İpek Türk ağzında ses olayları

Bu çalışmamızı daha önce İpekte yapmış olduğumuz derleme metinlerimizden örnekler tespit ederek oluşturmaya çalıştık. Bu çalışmamızın amacı halen çok canlı bir şekilde kullanılan İpek Türk Ağzının ses özellikleri içerisinde önemli bir yer teşkil eden ses olaylarını özel olarak ele almak ve bu ses olaylarını oluş biçimlerine göre gözler önüne sermektir. Rumeli Ağızları içerisinde özel bir yeri olan İpek Türk Ağzının ses olayları bakımından da özellik arz ettiğini, ortaya çıkan ses olaylarının Türk dilinin genel karakteri ve tarihi seyri çerçevesinde diğer lehçe, şive ve Anadolu Ağızlarında meydana gelen ses olayları ile benzerlik ve farklılıklar ortaya koyduğunu görüyoruz. Bu çalışmanın kapsamını aşan bu yön bilahare başka çalışmalarda ele alınabilir; ancak biz burada sadece İpek Türk Ağzının ses olaylarını gözler önüne sermeye çalıştık. Katkı sağlayacak değerlendirme ve tasniflere bundan sonraki çalışmalara yönelik temennimizdir. Bu çalışma, sahada ses kayıt cihazıyla yapılan metin derlemesi, kayıtların çevriyazı alfabesiyle metne aktarılması ve metinde tespit edilen dil malzemesinin Ses Bilgisi bakımından incelemeye tabi tutulması yöntemine dayanmaktadır.

Phonetic changes in peja Turkish dialect

We have tried to form this study by determining samples from our compilation texts that we did in İpek before. The aim of the study is to discuss the phonetic changes which takes an important place in phonetic properties of Peja Turkish Dialect that is still used lively today in special. We see that Peja Turkish Dialect has a unique place in Rumelian Dialect and also its phonetic changes are notable. Also, the phonetic changes in Peja Turkish dialect show similarities and differences with other dialects in Anatolia. This subject which goes beyond the scope of this study can be discussed in other studies; but we have tried to bring phonetic changes of Peja Turkish Dialect into light. We hope that this study wills contribute to future studies and classifications. This study is based on the method of text compilation done by sound recording device, converting records into text and analysis of vocabularies determined in the text in terms of Phonetics.

