çobanoğlu Özkul (2001). “Türk Destanları” Türk Dünyası Ortak Edebiyatı I, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
_____ (2011). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, Ankara: Akçağ Yayınları.
Çoşkun, Bergen (2013). “Frankfurt Okulu: Düş Kırıklığı, Aklın Büyüsü ve Sirenlerin Sesi”, Posseible Düşünme Dergisi, 2013 (4), 48-58.
Ekici, Metin(2002). Destan Araştırma Ve İncelemelerinde Kullanılan Bazı Terimler Hakkında II, Milli Folklor, 2002 (54), 11-18.
Elçin, Şükrü (1986). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Eroğlu, Feyzullah ve İrmiş, Ayşe (2006). “Küreselleşmenin Yol Haritası: Küreselleşen Kültürden Küresel Pazara”, Türk Yurdu 2006, 26 (222), 59-64.
İçin Akçalı, Selda (2006). Gündelik Hayat ve Medya (Tüketim Kültürü Perspektifinde Okumalar, Ankara: Ebabil Yayınları.
Karaca, Şükran ve Gümüş, Niyazi (2008). Kültür ve Tüketim (Hofstede Kültür Boyutları Ve Ülke Örnekleri İle), Ankara: Gazi Kitabevi.
Kurt, Hanifi (2006), Gündelik Hayat ve Medya, Bölüm: Türkiye’deki Egemen Politik Kültür Sembollerinin Medyadaki Tezahürü Üzerine Bir Değerlendirme, Ankara: Ebabil Yayınları.
Marcuse, Herbert (1990). Tek Boyutku İnsan, (Çev. Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea Yayınları.
Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay), Derya Kömürcü, Ankara: Bilim Ve Sanat Yayınları.
Oğuz, M. Öcal (2007), “Folklor: Ortak Bellek veya Paylaşılan Deneyim”. Milli Folklor, 2007 (74), 5-8
Özbudun, Sibel (2003), Kültür Halleri, Ankara: Ütopya Yayınları.
_______ (2015). Hermes’ten İdris’e Bir Dinsel Geleneğin Dönüşüm Dinamikleri, Ankara: Ütopya Yayınları.
Ölçer Özünel, Evrim (2010). “Türk Anlatı Geleneğinde Kahraman Mitoloji ve İktidar İlişkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Postman, Neil (2004). Televizyon Öldüren Eğlence: Göster Çağında Kamusal Söylem (Çev. Osman Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Şahin, Halil İbrahim (2009). “Türkmenistan Sahası Destancılık Geleneği ve Türkmen Destanları”. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Talas, Mustafa ve Kaya, Yaşar (2007). “Küreselleşmenin Kültürel Sonuçları”. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), 2007 ( XXII), 149-162.
Taylan, Hasan Hüseyin ve Arklan, Ümit. “Medya Ve Kültür: Kültürün Medya Aracılığı İle Küreselleşmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008, 85-97.
Ünür, Ece. “Türk Televizyon Dizilerinde Toplumsal Kimliklerin Temsili”. Erciyes İletişim Dergisi “Akademia”, 2013 (2), 32-42.
_____ (2015). Yerli Dizilerdeki Kimlik Kalıpları, Konya: Eğitim Yayınevi.
https://www.cnnturk.com/turkiye/diziden-etkilenip-soyadlarini-degistirdiler?page=1 (04.03.2019).
https://www.yenisafak.com/video-galeri/gundem/la-case-de-papel-dizisinden-etkilenip-700-bin-tllik-soygun-yaptilar-2187668 (10.03.2019).