1476 TARİHLİ VAKIF DEFTERİNE GÖRE NİĞDE’DE KULLANILMIŞ LAKAP VE UNVANLAR
Ad bilimin konularından olan lakaplar ve unvanlar, bu alan içerisindeki sınıflandırmalarda da kişi adları içerisinde incelenir. Lakaplar, sosyal kurumların etkisinde olmadan, asıl ada sonradan eklenerek yapılırken; unvanlar bir kimsenin işi, mesleği veya toplum içindeki durumuyla ilgili olarak kullanılan ad veya sanlardır. Bunların tespit edilmesi, meslek gruplarının belirlenmesi ve onlardaki tarihi değişimlerin görülebilmesi için önemlidir. Çünkü onlar, nüfus bakımından kalabalıklaşan kitlenin tanınmasını ve çağrılmasını kolaylaştırır ve onu ortaya çıkaran milletin de düşünce yapısını ve onların doğuş kaynaklarını sunar. Böyle bir amaca bir nebze olsun veri sunmak için Fatih devrinde yazılmış Karaman Eyaleti Vakıf Defteri’nde Niğde’de lakaplar ve unvanlar incelenmiştir. Bu cümleden de anlaşıldığı gibi çalışmanın malzemesini Karaman Eyaleti Vakıf Defteri (Fatih Devri) oluşturmaktadır. Çalışmanın yönteminde nitel araştırma yöntemlerinin bir parçası olan tarama yönteminden yararlanılmıştır. Ortaya çıkarılan veriler de tasnif edilmiştir. Çalışmanın başta Karaman iliyle ilgili yapılacak lakap ve unvan çalışmaları olmak üzere Türkçedeki bu alanla ilgili çalışmalara tarihî belgeler boyutuyla katkı sağlaması umulmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Niğde, ad bilimi, kişi adları, lakaplar, unvanlar
___
- AKGÜNDÜZ, Mustafa (2014). Ticarî Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahîlik Teşkilatı, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 19, Sayı 31, Ocak–Haziran, s. 9-18.
- AKSAN, Doğan (1990). Her yönüyle Dil, Cilt III, Ankara: Atatürk Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
- ALTUNSOY, Zeynep (2006). İlk Türk-İslâm Devletlerinde Kullanılan İdâri ve Askerî TERİM ve Unvanlar, Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosman Paşa Üniversitesi.
- AYDIN, Mehmet (2006). Adbilim Açısından Ordu ve Samsun Ağızlarındaki Bazı Lakaplar, Türk Dilleri Araştırmaları, 1, s. 25-47.
- BOYRAZ, Şeref (1998). Lakaplar Konusunda Bazı Dikkatler ve Bir Yöre Örneği. Türklük Bilimi Araştırmaları, VII. Sayı, s. 107-138.
- CALP, Mehrali (2014). Kişi Adları Üzerine Dilbilimsel Bir Çalışma (Ağrı İli Örneği), A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, s.27-49.
- ÇALIŞKAN, Erol-SEHER, Şerife (2016). Türk Folklorunda Lakap Verme Geleneği: Bartın Örneği, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 14, S 3, s. 103-126.
- DONUK, Abdülkadir (1988). ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE İDARÎ -ASKERÎ UNVAN VE TERİMLER. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- GÜLLÜDAĞ, Nesrin-BAŞ, Halit (2019). 1452 Numaralı İzmit Şeriye Sicilinde Yer Alan Unvan ve Lakaplar Üzerine Bir İnceleme. Anasay, s. 73-104.
- http://www.nigde.gov.tr/tarihce1 Erişim: 01.10.2020
- KAŞAĞICI, Mustafa (2005). Osmanlı Sultanlarının Kullandıkları Ünvan Ve Lakapların Türk Devlet Ve Toplum Anlayışı İle İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
- KURGUN, Levent (2002). Denizli İli Yer Adları, Doktora Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
- KUTLUYER, Mehmet (2020). ESKİÇAĞ’DA NİĞDE (Başlangıcından Roma Dönemi Sonuna Kadar), Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa S. (2009). Tarihi Süreçte Seyyid Ve Şerif Kavramlarının Kullanımı, Osmanlı Araştırmaları, XXXIII, s. 87-129.
- ÖRNEK, Sedat Veyis (1977). Türk Halk Bilimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- PARLATIR, İsmail (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
- SAKAOĞLU, Saim (2001). Türk Ad Bilimi I: Giriş, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TDAV (1995). “Fakı”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 126-127.
- TDAV (1998). “Hoca”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 186-187.
- TDAV (2010). “Şeyh”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 39, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 49.
- TDK (2011). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TOPAL, Nevzat (2018). 15. Yüzyılda Niğde, Konya: Kömen Yayınları.
- ULUÇAY, Çağatay (1977), İlk Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara: MEB Yayınları.
- UYSAL, İdris Nebi (2017). “Lakaplar Üzerine Bir Araştırma: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Örneği”, IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 26-28 Nisan 2017, Niğde: s. 289-396.
- YEĞİN, Abdullah-vd. (1997). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat, İstanbul: Envar Neşriyat.
- YILDIZ KISACIK, Sibel (2019). Beylerbeyi Mausoleum, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, IV / I, s. 85-94.
- YÖRÜK, Saim (2011). Çelebi Unvanı Hakkında Bir Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(18), s. 290-297.
- ISSN: 2587-1331
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Bülent KARA
Sayıdaki Diğer Makaleler
Ali Ertuğrul’a Göre Niğdeli Kadı Ahmed’in El-Veledü’ş-Şefîk Ve’l-Hâfidü’l-Halîk’ı
NİĞDE MÜZESİN’DEKİ III.GIYASEDDİN KEYHÜSREV DÖNEMİNE AİT SİKKELER
SUÇA VE SUÇLUYA TOPLUMSAL DAMGA: NİĞDE İLİ ÖRNEĞİ
SURRE ALAYLARI VE KABE ÖRTÜLERİ: NİĞDE MÜZESİ KABE ÖRTÜLERİ ÖRNEĞİ
1476 TARİHLİ VAKIF DEFTERİNE GÖRE NİĞDE’DE KULLANILMIŞ LAKAP VE UNVANLAR