PDF

___

AKALIN, Mehmet, Tarihi Türk Şiveleri Ank.1988
AKSOY, Ömer Asım, Gaziantep Ağzı İst. 1945
ATALAY, Besim, Divanü Lugatit Türk Dizini IV Ankara. 1986
BANGUOĞLU, Tahsin, Türkçenin Grameri Ank. 1986
CAFEROĞLU, Ahmet Anadolu ve Rumeli Ağızlarının Bugünkü Durumu VII. TD Kurultayında okunan bilimsel bildiriler-1957 Ankara TDK, 1960
CAFEROĞLU, AhmetAnadolu ve Rumeli Ağızları Ünlü Değişmeleri, TDAY-B Ankara, TDK, 1964
CAFEROĞLU, Ahmet Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar İst. 1940 Anadolu Ağızlarından Toplamalar İst. 1943
Sivas ve Tokat İlleri Ağızlarından Derlemeler İst. 1944
Güneydoğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar İst.1945
Kuzeydoğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar İst. 1946
Orta Anadolu Ağızlarından Derlemeler İst. 1943
Anadolu İlleri Ağızlarından Derlemeler İst. 1951
Anadolu ve Rumeli Ağızlarında Ünlü Değişmeleri TDAY, 1964
ÇABEJ, Eqrem, Studime Gjuhesore III, Rilindja Prishtine, 1987
DALLI, Hüseyin, Kuzey Doğu Bulgaristan Türk Ağızları Üzerine Araştırmalar, Ank. 1978, TDK yayınları.
DALLI, Hüseyin Kuzeydoğu Bulgaristan Türk Ağızları Üzerine AraştırmalarAnk. 1991
DEDOVİÇ, Suzana, Mitrovaçki Turski Govor, Belgrad Üniversisi, 1992, Belgrad
DEDOVİÇ, Suzana, Morfoloşke Karakteristike Mitrovaçkog Turskog Govora, Çasopis za Duruştvene Nauke, Priştina, 1994
Fonetske Karakteristike Mitrovaçkog Turskog Govora, Zbornik Filoloşkog Fakulteta u Priştini, Kniga II, Priştina 1993
Kosova Mitroviçası Türk Halk Edebiyatından Derlemeler ÇEVREN, Özel sayı Bal- Tam, Prizren 2001
Mitroviça Türk Ağzının Başlıca Özellikleri Bay dergisi, Prizren 2004
ERCİLASUN, Ahmet Bican, Kars İli Ağızları, Ank. 1963
ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, İst. 1981
GABAİN, A. Von, Eski Türkçenin Grameri (çev. Prof. Dr. M. Akalın), Ank. 1978
GEMALMAZ, Efrasiyab, Erzurum İli Ağızları Erzurum 1978
HAZAİ, Georges, Beitrage zur Kenntnis der Turkischen Mundarten Mazedoniens, Rocznik Orientalityczny, XXII-2, 1960
HAZAİ, Georges,Rumeli Ağızlarının Tarihi Üzerine, TDAY-B, Ankara TDK, 1960
HAZAİ, Georges Rumeli Ağızları Tarihinin İki Kaynağı Üzerine, TDAY-B, 1963, Ankara, TDK 1963
GÜLENSOY, Tuncer, Rumeli Ağızlarının Ses Bilgisi Üzerine Bir Deneme, TDKY/B, 1984, Ankara, 1987
GÜLENSOY, Tuncer, Kütahya ve Yöresi Ağızları, Ank. 1988
GÜLENSOY, Tuncer, Anadolu ve Rumeli Ağızları Bibliyografyası Kültür Bakanlığı MFADY:33, Biyografiler/Bibliyografyalar Dizisi: 7, Ankara1981
GYULA, Nemeth, Zur Einleintung der Türkischen Mundarten Bulgariens, Sofia, 1956
HACIEMİNOĞLU, Necmettin Türk Dilinde Fiiller İst. 1984
HASAN, Hamdi, Makedonya ve Kosova Türklerince Kullanılan Atasözleri ve Deyimler, TDKY:685, Ankara: TDKY 1997
HASAN, Hamdi, Kocacık (Makedonya) Ağzının Ses Özellikleri, SESLER,Haziran 1995, Üsküp
HASAN, Hamdi, Kalkandelen Türk Ağzı SESLER,yıl XIX, S.173(Şubat-1983) Üsküp
HASAN, Hamdi, Tetovkiot Turski Govor, Tetovo i Tetovsko Niz İstorijata Tetovo 1982
http://tr.wikipedia.org/wiki/İpek,_Kosova
İBRAHİM, Nazım Cümle Bilgisi, SESLER, Eylül-Ekim 1997, Üsküp
İBRAHİM, Nazım, Vrapçişte ve Çevresi Türk Ağzı(Makedonya), Yüksek Lisans Tezi, Ankara: AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü- Türk Dili ve Edebiyatı, Ana Bilim Dalı,1997
