Makalede, halkbilimci, etnolog Mustafa Muhtar Kutlu’nun bir etnografa dönüşme serüveni konu edilmektedir. Kutlu, göçer kültürü ve etno-fotografi alanındaki çalışmalarıyla tanınmaktadır. Ancak bu konulardaki ününü yürüttüğü etnografik alan araştırmaları sayesinde kazandığı ileri sürülebilir. Kutlu’nun biyografisinin de anlattığı gibi, bir etnograf olmak ve etnografik araştırma yürütmek, uzun bir süreçte kazanılan bilgi ve yetenekler sayesinde mümkün olabilmektedir. Kutlu, ilk alan araştırmalarını Nermin Erdentuğ, Sedat Veyis Örnek ve Attila Erden’in Seminer adlı dersleri kapsamında, lisans eğitimi sırasında hazırlamıştır. Bu araştırmaları, ailesinin yaşadığı Merzifon ve köklerinin bulunduğu yerler olan Uluborlu’da yürütmüştür. Elazığ Fırat Üniversitesindeki asistanlığı sırasında yazdığı doktora tezindeyse göçer bir aşiret olan Şavaklarla birlikte Elazığ, Tunceli ve Erzincan’ı kapsayan geniş bir coğrafyada gerçekleşen göçlere katılır. Kutlu’nun göçerlerle ilgili gözlemleri, doktora sonrasında, Beritanların Bingöl yaylalarındaki obalarına yaptığı gezilerle devam eder. İşte bu makalede de, Kutlu’nun Ankara Üniversitesine lisans öğrencisi olarak girdiği 1969’dan, bir öğretim üyesi olarak Ankara Üniversitesine geçtiği 1994 yıllına kadarki alan araştırmalarıyla ilgili anılarına odaklanılmaktadır. Makaleyle Kutlu’nun biyografisinin küçük bir kısmının tanıtılması, etnoloji ve halkbilim eğitim tarihiyle ilgili sınırlı da olsa verilerin kayıtlara geçirilmesi, etnografların yetiştirilmesinde alan araştırması derslerinin öneminin vurgulanması amaçlanmaktadır. Ancak öncelikli amaç, Kutlu’nun deneyimleri aracılığıyla genç etnografların “alan”a uyumlanmasına, toplumsallaşmasına katkıda bulunmaktır. Kutlu’nun etnografa dönüşme serüveni, 2015-2017 yılları arasında kaydedilmiş sözlü biyografisinden alıntılanmıştır. Kutlu’nun anılarında seminer ödevlerinden, Sedat Veyis Örnek araştırmaları için yaptığı derlemelerden, lisans bitirme tezinden, Şavaklılardan, Beritanlılardan ve kaynak kişilerle kurduğu uzun süreli ilişkilerden söz ettiği kısımlar, bu makale için bir araya getirilmiştir. Kutlu, makalelerindeki gerçekçi dilden farklı olarak anılarında itirafa dayalı bir anlatım dili kullanmıştır. Dolayısıyla sadece sahadaki başarılarından değil, karşılaştığı sorunlardan, hatalı davranışlarından, deneyerek öğrendiği uygun davranışlardan, kılavuzlar ve kaynak kişilerle kurduğu ilişkilerinden de söz etmiştir. Bu açıdan Kutlu’nun anılarının, düşünümsel etnografik yazım ve alan araştırması derslerinin üniversite programlardaki durumuyla ilgili tartışmalara da fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Makale sonunda, bir araştırmacının etnografik süreci kolay geçirebilmesi için şunlar önerilmektedir: Bir, etnograf kazandığı bilgi ve becerileri, kurduğu insan ilişkileri ağında deneyime dönüştürmelidir. İki, iyi bir danışman desteği almalıdır. Üç, bir meslek örgütünün ve etik kurulun desteğine başvurmalıdır. Dört, bu makalede yapıldığı gibi, benzer süreci deneyim edenlerin anı ve tecrübelerinden yararlanmalıdır. Ayrıca anılardan yola çıkarak, etnograf olarak yetişmek ve etnograf yetiştirmek için şu dört konu üzerinde de bilinçle durulması ve bunlara göre gerekli düzenlemelerin yapılması önerilmektedir: Bir, etnografik araştırma süreci, etnografik ürünün niteliği kadar, araştırmacının yaşama ve kariyerine bakışını da biçimlemektedir. İki, etnografa dönüşmenin üç temel boyutu vardır. Bunlar, eğitimde uygulanan müfredat, öğretim elemanı ve danışmanın niteliği ile öğrencinin kişiliğidir. Üç, saha çalışması sırasında günlük tutma etnografi öğrencilerine öğretilmesi ve geliştirilmesi gereken bir alışkanlıktır. Dört, etnografik araştırmada bir etnograf yerlileşme fenomeni konusunda bilinçli olmalı ve bu dönüştürücü etkileşim sürecinin sonuçlarına kendini hazırlamalıdır.

