ҚАЗІРГІ ӨЛЕҢТАНУДАҒЫ ҰЙҚАС МӘСЕЛЕСІ

Қазақ өлеңтануында ұйқасқа қатысты пікірлердің толастамай отырғаны рас. Қазіргі үйқастардың жазылу ерекшелігі зерттеуге лайық. Ұйқас мәселесінде сөздердің тіркесі ғана емес, ырғақ, буынға тіреліп айтып жүрміз. Бұл ұйқасты ырғақ, өлшеммен қарастырудан болып оытр. Қазақ өлеңінде буынның атқаратын қызметіне қарай ұйқасты бағалауға тырысамыз. Ұйқастың қазіргі қызметі м ағынасына қарай жұмыс жасауын ашып айту керек. Қазақ өлеңіндегі негізі буын мен ұйқасқа негізделген ой енді кезекте ең бірінші рет мағынаға жұмыс жасауын бақылай аламыз. Мақалада Ұйқастардың бүгінгі жазылу ерекшелігіне мән беріледі. Ұйқас өлеңінің көркемдігін, эстетикалық әсерін бұзып аламауы керек. Бұл мазмұнға да тікелей байланысты. Ұйқасқан сөздердің дыбыстары өзара сәйкес келумен қатар олардың мазмұны да нақты бір тақырып аясында өрбуі қажет екендігі заңдылық.

Anahtar Kelimeler:

Өлеңтану, ұйқас, буын, ырғақ, эстетика, зерттеушілер, силлабика, тармақ, толымсыз ұйқас, өлшем.

PDF

___

1. С. Негимов (1991), Ақын-жыраулар тілінің бейнелілігі. Алматы: Ғылым.
2. Р. Сыздықова (1993), XVIII-XIX ғғ. қазақ әдеби тілінің тарихы. Алматы: Мектеп.
3.М.Дүйсенов (1987), Әдебиеттің мазмұны мен пішіні.Алматы:Жазушы.
4.Қ.Жұмалиев (1978), Стиль–өнер ерекшелігі. Алматы: Жазушы.
5. Б.Кенжебаев (1986), Әдебиет белестері. Алматы.Жазушы.
6. З.Ахметов (2002), Поэзия шыңы – даналық.Астана: Елорда.
7.Т.Шапаев (2001), Ой түбінде жатқан сөз. Алматы:Ғылым.
8. Қ.Мырзалиев (1989), Өлеңдер мен поэмалар.Алматы: Жазушы.
9. З. Қабдолов (1992), Сөз өнері. Алматы: Қазақ университеті.
10. С.Нұржан (2002), Таң қауызын жарғанда: 3 томдық.Алматы: Үш қиян.
11.Т.Әбдікәкімов (2000), Т. Ырауан: өлеңдер, балладалар, толғау. Алматы: Атамұра.
12 Н.Мәукенұлы (2004), Жоғалды күн, жоғалды ай, жоғалды жыл. Алматы: Сөздік-Словарь.
13. С.Ержанова (2010), Тәуелсіздік тұсындағы қазақ поэзиясы.Алматы: Білім.