İNALCIK, Halil, Osmanlı Imperatorluğu (Klasik devir 1300-1600), Belgrad, 1974
JANOS, Eckman, Kumanova Türk Ağzı, TDKY, S-191, Nemeth Armağanı, Ankara 1962
JANOS, Eckman, Dinler (Makedonya) Türk Ağzı, TDAY-B, Ankara, TDK, 1960
KALAY, Emin, Edirne İli Ağızları Ank. 1998
KALEŞİ, Hasan, Prizren kao kulturni centar za vreme Turskog perioda Gjurmime Albanologjike, sayı, 1, Priştine 1962
KAKUK, Suzanne Le dialect Turc dOhriden Macédonie, Acta Orientalia Academia e Scientarum Hungaricae, Tomus XXVI/2-3, 1972
KARAHAN, Leyla Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması Ank. 1996
KATONA, K. Louis, Le dialecte turc de la Macédonie de lOuest, TDAY-D, Ankara, TDK, 1969
KAYA, Güven, Yugoslavya Türk Halkı Yazınına Gerçekçi Bir Bakış, Tan Yayınevi, Priştine 1986
KORKMAZ, Zeynep, Güney Batı Anadolu Ağızları Ank. 19 Batı Anadolu Ağızlarında Asli Vokal Uzunlukları Hakkında TDAY 1953
KORKMAZ, Zeynep, Nevşehir ve Yöresi Ağızları, Ank. 1977
KOWALSKİ, Tadeusz, Osmanisch-Turkische Volkslieder aus Mazedonien: WZKM, XXXIII (1926)
KOWALSKİ, Tadeusz, Zagadki ludowe tureckie (Enigmes popularies turques): Prace Komisiji Oriental istyezny Polskiej Akademi Umeiejetnosci No. 1. Krakow, 1919 Ülküsal, Müstecip, Dobruca ve Türkler, Ankara 1987
KRASNİÇ, Ayten İpek Türk Ağzında Söylenen Maniler ve Bazı Ağız Özellikleri, ÇEVREN 51, Priştine, 1986
MANSUROĞLU, Mecdut, Edirne Ağzında Yapı, Anlam, Deyim ve Söz Dizimi Özellikleri, TDA Yıllığı, Ank. 1960
MORİNA, İrfan, Mamuşa Türk Halkı Ağzı Üzerinde Dil Araştırması (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1985
Mamuşa Ağzının Fonetik Özellikleri, ÇEVREN, XII/49, Priştine 1985
Mamuşa Ağzının Morfolojik Özellikleri, ÇEVREN, XII/50, Priştine, 1985 OLCAY, Selahattin, Erzurum Ağzı Ank. 1966
Doğu Trakya Yerli Ağzı Ank. 1966
OLCAY, Selahattin Doğu Trakya Yerli Ağzı Ank. 1995
OLİVERA, Yaşar-Nasteva, Turskiot govor vo Gostivarskiot kraj, Gostivarskiot kraj-II, Gostivar: Opştinsko sobranie, 1970
OLİVERA Yaşar-Nasteva, Za nekoi fonoloşki izmeni vo govorot na turskiotnaselenie vo Gostivarsko, Godişen Zbornik, Knjiga 21, Skopje, Filoloşki Fakultet Skopje, 1969
OKTAY, Ahmed,Resne ve Çevresi Türk Ağızların Fonetik ve Sözlük Özellikleri,Yüksek Lisans Tezi, Üsküp, Kiril ve Metodik Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 2001
SEVİN, Alil, Radoviş ve Çevresi Türk Ağzı, Yüksek Lisans Tezi, Üsküp, Kiril ve Metodik Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyat Bölümü, 2000
SÜMER, Faruk, Oğuzlar, Ankara 1980
ŞANLI, Cevdet Kırklareli İli Merkez İlçe Köyleri Ağızları Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne 1990
YENİBAL, Selahattin, Kırklareli Ağzı ve Hususiyetleri, İ. Ü. Edb. Fak. Mezuniyet Tezi, No: 8/1718 1974
YUSUF, Süreyya, Dil Çalışmaları,Tan Yayınevi, Priştine, 1984
YUSUF, Süreyya, Arnavutçadan Prizren Türkçesine Aktarmalar ÇEVREN,IV/III,S.5, Priştine
YUSUF, Süreyya, Prizren Türkçesinde Kimi Yabancı Ögeler, Çevren 1/3 (1974), Priştine
TUNA, O. Nedim, Türk Dilbilgisi Fonetik ve Morfoloji Malatya, 1986
TURAN, Zikri, Fonetik ve Morfoloji Ders Notları Sakarya, 2006/2007