Trabzon'da Halkın Kitap Sahibi Olma Düzeyi (1795-1846)

Bu makale XIX. yüzyılın ilk yarısında Trabzon’da halkın kitap sahibi olma düzeyini incelemektedir. Araştırmanın temel kaynağını Trabzon Şer’iye Sicilleri oluşturmaktadır. Döneme ait toplam 29 sicil incelendi. Sicillerde yer alan tereke kayıtları bu konuda oldukça ayrıntılı bilgiler içermektedir. İnceleme sonucunda devrin önemli şehirlerinden biri olan Trabzon’da, kitap sahibi olma oranının bir hayli düşük olduğu görülmektedir. Elde edilen veriler Osmanlı Devleti’nin yıkılışının kültürel sebeplerini ve yapılan reformların neden uzun zaman aldığını da açıklamaktadır.

Book Ownership of the People in Trabzon (1795-1846)

This study examines the level of book ownership in Trabzon in the first half of 19th century. The sources of this research are basically Trabzon Sheriyye Records. Totally, 29 records were examined. Tereke records are very sufficient for this subject. As a result of his research it has been seen that the rate of book ownership is very low. Also the data explain that the cultural reason of Ottoman Empire’s falling down.

PDF

___

A- Şer’iye sicilleri Trabzon Şer’iye Sicilleri (TŞS), No: 1945-1972.
Giresun Şer’iye Sicilleri (GŞS), No: 1417 (Bu sicil Trabzon’a ait olup her nedense Millî Kütüphane’deki kayıtlarda Giresun sicilleri arasında yer almaktadır.)
B-Kitap ve makaleler Abdülaziz Bey (1995), Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri - Toplum Hayatı, Haz. K. Arısan, D. Arısan Günay, 2. C., Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Akyıldız, Ali (1997), Refia Sultan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Berkes, Niyazi (1978), Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu-Batı Yayınları, İstanbul.
Erdem, Yahya (1999), “Sahaflar ve Seyyahlar: Osmanlı’da Kitapçılık”, Osmanlı, XI.C., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss.720-731.
Ertem, Rekin (1991), Elifbe’den Alfabe’ye, Dergâh Yayınları, İstanbul.
Erünsal, İsmail E. (1999), “Osmanlılarda Kütüphane ve Kütüphanecilik Geleneği”, Osmanlı, XI.C., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss.699-719.
İhsanoğlu, Ekmeleddin, Aynur, Hatice (2003), “Yazmadan Basmaya: Osmanlı Basma Kitap Geleneğinin Doğuşu”, Osmanlı Araştırmaları, XXII, ss.219-255.
İskit, Server R., Türkiye’de Neşriyat Hareketleri Tarihine Bir Bakış, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Güngör, Erol (1978), Türk Kültürü ve Milliyetçilik, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Sakal, Fahri (1999), “Osmanlı Ailesinde Kitap”, Osmanlı, XI.C., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss.732-738.
Turhan, Mümtaz (1987), Kültür Değişmeleri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.