KARAMAN EYALETİ VAKIF DEFTERİNE GÖRE BOR (1483, 1500)

Bor kazasının bulunduğu bölgenin ilkçağdan itibaren önemli bir yol güzergâhı üzerinde olduğu bilinmektedir. Özellikle kaza merkezine bağlı olan Kemerhisar beldesinin kuzeyi güneye, güneyi de kuzeye bağlayan yolların kesiştiği yol güzergâhı üzerinde bulunmasından dolayı önemli bir merkez olduğu bilinmektedir. Bölgede özellikle Tyana (Kemerhisar) çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bor ve çevresinin Türk hâkimiyetinin kurulmasına müteakip Selçuklu, Karamanoğulları, diğer beylikler ve devletlerin (İlhanlı, Eretna gibi) hâkimiyetleri söz konusu olmuştur. Bölge 1470-1471 yılından itibaren Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Osmanlı Devleti bütün Karaman bölgesini ele geçirerek Karaman Eyaleti adı ile bir idari yönetim kurmuştur. Ayrıca Karamanoğulları hâkimiyetinde bulunan bütün yerleşim birimlerinde yer alan vakıf ve mülk kayıtları 1476 yılında düzenlenen defterle kayıt altına alınmıştır. Düzenlenen bu ilk defterde Bor Niğde sancak merkezine bağlı köy statüsündedir. Çalışma konumuzu oluşturan 1483 ve 1500 yılı vakıf defterlerinde de aynı şekilde statüsünün köy olduğu belirtilmekle beraber vakıf kurumları hakkında kısa bilgiler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Bor, Selçuklu, Osmanlı, İlhanlı, Eretna, Karamanoğulları

PDF

___

Ankara Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Kuyûd-ı Kadîme Arşivi, Tahrir Defteri, Nr. 564, 565
MC.O.116 (İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Tasnifi O.116/1)
COŞKUN, F. (1996) 888/1483 Tarihli Karaman Eyaleti Vakıf Tahrir Defteri (Tanıtım, Tahlil ve Metin), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
ERDOĞRU, M. A. (2003a), “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-I”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/1, s. 119-160
ERDOĞRU, M. A. (2003b), “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-II”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/2, s. 99-140.
ERDOĞRU, M. A. (2004a), “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-III”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XIX/1, s. 119-154.
ERDOĞRU, M. A. (2004b), “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-IV”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XIX/2, s. 141-176.
Hoca Sadettin Efendi (1979), Tacü’t-Tevarih, III, Haz. İsmet Parmaksızoğlu, Kültür bakanlığı, Ankara.
KORKMAZ, M. (1995), “Şer’iye Sicillerine Göre”XVII. Yüzyılda Bor’da Sosyal ve Ekonomik Yapı (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
TOPAL, N. (2005), “Tyana ve Çevresine Yapılan Arap Akınları”, Niğde Tarihi Üzerine, edt. Prof. Dr. Musa ŞAŞMAZ, Kitabevi, İstanbul, s. 17-23.
UZLUK, F. N. (1958) Fatih Devrinde Karaman Eyaleti Vakıfları Fihristi, Ankara.