Maraş'ta bakırcılık sanatı ve Ali (Aras) Usta

Osmanlılar döneminde Müslüman nüfusun yanı sıra Ermenilerin de yaşadığı Maraş’ta, Türk-Ermeni ilişkileri Ermenilerin kendi bağımsız devletlerini kurmak istemeleri sebebiyle bozuldu. Ermenilerin başka devletlerle işbirliği yapmaları sonucunda 1920 yılı başlarında şehri terk etmek zorunda kaldılar. Bu Maraş’ta özellikle Ermeniler tarafından yapılan mesleklerin güçlükle yürütülmesine sebep oldu. Bu makalede Maraş’ta Ali Usta (Aras)’nın bakırcılık sanatının yaşatılabilmesi için neler yaptığı araştırılacaktır. Ali Usta, Halep’te yaşayan ustası Artin’in yanına giderek ondan bakırcılık mesleğinin inceliklerini öğrenmiştir. Ali Usta Halep’te bulunduğu bir haftalık süre içerisinde Türk olduğu için Ermeniler tarafından ölümle tehdit edilmiştir. Bunun sonucunda ustası Artin’in uyarısıyla Halep’te daha fazla kalamayarak Maraş’a dönmüş, öğrendiklerini Maraş’ta başarıyla uygulamış, çıraklar yetiştirmek suretiyle bu iş kolunu yeniden canlandırmıştır.

The copper working art in Marash and coppersmith Ali (Aras)

In Marash where Armenians were dwelling as well as Turks, the relationships between Turks and Armenians were damaged when Armenians attempted to establish their own independent state. As a result of further cooperation of Armenians with the other states they had to leave the city in early 1920’s. After this, the professions of Armenians were kept on with difficulties in the Marash. This article purposes to research what coppersmith Ali did to keep copper working art alive in Marash.Ali went to Aleppo to work with Artin who is a very skillful craftsman to learn the details of coppersmithing.During the one week in Aleppo, coppersmith Ali was threatened to be killed since he was a Turk. For this reason he returned to Marash with some experiences gained by Artin. Coppersmith Ali practiced copper working arts in Marash very successfully. He also trained many apprentices and raised copper working art.

PDF

___

Akbıyık, Yaşar (1999), Milli Mücadelede Güney Cephesi Maraş, Ankara.
Arlı, Mustafa ( 1984), Beypazarı’nda Dövme Bakırcılık, Ankara.
Ateş Çiçeği Bakır ve Bakırcılık Sanatı (2005), Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu. Bağdatlılar, Adil (1942), Uzun Oluk, haz. Ali Rıza Pişkin, İstanbul.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İrade Askerî, 1327 Za/66).
Cumhuriyet’in 80.Yılında Kahramanmaraş’ın Ekonomisi ve Sosyal Altyapısı (2003), Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası, Kahramanmaraş.
Çiçek, Kemal (2005), Ermenilerin Zorunlu Göçü 1915-1917, TTK Yay., Ankara.
Eldem Vedat (1994), Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadî Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara.
Günay, Nejla (2007), Maraş’ta Ermeniler ve Zeytun İsyanları, İstanbul.
Günay, Nejla, “1909 Adana Olaylarının Maraş’taki Yansımaları ve Maraş Divan-ı Harbi Örfîsinin Yargılamaları”, ASAM Ermeni Araştırmaları Dergisi, sayı 29, 87–118.
Halaçoğlu, Yusuf (2006), Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları, Babıali, İstanbul.
Kazmaz, Süleyman (1973), Bakırcılık Küçük Sanat Alanında Bir İnceleme, Ankara.
Ramazanoğlu Ökkeş (1996), “234 Numaralı Maraş Şer’iye Sicili H.1332–1325/M.1904–1907”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, K.S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Sakin, Orhan (2007), Ermeni İsyan Günlüğü 1915 Osmanlı Arşivleri Yeminli Tanık İfadeleri, İstanbul.
Kaynak Kişiler
Dinçer, Gülay (2008), Ali Aras’ın torunu, Ankara.
Türkçapar, Tahsin (2007), Ökkeş (Türkçapar)’in oğlu, Ankara.
Zabun, Sedat (2007), Maraşlı esnaf, Kahramanmaraş. Mikdat Eskalen (2009), Maraşlı bakırcı ustası