Şeref BOYRAZ

"Okuntu"dan davetiyeye bir dönüşümün anatomisi

Kimliğimizin oluşmasında önemli fonksiyonlar icra eden geçiş dönemlerinin kimi inanç ve pratikleri üzerinde bugüne kadar ya hiç durulmamış ya da onların bazılarının ayrıntısına yeteri kadar değinilememiştir. Bünyelerinde, kültürel kodlarımızın iyice anlaşılmasını sağlayan önemli veriler taşıyan ve şimdiye kadar üzerinde pek durulmadığını düşündüğümüz söz konusu ayrıntılardan biri de düğün davetiyeleridir. “Okuntu”dan evrilerek ortaya çıkan davetiyeler, içlerinde ait oldukları dönemin çeşitli inanışlarını, pratiklerini, dünya görüşlerini ve çeşitli konulardaki değişim ve dönüşüm dinamiklerini barındırmaktadırlar. İşte bu gerçeklerden hareketle çalışmamızda, -Sivas örneği dikkate alınarak- “okuntu”dan davetiyeye geçiş süreci, bu geçişi sağlayan faktörler ile davetiyelerde görülen değişim ve bu değişimi sağlayan sosyo-kültürel etkenler üzerinde durulacaktır.

The anatomy of a transformation from okuntu to wedding cards

It has never been deliberated on some belief and practices of transitional periods having significant roles in formation of our identity so far or it has not been sufficiently studied on details of some of them. One of these details, carrying important data that provides to understand our cultural codes inside and has not been sufficiently deliberated on it so far, is wedding card. Wedding cards that come into existence as an evolution of “okuntu” have included various beliefs, practices, worldviews, and change and transformation on several subjects of their periods. Because of these actualities, in our study, -by handling Sivas model- it will be discussed about the transformation period from okuntu to wedding card, the change seeming in wedding cards with factors causing this transformation and socio-cultural factors providing this change.

PDF

___

ALPASLAN, İsmet. (1995), Her Yönüyle Ağrı, Ankara: Tutibay Lmt. Şirkt. Yayınları.
ALTUN, Işıl. (2007), Kandıra Türkmenlerinde Doğum, Evlenme ve Ölüm, Kocaeli: Yayıncı Yayınları.
AŞKUN, Vehbi Cem. (2006), Sivas Folkloru III, Sivas: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
BARLAS, Uğurol. (1963a), Maraş Düğün Âdetleri Üzerine Bir Araştırma Denemesi, İstanbul: Yurttaş Kitabevi.
BARLAS, Uğurol. (1963b), Kayseri Düğünleri Üzerine Bir Araştırma Denemesi, İstanbul: Yurttaş Kitabevi.
BAŞAR, Zeki. (1972), Erzurum’da Tıbbî ve Mistik Folklor Araştırmaları, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
BOYRAZ, Fadime. (2000), 1951 doğumlu, okuryazarlığı olmayan ve aslen Yıldızeli’nin Tat Köyü’nden olup hâlen Sivas’ta ikamet etmekte olan kaynak kişiyle yapılan görüşme kaydı.
Derleme Sözlüğü IX, Ankara, 1977, TDK Yayınları.
EFE, Süheyla ve BARLAS, Uğurol. (1963), Kütahya Düğün Âdetleri Üzerine Bir Araştırma Metodu Denemesi, İstanbul: Yurttaş Kitabevi.
ERDEM, Kadri. (1948), Kütahya Düğünleri, Kütahya: İl Basımevi.
ERGİN, Çağlayan Kovanlıkaya. (2005), ““Üç Etekle Gelin Almaya Gittim”: Gelenekselden Moderne, Evlenme Biçimlerinde Değişimler”, Türk(iye) Kültürleri, İstanbul: Tetragon Yay., 499-517.
GÖNÜLLÜ, Ali Rıza. (1983), “Türklerde Davet Geleneği ve Ok”, Türk Folkloru, 49: 3-5.
KAHRAMAN, M. Âtıf. (1997), Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi (1924-1951) Kırkpınar Güreşleri, Ankara: KB Yayınları.
ÖRNEK, Sedat Veyis. (1995), Türk Halkbilimi, Ankara: KB Yayınları.
ÖZER, Kemal. (1946), Balıkesir’de Halk Âdet ve İnanları, Bursa: Ant Basımevi.
ŞAHİN, Enver Cemal. (2004), Saraç Köyü Tarih, Kültür, Yaşam, Ankara: Saraç Köylüleri Kültür ve Dayanışma Derneği Yayınları.
Tarama Sözlüğü V, Ankara, 1971, TDK Yayınları.
UĞUR, Sait. (1948), İçel Folkloru II, İnsan Hayatının Çeşitli Safhalarına Ait Âdet ve İnanışlar, Ankara: Halkevleri Yayımları.
ÜÇER, Müjgan. (2008), “Sivas’ta Düğün Geleneklerinden Okuyucu Gezme”, Hayat Ağacı, 11: 92- 95.
ÜREDİ, Kadir. (2006), Bir Şehrin Beş Hali, İstanbul: Ötüken Neşriyat.