ALEVİLİKTE CEM İBADETİNE YÜKLENEN ANLAMLAR VE CEM İBADETİNİN MANEVİ MAKAMLARI

Aleviliğin temel ibadeti olan cemler, birçok tasavvufi anlamı da içerisinde taşımakta ve yaşatmaktadır. Cemler, genel anlamda Alevilik inancının kimlik kodlarını taşıyan ana unsur olmuştur. Bir toplumun ibadet biçimi, o topluma dair biriken tarihsel hafızanın okunması açısından da önem arz etmektedir. Geleneksel öğretisinde, inancı şekilsel kalıplardan hakikate (öze) taşımayı amaçlamış olan Alevilik inancı, bu manada da cem ibadetinin erkânlarına da farklı tasavvufi anlamlar yüklemiştir. Ele alınan erkânların içeriğine göre kimi cemler toplumun her bireyine açık yapılırken, örneğin musahiplik cemi gibi ibadetler ise sadece toplumun belli bir kesimine açık tutulmuş veya tutulmaktadır. Cem ibadetinin bir başka boyutunu ise Alevilik kimliği altında örgütlenmiş olan Bektaşilik açısından söylemek mümkündür. Alevilikte, eşler ile yapılan ikrar verme tören(ler)i (cemi), Bektaşilik söz konusu olduğunda ise sadece bireysel olarak yapılmakta ve nasip alma erkânı bu şekilde tamamlanmaktadır. Bu müşterek çalışmamızda; Aleviliğin temel ibadeti olan cemlerin içerisinde yapılan ritüellerin taşıdığı anlamları açıklamayı, cemlere bekâr veya eşli olarak girilmesi uygulamalarını ve cem ibadetinin taşıdığı manevi makamları açıklamayı amaç ediniyoruz.

Anahtar Kelimeler:

Alevilik-Bektaşilik, İkrar, Ritüel

PDF

___

ALTINOK, Baki Yaşa (2012). Alevilik - Hacı Bektaş Veli - Bektaşilik. Ankara: Ahi Yayıncılık. ATALAY, Ali Adil (2011). İmam Cafer-î Sâdık Buyruğu. İstanbul: Can Yayınları.BOZKUŞ, Metin (2006). Sivas Aleviliği. Isparta: Fakülte Kitabevi.BİRDOĞAN, Nejat (2013). Alevilik: Anadoluʼnun Gizli Kültürü. İstanbul: Kaynak Yayınları.DEDEKARGINOĞLU, Hüseyin (2012). Dede Gargın Süreğinde Cem. Ankara: Yurt Kitap Yayıncılık. ERASLAN, Kemal (1995). “Ahmed-i Yeseviˮ. Erdem Dergisi (Hoca Ahmed Yesevi Özel Sayısı), Cilt 7, Sayı 21. ss.799- 819. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. ER, Piri (1997). “Anadolu Aleviliğinde Halka Namazıˮ. İstanbul: Cem Dergisi. Yıl 7, Sayı 67, ss. 53-55, s.54. ER, Piri (1998). Geleneksel Anadolu Aleviliği. Ankara: Ervak Yayınları.ERÖZ, Mehmet (2014). Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat. KAYA, Ali (2012). Alevilik ve Dersim Üzerine Seçme Yazılar. İstanbul: Yaz Yayınları. KEÇELİ, Şakir (2005). “Bektaşilik-Alevilik Arasındaki Farklar-Meydan Eviˮ. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi I. Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Cilt II, ss. 322-336. KELEŞ, Ali (2008). “Ortak Kimlik ve Müzik / 1980 Sonrası Alevi-Bektaşi Uyanışıˮ. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.