Sözlü kültür malzemesi olarak Türkçede askerlik jargonu

Türkçe her dilde olduğu gibi bir askerî jargona sahiptir. Bu jargon, askerlerin askeriyeye katılış zamanına göre sınıflandırılmış olup, uzun zamandan beri kullanılmaktadır ve adeta nesilden nesile geçen, belli yaşa gelince de erkeklerin bizzat şahit olduğu bir farklı dil olarak kendini göstermektedir. İçinde kısaltma, tamlama, birleşik fiil, ikileme gibi dilin her unsurundan öğeler bulunan bu jargon; kapalı ve sınırlı bir bölge olan askeriyede toplumdan soyutlanan askerlerin kendi aralarındaki gizli iletişimi sağlamaktadır. Askerlik jargonunu inceleyen bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, jargonla ilgili bilgilerin verildiği ve ilgili terimlerle karşılaştırmaların yapıldığı giriş bölümü; ikinci bölüm askerlik görevi yaptığım birlikten derlenen malzemenin, Filiz Bingölçe’nin Asker Argosu Sözlüğü ile karşılaştırılarak, isimler, fiiller ve kalıp cümleler başlıkları altında tasnif edildiği veri bölümü; üçüncü bölüm ise bu verilerle ilgili değerlendirmelerin yapıldığı sonuç bölümüdür. Amaç, Türkiye Türkçesinin askerlik jargonuna katkıda bulunmak ve bu jargonun birlikten birliğe değişen söz varlığıyla ilgili tespitleri ortaya koymaktır. Böylelikle benzer çalışmalara bir örnek oluşturulmuş ve Türkiye Türkçesinin farklı bir yönü ele alınmış olunacaktır.

Military jargon in Turkish as oral cultural materials

Turkish language has a military jargon as in every language. This jargon has been shaped for a very long time and virtually being transformed from generation to generation, once reached a certain age it reveals itself as a different language witnessed by men. It includes abbreviations, determinative groups, compound verbs and duplicated words which provide a characteristic way of communication isolated from the society. This study is composed of three parts. First part is an introduction which gives basic information about the jargon and related words. Second part includes a comparison of words collected at whichever military service and Filiz Bingölçe’s “Asker Argosu Sözlüğü” and a classification of nouns, verbs and commonly used sentences. Third part is a conclusion in which the collected data is evaluated. The main purpose of this study is to point on the Turkish military jargon and the evaluate the characteristics of it. In this way an example will be set for similar works and a different side of Turkey Turkish will be handled.

PDF

___

Aktunç, Hulki (2008), Büyük Argo Sözlüğü (Tanıklarıyla), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Alp, Ruken (2006), Kolej Öğrencileri Arasında Oluşan Jargon Üzerine Bir İnceleme, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 6-10.
Arslan, Mehmet (2004), Argo Kitabı, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
Aydın, Hilal (2006), G.O.R.A. Filmindeki Argo ve Küfür Kullanımının Mizahi İşlevi, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 90-92.
Aygün, Arzu (2006), Kod-yazar Bir “Sitesahibi”: Ersan Özer, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 11-15.
Bingölçe, Filiz (2005), Asker Argosu Sözlüğü, Alt Üst Yayınları, Ankara.
Burke, Peter – Roy Porter (2004), “‘Jargon’ Kavramı Hakkında (Çev.: Kerim Demirci)”, Milli Folklor, Cilt:8, Yıl: 16, Sayı: 61 (Bahar), s. 185-186.
Çakır, H. ve Topçu, H. (2005). Bir İletişim Dili Olarak İnternet, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:19 (2), s. 71-96.
Çifçi, Musa (2006), “Argonun Niteliği ve Argoya Bakış Açımız”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, İzmir, Cilt: IV, Sayı: 2, s. 297-301.
Çobanoğlu, Özkul (2005), BAL-TAM Türklük Bilgisi, Prizren, Sayı: 3, s. 232-237.
Devellioğlu, Ferit (1945), Türk Argosu, Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul.
Dundes, Alan (2003), “Halk Kimdir” (Çev. Metin Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Milli Folklor Yayınları, Ankara, s. 1-30.
Dundes, Alan (2005), “Folklor Nedir”, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar-2, Geleneksel Yayınları, Ankara, s. 16-20.
Ersoylu, Halil (2004), Türk Argosu Üzerine İncelemeler, L&M Yayınları, İstanbul.
et: Online Etymology Dictionary, http://www.etymonline. com/
İnci, Handan (2000), Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanlarında Külhanbeyi Tipi ve Argo, Türk Dili, Sayı: 588, Aralık, s. 601-608.
Kocaer, Sibel (2006), Argo ve Toplumsal Cinsiyet, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 97-101.
Le Utley, Francis (2005), “Folklorun Tanımı”, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar-2, Geleneksel Yayınları, Ankara, s. 21-32.
Metin, Ezgi (2006), “Kent Folkloruna Bir Örnek: Doktor Folkloru”, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 34-38.
Mormenekşe, Fatih (2007), Bir Erginleme Modeli Olarak Askerlik Folkloru, T.C. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halkbilimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Onions, C. T., (1978), The Oxford Dictionary of English Etymology, Oxford, Oxford University Press.
ÖTS: Ötüken Türkçe Sözlük, http://www.otukensozluk. com/
Özcan, Hüseyin (2004), Bektâşî Fıkralarında Argo, Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı Yayını (Abdurrahman Güzel’e Armağan), 1, s. 549-558. http:// turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/huseyin_ozcan_ bektasi_fikralarinda_argo.pdf
Rappaport, Roy A. (2003), Ritüel (Çev. Kürşat Korkmaz), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Milli Folklor Yayınları, Ankara, s. 396-406.
Şiraliyev, M. Ş. (1967), Azerbaycanda İşlenen Argolar, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1966, TDK Yayınları, s. 127-141.
Taş, Hülya (2001), Erzurum Ağzı ve Argo, Milli Folklor, Yıl: 13, Sayı: 50, s. 70-77.
TDK: Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, http://www. tdkterim.gov.tr/bts/
Terzioğlu, Öykü (2006), Anonim Bir Halk Edebiyatı Ürünü Olarak Argo, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 102-104.
Tunç, (Gökhan), 2008, Askerliğe İlişkin Argo İfadelerdeki Metaforik Yapı, Milli Folklor, Yıl: 20, Sayı: 78, s. 105-108.
Tüzin, Derya (2006), Argo ve Küfür Bağlamında Cinsel Eylemin Nesnesi Olarak “Kadın”, Milli Folklor, Yıl: 18, Sayı: 71, s. 105-107.
Üstünova, Kerime (2001), Üniversite Öğrencilerinin Argoya Bakış-Argoda Kuşak Farkı, Türk Dili, Sayı: 594, Haziran, s. 697-700.
Yıldız, Nurgül (2002), Askeri Okul Argosu, Türk Kültüründe Argo (Ed. Emine Gürsoy Naskali – Gülden Sağol), Sota Yayınları, Haarlem, Hollanda. (Arslan, 2004: 309-327’den)