GOETHE’NİN “THULE KRALI” VE ARNAVUT DİLİNDEKİ ÇEVİRİLERİ
Johann Wolfgang von Goethe ‘Thule Kralı’ adlı şiirini efsanevi bir ada olan Thule’de konumlandırmıştır. Bu bölge, eski Yunan denizcilerinin açılmaya cesaret ettikleri en kuzey nokta olarak bilinmiştir. Bu şiir J. W. von Goethe’nin en çok tanınmış trajedi oyunu Faust’un bir parçası olarak tanınmaktadır, zira, bu oyunun her versiyonunda yer almaktadır. Bu baladın Arnavutça dilindeki çevirileri açısından bir şampiyon olması gerçeği çalışmamıza önem katıp, buna binaen inceleme konusu olarak seçilmiştir. İlk olarak, 1900 yıllarında, tanınmış Arnavut şair, Nder Mjeda tarafından çevrilmiş olan bu şiir ardından on bir çevirmen tarafından işlenmiştir. Bu sanatsal balat, aslı olan Alman dilinde, yapay ve eski şairane bir dilde yazılarak geleneksel halk türküsü etkisini yaratmaktadır. Bu çalışmanın amacı bazı çevirileri kıyaslamak ve hangisinin aslına en yakın olduğunu bulmaya ilaveten, çevirmenlerin kafiye, biçim ve dizi şekli yanı sıra eski dil fikrini korumak için neleri kullandıkları ortaya çıkarmaktır. Diğer yandan da iki farklı ağızda olan çevirilerdeki farkı görmek ve bu balat için hangisinin daha uygun olduğunu göstermeyi amaçlıyoruz.
GOETHES “KING OF THULE” AND IT’S TRANSLATIONS INTO ALBANIAN
Johann Wolfgang von Goethe placed his poem “The King of Thule” on themythical island of Thule, which is thought to have been the northernmost place in which theancient Greek sailors had the courage to travel to. Because of the fact that this poem hasbeen included in all versions of this play, it is perceived as a part of Faust, which is the mostfamous tragic play of Goethe. The fact that this ballad is a champion in terms of itstranslation into Albanian, adds importance to the present study, and is therefore selectedfor analysis. It was translated for the first time, probably round 1900, by Ndre Mjeda, a wellknown Albanian poet, and then later on by 11 other translators. This artistic ballad, in theoriginal, in German language, is written in an artificial and outdated poetic language - tomake it sound like traditional folk songs. The aim of this article is to see the reception of thiswork into the Albanian literature. The comparison of the translations will try to giveanswers to the research questions emphasised in this article: which of them is closer to theoriginal one and to exhibit what did the translators used, in order to save the idea of oldlanguage, besides rhyme, style and string form. The article also aims to see the differencesbetween the translations into two different Albanian dialects (Gegë and Toskë), and toanalyze which one is more suitable for this ballad.
___
- GOETHE, Johann Wolfgang von (2000). Goethes Poetische Werke, vollständige Ausgabe, Erster Band, Gedichte. Augsburg: Weltbild Verlag.
- MJEDA, Ndre (1982). Vepra I- Juvenilia. Prishtinë: Rilindja
- GOETHE, Johann Wolfgang von (1988). Vepra të zgjedhura, Vëllimi I. (Çev: Skender Luarasi), Prishtinë: Rilindja.
- GOETHE, Johann Wolfgang von (2008). Faust. (Çev. Pashko Gjeçi), Tiranë: Botimet Çabej
- GOETHE, Johann Wolfgang von (1998). “Mbreti i Tulës”. (Çev. Jorgo Bllaci) Albania. 1998, 250, 10.
- GOETHE, Johann Wolfgang von (1998). “Mbreti i Tulës”. (Çev. Vehbi Bala) Albania. 1998, 250, 10.
