GELENEKSEL TEDAVİ PRATİKLERİ VE UYGULAYICILARI: KADIN ŞİFACILAR

Şifacılık tarihine dair yazılar ve farklı kültürlerdeki mitler, yaşam ve ölümün sırlarını kadınla- rın bildiği, bu nedenle yalnızca kadınların büyülü şifacılık sanatını uygulayabildikleri zamanlardan söz eder. Şifacılığa dair pek çok metinde geçen büyü ve sanat vurgusu, aslında şifacılığın tarihsel görünümü ve kökenlerine ilişkin çok şey anlatmaktadır. Büyülüdür; çünkü halk şifacıları gerçekte de büyü ve din kökenli tedavi pratikleri gerçekleştirirler. Şifacılık, bir çeşit sanat olarak nitelenir; çünkü şifa veren yetenekli kişilerin her birinin bu işi sanatsal bir ritüele dönüştürdüğü gözlemlenir. Halk tıbbı alanına giren iyileştirme pratikleri, kuşaktan kuşağa aktarılan ve tecrübeye dayanan tedavi yöntemleridir. Bu tedavi pratiklerinin uygulayıcıları içinde halk arasında uzmanlaşmış ve genellikle kutsallıkla ilişkilendirilen şifa veren kadınlar vardır. Şifacılık, hemen tüm toplumlarda var olmak- la birlikte çevresinde oluşan çeşitli inanç, ritüel ve kişileri de kapsar. Bu nedenle kültürden kültüre değişebilen anlam ve uygulamaları da ifade eder. Bu çalışma, şifa kavramından yola çıkarak şifacı kimliğiyle kadının tarihsel ve kültürel perspektiften değerlendirilmesini sunmaktadır. Hastaları teda- vi ederken kullandıkları malzemeleri ve farklı kültürlerde isimleri değişse bile günümüzde kadın şi- facılar, dünyanın çeşitli yerlerinde kendi yöntemleriyle insanları iyileştirmeye devam etmektedirler.

Traditional Healing Practices and Its Practitioners: Women Healers

Articles on the history of healing and myths of different cultures talk about the time where wo- men know the secrets of life and death, and therefore only women can exercise the magical healing arts. Magic and Art emphasis mentioned on many texts about Healing, in fact tell us a lot about the healing of historical appearance and origin. It is magical because in reality folk healers perform treatments which are of magic and religion origin. Healing is considered to be a form of art, because it is observed that each of the talented healers turn this to an artistic ritual. Folk medicine healing practices within the field, are treatment methods based on experience and pass from generation to generation. There are healing women specialized in public and who are often associated with holiness in this therapy practitioners. Although there is healing in all societies, it also covers variety of beliefs, rituals and people formed around it. Therefore, it also expresses variable meanings and practices in different cultures. This study represents the evaluation of womens historical and cultural perspective with healer identity based on healing concept. Today women healers continue to heal people with their own methods around the world even if materials they use when treating patients and their names in different cultures change. There are basically two reasons for this; traditional medicines approach to health with mental and physical/holistic integrity and social/historical role of women. Keywords

PDF

___

KAYNAKLAR Achterberg, Jeanne. Kadın Şifacılar. İstanbul: Everest Yayınları, 2009. Acıpayamlı, Orhan. Türkiyede Doğumla İlgili Adet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü. Anka- ra: Sevinç Matbaası, 1974. Adams, J. D.; Lien, Eric J. Traditional Chine- se Medicine : Scientific Basis for Its Use, Cambridge : Royal Society of Chemistry. e-Book, Database: eBook Collection (EBS- COhost), 2013. Akın, Haydar. Ortaçağ Avrupasında Cadılar ve Cadı Avı. Ankara: Dost Yayınları, 2001. Choy-Brown, Mimi. Healing Home: Health & Homelessness in the Life Stories of Young Women Affilia Journal of Women and Soci- al Work. Feb, Vol. 29 Issue 1, 119-119; Sage Publications, Inc. Language: English, Data- base: General OneFile, 2014. Dole, Christopher. Seküler Yaşam ve Şifacılık Modern Türkiyede Kayıp ve Adanmışlık. (çev. Barış Cezar) İstanbul: İletişim Yayın- ları, 2015 E. E. Evans-Pritchard, Witchcraft, Oracles and Magic Among the Azande. Oxford: Clarendon Press, 1963. Ehrenreich, B., English D. (ed) Cadılar, Büyü- cüler ve Hemşireler. (çev. E. Uğur) İstanbul: Kavram Yayınları, 1992. Emiroğlu, Kudret, Suavi Aydın (ed.) Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2009. Greenwood, Susan. Magic. Witchcraft and the Otherworld-An Anthropology, New York: Berg, 2000. Güngören, Ahmet. Cadıların Günbatımı, Anka- ra: Ayraç Yayınları, 2008. Gürsoy, Akile. Beyond the Orthodox: HeresyMedicine and Social Sciences From a Cross- Cultural Perspective XIVth International Conference on the Social Sciences & Medi- cine, Social Science&Medicine, Britain: El- sevier Science Ltd. vol.43,no.5 pp. 577-599, 1996. Hoppal, Mihaly. Avrasyada Şamanlar (çev.Bayram-Ş. Ç. Çapraz). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2012. Kadıoğlu, Süheyla. Bitmeyen Savaşım. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2001. Oakley, Ann, Essays on Women- Medicine&Health. Edinburg: Edinburg Uni- versity Press, 1993. Önder, Sylvia Wing. Bizim Burada Mikrop Ol- maz. Bir Karadeniz Köyünde Tedavi ve Şifa Usulleri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Ya- yınları, 2011. Öngel, Gülnur, Denizli Halk Hekimliğinde Ocak- lar. Basılmamış yüksek lisans tezi. Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Ekrem Sezik, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Anabilim Dalı, 1997. Örnek, Sedat Veyis. Geleneksel Kültürümüzde Çocuk. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara: Sevinç Matbaası, 1979. Özkan, Tuba Saltık. Geleneksel Tıpta İyileşme- nin İnanç Boyutu Üzerine Kuramsal Yakla- şımlar: Psikosomatik Tıp, Plasebo EtkisiKuantum İyileşme, Millî Folklor, Yıl 24, Sayı 95, 2012. Özsan, Gül, Geleneksel ve Modern Tıp Üzerine. Toplumbilim, Sayı: 13. İstanbul: İletişim Ya- yınları, 2001. Reiff, Marian, Bonnie OConnor vd., Ethnomedi- cine in the Urban Environment: Dominican Healers in New York City, Human Orga- nization, Spring, vol: 62, no: I. USA: ABIINFORM Global. s.12-26, 2003. Reiter, Rayna R. Kadın Antropolojisi (çev. Bürge Abiral). Ankara: Dipnot Yayınları, 2014. Rivers, William H. R. Tıp, Büyü ve Din (çev.Enis Köksaldı). İstanbul: Epsilon Yayınevi, 2004. in B. ve / İ.