Bulgaristan/Deliorman aleviliğinde Kırklar bayramı (nevruz) ve Hıdrellez

“Bulgaristan’daki Alevi Yerleşim Bölgelerinin Geleneksel Halk Müziği Kültürü” başlıklı bilimsel araştırmanın ilk etabı için 1-12 Mayıs 2009 tarihleri arasında Razgrad’ın Kubrat ilçesine bağlı Yeniceköy (Prestlavsi), Kazçılar (Biserti), Ceferler (Sevar), Mesin Mahallesi (Mıdrevo), Alvanlar (Yablanova) köylerinde yani Deliorman yöresinde dinî erkân (cem) ile dinî erkân dışında yer alan müzikal ürünler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu noktada icrâ ortamı olarak karşımıza çıkan nevruz (Kırklar bayramı) ve hıdırellez alanda tespit edilmiştir. Görkem’in, Alangu’dan aktardığı üzere, “Rumeli muhacereti sahasında bulunan Deliorman halk kültürü süratle ortadan silinmek vaziyetinde” olmasından hareketle; nevruz ve hıdırellez gibi ritüellerde kimi uygulamaların unutulmak üzere olması sebebiyle Deliorman köylerinde yaptığımız alan araştırmasından elde edilen veriler üzerinde şekillenen Ritüel kökenli / mevsimlik toplantı ve eğlence noktasında değerlendirdiğimiz nevruz (Kırklar bayramı) ve hıdırellez, ritüel ekseninde ele alınarak Bulgaristan Aleviliğinde Deliorman yöresi incelenmiştir. Çalışmanın anlaşılmasına zemin hazırlayan bu iki bölümden sonra Kazçılar ( Bisertsi), Ceferler (Sevar), Mesin Mahallesi (Mıdrevo), Yeniceköy – Enciköy (Prestlavsi), Yablanova (Avlanlar) köylerindeki alan çalışması ile elde edilen verilerden yola çıkarak Kırklar bayramı (nevruz), köfür günleri ve hıdırellez aktarılmıştır. Sonuç bölümünde yazılı kaynaklar ve alan çalışması verileri çerçevesinde, konunun Anadolu’daki uygulanış şekilleri ile karşılaştırılması yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Bulgaristan, kültürel miras

Nauruz and Hıdırellez among Deliorman Alevis

For the first stage of the scientific research entitled as “The Traditional Folk Music Culture of the Alevi’s Enclaves in Bulgaria”, the musical products of religious and secular places of Deliorman region where Prestlavsi, Biserti, Sevar, Mıdrevo, Yablanova villages bounded to Kubrat district of Razgrad’s are tried to be determined. The folk culture of Deliorman disappears day by day; therefore some of the practices of Nauruz and Hıdırellez are tend to be forgotten. The study shaped according to the data from the field researches of Deliorman villages is divided into three parts. At this point, Nauruz and Hıdırellez come up as the performance context. Through Nauruz and Hıdırellez regarded as ritual based, seasonal gathering and entertainment, Bulgaria Alevis of Deliorman region are analyzed. After these two stages of the study, through the data gained from the field researches of the villages, Nauruz, “köfür” days and Hıdırellez are presented. At the conclusion part, the data from the written sources and field researches are compared with the practices in Anatolia.

___

  • GEORGİEVA, İvaniçka (1998), Bulgaristan Alevileri ve Demir Baba Tekkesi, İstanbul: Kaynak Yayınları.
  • GÖRKEM, İsmail (2006), “Tahir Alangu’nun Balkan Folkloru Çalışmaları” Türkbilig S.11
  • KOCA, Saim (2002), “ Eski Türklerde Bayram ve Festivaller”, Türkler, S.3, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • OĞUZ,M. Öcal (2005), “Somut Olmayan Kültürel Miras: Türkiye’de Nevruz / Yenigün” Milli Folklor S. 65, Ankara: Geleneksel Yayınları.
  • ÖGEL, Bahaeddin (2001), Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırma Vakfı yayınları.
  • TEZCAN, Mahmut (1990), “Hıdrellez”, Milli Kültür, S.72, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • YILDIRIM, Dursun (1998), Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları