Coğrafi bir simge olarak Ankara keçisinin Türkiye’deki mevcut durumu

Ankara keçisi (Capra hircus ancryrensis) yetiştiriciliği denildiğinde dünyada ilk akla gelen yer olan Anadolu, özellikle de Ankara ve yakın çevresi günümüzde ne yazık ki bu üstünlüğünü yitirmiştir. Sadece Ankara ve çevresinde değil tüm Türkiye’de bu kültürel değerimiz zirai hayattan önemli ölçüde silinmiş durumdadır. Oysaki coğrafi şartlar açısından değerlendirildiğinde Ankara keçisi yetiştiriciliği adına optimum şartlar ihtiva eden ülkemiz, günümüzde söz konusu canlının sonradan götürüldüğü ülkelerin de gerisinde yer almaktadır. Bununla birlikte günümüzde İç Anadolu Bölgesi’ndekine benzer coğrafi şartlar arz eden yabancı memleketlerde yetiştiriciliği yapılsa da elde edilen tiftiğin ülkemizdeki tiftik ile mukayese edildiğinde daha düşük kalitede olduğu bilinmektedir. Buna karşılık 1990’ların başlarında sayısı 1 milyonu aşan Ankara keçisi varlığımızda 20 yıl gibi kısa bir süre içerisinde kabaca %90’lık bir gerileme yaşanmıştır. Ankara keçisi varlığımızda yaşanan bu gerilemenin doğal sonucu olarak tiftik üretimi ve tiftikten elde edilen mamullerde de bir gerileme yaşanmıştır. Söz konusu faali- yetteki bu gerileme kültür hayatında da etkisini göstermiş ve tiftikten elde edilen çeşitli dokumalar ve geleneksel ürünler adeta unutulmaya yüz tutmuştur. Bu çalışmada, hatalı politikalar neticesinde ciddi anlamda yitirilme noktasına gelinen, coğrafi şartların bir nimeti olan ve öncelikle Ankara’nın olmak üzere esasında tüm Türkiye’nin bir simgesi niteliğindeki Ankara keçisi varlığımızın geldiği durum ele alınmıştır.

The current situation of angora goat as a geographical symbol

Anatolian, especially Ankara and its close territory, where comes to the mind as the place of Angora goat’s (Capra hircus ancryrensis) cultivating in the world, has unfortunately lost its superiority recently. It has not only wiped through Ankara and its territory, in all Türkiye this cultural value has been dramatically extincted from agricultural life. Although our country contains optimum oppurtunity for the cultivating of Angora goat in terms of geographical conditions, it has placed behind the count- ries, to which the discussed animal was taken afterwards. In addition to that, although it is cultivated in foreigner regions having the same geographical conditions as in Central Anatolia Region, it’s know that when the amount of the mohair is compared with the amount in our country, it is much more lo- wer. However, while Angora goat’s number was over 1 million at the beginning of 1990’s, this number has fallen in 90% rates in the last 20 years. As a natural consequence of this decline occurring within our Angora goat wealth, and also has experienced a decline in the mohair production and the products which obtained from mohair. At the same time this decline that in activity in question has shown effect in the cultural life, too. The various textiles which obtained from mohair and traditional products had almost begun to be forgotten. In this study, the situation that our wealth of Ankara goat, which is ne- arly extincted and is the symbol of primary Ankara and then all of the Türkiye, is dealt with.

PDF

___

Tiftik Cemiyeti, (1933). 30 Nisan 1933 Tarihli Kongresi Zabıtnamesi. Türk Baytarlar Ce- miyeti Mecmuası, (13), s. 50 – 57.

ARALAN, S., (2004). Ankara Keçisi, Kentler ve İmgeler, Yayına Hazırlayan: M. Öcal Oğuz, Tuba Saltık Özkan, Gazi Türk Halk Bilimi Topluluğu Yayını, s. 10 – 14, Ankara.

ATALAY, İ., MORTAN, K., (2006). Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası. İnkı- lap Kitabevi, İstanbul.

BATU, S., (1940). Ankara Keçisinin Tarihi ve Menşei Hakkında Bir Tetkik. Ankara Yük- sek Ziraat Enstitüsü Yayını, Sayı: 55.

ERSOY, R., (2002). Folklorda Üçüncü Boyut Meselesi ve Avustralya Koalaları Örneği. Türkiye’de Halk Bilimi Müzeciliği ve So- runları Sempozyumu, 12-13 Aralık, 2002, Ankara. Evliya Çelebi, (1999). Evliya Çelebi Seyahatna- mesi. 2. Kitap, 304 Numaralı Yazma, İstan- bul: Yapı Kredi Yayınları.

GÖKOVALI, U., (2007). Coğrafi İşaretler ve Eko- nomik Etkileri: Türkiye Örneği, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2, s. 141 – 160.

KANTÜRK YİĞİT, G., (2011). Angora goat and Mohair Production in Turkey. Archives of Applied Science Research, Vol. 3, Issue: 3, p. 145 – 153, South Africa.

KERİMOL, K., (1993). Tiftiğin Tekstil ve Kon- feksiyon Sanayiindeki Önemi. Ankara Ke- çisi ve Tiftik Kongresi ’93, 20 – 21 Ekim 1993, Ankara.

KINGHORN, P. M., (1976). Angora Goat Hus- bandry. Mohair Growers’ Association, Jan- senville. KOÇU, R. E. (1943). Evliya Çelebi Seyahatname- si, 2. Cilt, s. 226.

MENTEŞ GÜRLER, A., (2006). Türkiye Tiftik Cemiyetinin Tarihçesi. Lalahan Hayvan- cılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, Cilt: 46, Sayı: 2, s. 39 – 46, Ankara.

MGM, (2011). Meteoroloji Genel Müdürlüğü Resmi İstatistikler (İl ve İlçelerimize Ait İstatistiki Veriler). http://www.mgm.gov. tr/ (Son erişim: 01.07.2012).

ÖZDEMİR, H., (2009). Türkiye’de Ankara Keçisi Yetiştiriciliğinin Yapısal ve Yetiştiricilik Özellikleri. Ankara Üniv., Fen Bilimleri Enst., Basılmamış Doktora Tezi, s. 196, Ankara.

ÖZDEMİR, N., (2009). Kültür Ekonomisi ve En- düstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İliş- kisi, Milli Folklor, s. 73 – 86, Ankara.

ÖZDEMİR, N., (2012). Kültür Ekonomisi ve Yö- netimi Seçki, Hacettepe Yayıncılık, s. 406, Ankara.

SCHREINER, S., CORNWRIGHT, C., (1898). The Angora Goat. Langwans Grean and Cooperation, London.

SHELTON, M., (1993). Angora Goat & Mohair Production. Published by the Mohair Co- uncil of America, Central National Bank Building, p. 233, U.S.A.

ŞAHİN, G., (2010). Kırıkkale İlindeki Tarımsal Etkinliklere Genel Bakış, Selçuk Üniv. A. Keleşoğlu Eğitim Fak. Dergisi, Sayı: 30, s. 313 – 333, Konya.

ŞAHİN, G., (2011a). “Türkiye’de Ankara (Tiftik) Keçisi Yetiştiriciliğinin Dünü Bugünü ve Yarını”, Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi, 07 – 10 Eylül 2011, İstanbul.

ŞAHİN, G., (2011b). “Türkiye’nin Coğrafi İşa- retleri”, Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi, 07 – 10 Eylül 2011, İstanbul.

TAMUR, E., (2003). Ankara Keçisi ve Ankara Tiftik Dokumacılığı. Ankara Ticaret Odası Yayınları, Ankara. TAŞLIGİL, N.,

ŞAHİN, G., (2010). Türkiye’de Keçi Yetiştiriciliğinin Coğrafi Dağılımı, II. Ulusal Keçicilik Kongresi, 24 – 26 Haziran 2010 / Çanakkale.

TUNCEL, E., (1993). Dünya’da Ankara Keçisi Yetiştiriciliği ve Tiftik Üretimi. Ankara Keçisi ve Tiftik Kongresi’93, 20 – 21 Ekim 1993, Ankara. T.Ü.İ.K. (Türkiye İstatistik Kurumu), (2012). http://www.tuik.gov.tr/ (Son erişim: 01.07.2012).