Yerelden Ulusala taşınan müzik belleği ve Yurttan Sesler

Ülkemizin ilk koral Türk halk müziği topluluğu olan ve Türk halk müziğini radyo bağlamında kurumsallaştırarak uzun yıllar halk müziğinin bir yüksekokulu görevini yürüten Yurttan Sesler Korosu, bugüne kadar tek başına incelenip araştırma konusu yapılmamıştır. Çeşitli kaynaklarda Yurttan Sesler Korosu’nun sadece tarihsel süreci üzerinde durulmuş; koronun işlevi, faaliyetleri, eğitim sistemi, icraları, kültürel hizmeti ve koronun eleştirilen yönleriyle günümüze olan etkileri hakkında bir çalışma yapılmamış ve bu durum Yurttan Sesler’in müstakil bir şekilde bilimsel bir araştırma konusu yapılması ihtiyacını doğurmuştur. Yurttan Sesler Korosu’nun bir radyo programı olarak kültürel yolculuğuna başlaması ve radyo çatısı altında faaliyetini sürdürmesi, koronun kurumsal tarihiyle ülkemizdeki radyo yayıncılığı sürecinin birlikte ele alınmasını gerekli kılmıştır. Kitle iletişim araçlarından biri olan radyonun Türkiye’de yayın hayatına başlaması ve bu yayınlarda halk müziği programlarına yer verilmesi, bir yöreye ait türkülerin diğer bölgelere aktarım şeklini hızlandırmış; aktarım alanının da yurt ekseninde genişlemesini sağlamıştır. Radyoda âşıklar ve çeşitli mahalli sanatçıların bireysel örnekleriyle başlayan bu süreç, Yurttan Sesler Korosu’nun kurulmasıyla birlikte kurumsal, sistemli ve bilimsel bir yapıya bürünerek ivme kazanmıştır. Ülkemizde çeşitli dönemlerde derleme çalışmalarıyla elde elden türkülerin, radyo ortamında dinleyici kitlesine sunulması, uzun yıllar boyunca “Yurttan Sesler” adı verilen bir geleneğin ortak bir dil aracılığıyla sürdürülebilmesine katkı sağlamıştır. Bu bağlamda bu makalede, günümüzde hala etkinliğini sürdüren Yurttan Sesler’in kurumsal tarihi ele alınacak ve koronun çok yönlü bir analizi yapılacaktır.

Moved from the national to the local memory of the music and voices from abroad

The first choral band of Turkish folk music that is called “Country’s Voice Choir” for many years served as a high school in our country and contributed to institutionalizing of folk music. However, it has not been examined alone and has not been the sole subject of any research so far. Only the historical aspects of the “Country’s Voice Choir” are emphasized in various sources but there has not been a study on the function, activities, educational system, performances, cultural services and the criticized aspects of the Choir as well as its effects on the present day. This situation created a need for an independent scientific research of the “Country’s Voice Choir”. The beginning of the cultural journey of “Country’s Voice Choir” as a radio program and continuation of its activities under the structure of the radio made it necessary to consider the institutional history of the Choir and the process of radio broadcasting in our country together. The launch of the radio in Turkey, which is one of the mass communication medium, and the inclusion of folk music programmes in its broadcast have not only accelerated the way folk songs of one region are communicated to the another but also broadened the extent of this communication nationwide. Beginning with the individual samples of the folk singers, or âşıklar and local artists, this process gained acceleration by transforming into an institutional, systematic and scientific framework with the foundation of “Country’s Voice Choir”. In our country, throughout different periods, the presentation of the folk songs obtained through compilation studies to the listener via radio has contributed to the sustainability of a tradition called “Country’s Voice Choir” by means of a common language in our country. In this respect, in this article the institutional history of “Country’s Voice Choir” which still maintains its activities will be addressed and a multi-faceted analysis of the Choir will be carried out.

___

  • AKSOY, Bülent, (2002), “Cumhuriyet Döneminde Devlet Radyosunun Türk Musikisi Üzerindeki Etkileri”, Türkler, Ankara, Semih Ofset, c. 18, s: 329-338.
  • ATAMAN, Sadi Yaver, (1963), “Sarısözen’in Arkasından”, Türk Folklor Araştırmaları, c.8, sayı 163, sf: 2981-2982.
  • ÇANKAYA, Özden, (2003), Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000, İstanbul: YKY.
  • ÇEREN, Sait, (1944), “Muzaffer Sarısözen’le Bir Konuşma”, Radyo, c.3, sayı 31, sf: 4.
  • ELÇİ, Armağan Coşkun, (1997), Muzaffer Sarısözen (Hayatı, Eserleri, Çalışmaları), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • ------------------------------, (2008), “Tarihsel Gelişim Bağlamında Türk Halk Müziği Araştırmaları, Milli Folklor, yıl. 20, sayı.78: 37-54.
  • ETİLİ, Can, “Cumhuriyetten Günümüze Türkü Söylemede Kullanılan Yöntemler, Müzikte 2000 Sempozyumu”, Erişim: 16 Ağustos 2009, http://www.kultur.gov.tr
  • GÖKMEN, Osman, (Yapımcı), (12. 01. 1993), Hey Gidi Günler [Belgesel], Türkiye, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu.
  • KOZANOĞLU, Cevdet, (1988), Radyo Hatıralarım, TRT Müzik Dairesi Yayınları.
  • PARLAK, Erol, (2000), Türkiye’de El İle (Şelpe) Bağlama Çalma Gelenekleri Ve Çalış Teknikleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • RADYO, (1947), “Ankara Radyosunda Tarihi Türk Müziği”, c.6, sayı 70, sf: 8
  • RADYO POSTASI, (1 Aralık 1954), Ankara Radyosundan Kuvvetli Bir Ses Ekibi Şehrimize Geliyor, sayı 13, sf: 1.
  • ÖZALP, M. Nazmi, (1986), Türk Musikisi Tarihi, Cilt 2, Ankara: TRT Yayınları.
  • ÖZDEMİR, Nebi, (2008), Medya Kültür ve Edebiyat, Ankara: Geleneksel Yayıncılık
  • YAZGAN, Teoman, (2006), Önce Radyo Vardı, İstanbul: Tekin Yayıncılık.
  • YILMAZ, Niyazi, (1996), Türk Halk Müziğinin Kurucu Hocası Muzaffer Sarısözen, Ankara: Ocak Yayınları.