The subject of the article is folklorist and ethnologist MMK’s adventures of becoming an ethnographer. Kutlu is known by his studies on nomadic culture and ethno-photography. But it can be claimed that he gained his reputation on these subjects because of his ethnographic field research. Just as his biography is told, to be a ethnographer and to make a ethnographic research is only possible by knowledge and ability that is gained in a long process. Kutlu made his early field researches for his lectures named Seminer given by Nermin Erdentuğ, Sedat Veyis Örnek, and Attila Erden, when he was bachelor student. He conducted these researches in Merzifon where his parents lived and in Uluborlu where his roots are. In his doctoral thesis, which he wrote during his assistantship at Elazığ Fırat University, he migrated through a wide geography including Elazığ, Adıyaman and Tunceli with the nomadic tribe Şavaks. After his Phd, Kutlu’s observations on nomadic culture had continued among the villages and the nomadic camps of the Beritans. This article focuses on memories of Kutlu on his field researches from 1969, when he entered Ankara University as an undergraduate student, to 1994 when he moved to Ankara University as a faculty member. The aims of the article are to introduce a small section of Kutlu's biography, to record limited data on ethnology and folklore education history, and emphasize the importance of field research courses in the education of ethnographers. However, the primary aim of the article is to contribute of the integration and socialization of young ethnographers to field through the experiences of Kutlu. Kutlu's adventure to become an ethnographer is quoted from his oral biography recorded during 2015- 2017. Kutlu’s memoirs about the Seminar assignments, his compilations for researches of Sedat Veyis Örnek, his graduation thesis, Şavaks, Beritans, and the long-term relationships with his informants, are brought together for this article. Unlike the realistic tale in his articles, Kutlu has used a confessional tale in his memoirs. Therefore, he not only talked about his achievements in the field, but also the problems he faced, his misbehaviors, the appropriate behaviors he had learned by experimenting, the relationships he had established with the guides and the informants. In this perspective, it is thought that Kutlu's memoirs will also benefit the discussions about the status of field research courses in university programs and reflexive ethnographic writing. At the end of the article, the following four suggestions are recommended: First, an ethnographer must transform his/her knowledge and skills into experience in the network of human relations he/she has established. Second, he/she should get good support from his/her advisor. Thirdly, an ethnographer should seek the support of a professional organization and its ethics committee. Fourth, he/she should utilize the memories and experiences of those who have experienced a similar process, as is done in this article. In addition, based on Kutlu’s memories, it is recommended to consciously focus on the following four subjects and to make necessary arrangements accordingly them, in order to become an ethnographer and train ethnographers: First, the ethnographic research process, as well as the feature of the ethnographic product, shape the researcher's view of life and career. Two, there are three dimensions of becoming ethnographer. These are the curriculum applied in education, the quality of the instructor and the advisor, and the personality of the student. Three, writing a diary during field work is a habit that needs to be taught and developed to ethnography students. Four, in ethnographic research, an ethnographer should be conscious of the phenomenon of indigenization and prepare himself for the results of this transformative interaction process.