Abdulvahap ÖZPOLAT

Toplumsallaşma Hedefleri Açısından 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı

Modernleşme, kentleşme, bireyselleşme, küreselleşme gibi toplumsal süreçlerin bireyraile, birey-toplum, birey-kültür, birey-devlet ilişkilerinde doğurduğu yeni etkileşim biçimi aile, iş ortamı, arkadaş grubu vb. okul dışı sosyal kurum ve ortamların sağlıklı toplumsallaştırmaya ilişkin rol alanını giderek daraltmaktadır. Bu durum toplumsallaşmanın giderek daha yüksek oranda eğitimin öncelikli hedefleri arasında yer almasına neden olmaktadır. Okulda bireyin toplumsal var oluşunu gerçekleştiren; onun çeşitli bilgi, beceri, değer, tutum ve davranışlar temelinde toplumsallaşmasını sağlayan etkili derslerden biri de sosyal bilgiler dersidir. Türkiye'de 2005 yılında yapılandırımacı program yaklaşımı ve aktif öğrenme stratejileri esas alınarak yenilenen sosyal bilgiler öğretim programının toplumun eğitim kurumundan bir talebi olarak bir yandan bireysel, ulusal ve evrensel değerlerin sentezine dayalı bir kimlik tasarımını; diğer yandan, küreselleşen rekabetçi dünyanın gerektirdiği bilgi, beceri ve tutumları içeren bir toplumsallaşma hedefini karşılaması, programın "sosyallik" ve "çağdaşlık" özellikleri açısından önemini arz etmektedir. Bu incelemede 2005 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nın bireyin toplumsallaşması açısından hangi bilgi, beceri, değer ve davranışları öne çıkardığı tespit edilerek bu durumun sosyolojik nedenleri tartışılmıştır.

The 2005 Social Studies Curricula in Terms of the Socialization Objectives

The societal or socialisation processes (such as individualisation, urbanisation, modernisation, globalisation and modernisation) with connection to the person-family, person-society, person-culture and person-state relations lead new types of effection or influence have been rapidly narrowing the healthy socialisation of the role and the function of the fields of out-schooling social foundations and environments as observed the cases of the family, work and friendship environments. This outcome will rapidly put forward or make the socialisation as the head of the predicted-targets of education. Social studies course in school is one of the courses which assist person to actualise his or her societal existence where the individual gains various knowledge, value, ability, and behaviour can be taken as the crucial ground for the socialisation of individual. In 2005, in Turkey, Social Studies Programme has been based upon the constructive programme approach and active learning strategies in relation to the demand of the educational institutions and foundations so as to form or design a synthetically identity which covers individual, national and universal values. On the other hand, today targeted contemporary socialisation process should necessarily adjust knowledge, ability, and awareness of an individual in accordance with globalized competitive world. Thus, in this paper, it is intended to show what kind of knowledge, value, ability and behaviour patterns put forward as the crucial features of the socialisation of an individual in 2005 Social Studies Course Programme and thus discuss sociological reasons for the socialisation process.

PDF

___

Aslan, A.A. ve Gökkaya, A.K. (2004). Avrupa Birliği'nin Eğitim Politikalarının Sosyal Bilgiler Dersinin Genel Amaçlarına Etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (24), 227-244.
Doğan, İ. (2000). Sosyoloji, Kavramlar ve Sorunlar, 3. Baskı, İstanbul: Sistem Yayınları.
Doğan, N. (1993). İlk ve Orta Dereceli Okul Ders Kitaplar ve Sosyalleşme (1876-1918). Ankara: BağlamYaymları.
Durkheim, E. ve Fauconnet, P.T. (1950). Terbiye ve Sosyolojisi, (Çev: İ.Memduh Seydol). İstanbul: Sinan Matbaası.
Doğanay, A. (2002). Sosyal Bilgiler ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Ed.): Cemil Öztürk ve Dursun Dilek. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Erden, M. (1996). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınları. Ertürk, S. (1994) Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Meteksan A.Ş.
Eskicumalı, A. (2003). Eğitim ve Toplumsal Değişme: Türkiye'nin Değişim Sürecinde Eğitimin Rolü, 1923-1946. Boğaziçi Ünüversitesi Eğitim Dergisi. 19 (2), 15-29.
Giddens, A. (2000). Sosyoloji. (Haz: Hüseyin Özel, Cemal Güzel). Ankara: Ayraç Yayınları.
Kamens, D. H. (1988). Education and Democracy: A Comparative Institutional Analysis. Sociology Of Education, (61), 2:114-127.
MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 1967/389 Sayılı Kararı.
MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 1968/171 Sayılı Kararı.
MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 1990/62 Kararı ile Kabul Edilen SBP.
MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 1997/143 Sayılı Kararı.
MEB. (1998). İlköğretim Okulu SBP. MEB Tebliğler Dergisi. Sayı, 2487.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (4-5. Sınıflar) Öğretim Programı. (Taslak Baskı). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (6-7. Sınıflar) Öğretim Programı. (Taslak Baskı). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
İbni Haldun. (1990). Mukaddime, (Çeviren: Zakir Kadiri Ugan) 1. Cilt, İstanbul: MEB Yayınları.
Öztürk, C, ve Otluoglu, R. (2002). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazılı Materyaller. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Özden, Y. (2005). Eğitimde Yeni Değerler. 6. Baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık. Safran, M. (2004). İlköğretim Programlarında Yeni Yaklaşımlar, Sosyal Bilgiler (4-5. Sınıf). Bilim ve Akim Aydınlığında Eğitim, s. 54-55, 32.
Sönmez, V. (1998). Sosyal Bilgiler Programı ve Öğretmen Kılavuzu. Ankara: Anı Yayınları. Tural, S. (1992). Kültürel Kimlik Üzerine Düşünceler, Ankara: Ecdad Yaynevi.
Turan, S. ve Aktan, D. (2008). Okulda Hayatında Var Olan ve Olması Düşünülen Sosyal Değerler. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(2), 227-259.
Yavuzer, H. (1992). Çocuk Psikolojisi. (8.Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.