Yılmaz YILDIZHAN, Ferudun SEZGİN

Örgütsel adalet ile iş doyumu arasındaki ilişki: Eğitim teknolojileri genel müdürlüğü örneği

Bu çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünde (EĞİTEK) görevli çalışanların örgütsel adalet algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmaya EĞİTEK bünyesinde görevli 412 personel katılmıştır. Araştırmanın verileri Örgütsel Adalet Ölçeği ve Minnesota İş Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Korelâsyon Katsayısı ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, kadın çalışanla- rın işlemsel ve etkileşimsel adalet algılarının erkeklere oranla daha olumlu oldu- ğunu göstermiştir. Ayrıca, kadın çalışanların içsel ve dışsal doyum düzeylerinin erkeklere göre daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Örgütsel adaletin tüm boyutları ile içsel ve dışsal doyum arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Regresyon alanizi sonuçları, işlemsel ve etkileşimsel adalet değiş- kenlerinin içsel ve dışsal doyum puanlarının açıklanmasında anlamlı yordayıcı- lar olduğunu göstermektedir.

The relationship between organizational justice and job satisfaction: The sample of general directorate of educational technologies

This study examined the relationships between organizational justice perceptions and job satisfaction of the employees working for the General Directorate of Educational Technologies of (EGITEK) in Ministry of National Education (MoNE). A total of 412 employees from EGITEK participated in the study. Organizational Justice Scale and Minnesota Job Satisfaction Questionnaire were used to gather data. In order to analyze data, t-Test, One Way ANOVA, Pearson Correlation Coefficients and Multiple Linear Regression Analysis were performed. Results indicated that female participants had more likely to experience procedural and interactional justice than males. Females also had a higher level of intrinsic and extrinsic satisfaction than male partici- pants. There were positive and significant relationships between organizational justice dimensions and the job satisfaction factors. Regression anlysis revealed that procedural justice and interactional justice were significant predictors in explaining intrinsic and extrinsic satisfaction.

PDF

___

Aksu, G., Acuner, M. A. ve Tabak, S. R. (2002). Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı Yöneticilerin İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma: Ankara Örneği. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(4), 271-282.
Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2010). Değerlere Göre Yönetim ve Örgütsel Adalet İlişkisinin Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Algılarına Göre İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 463-484.
Aydın, İ., & Kepenekçi, Y. K. (2008). Principals Opinions of Organizaitonal Jutice in Elementary Schools in Turkey. Journal of Educational Administration, 46(4), 497-513.
Aykut, S. (2007). Örgütsel Adalet, Birey Örgüt Uyumu İle Çalışanların İşle İlgili Tutumları (Pendik İlçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Baldwin, S. (2006). Organizational Justice. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2012 HYPERLINK http://www.employment-studies.co.uk/pdflibrary/mp73.pdf http://www.employ- ment-studies.co.uk/pdflibrary/mp73.pdf .
Baştürk, F. F. (2009). Ücret Tatmini İle Ücret Yönetiminde Örgütsel Adalet Algısı Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel Davranış. İnsanın Üretim Gücü. Ankara: Gül Yayınevi.
Baycan, A. (1985). An Analysis of the Several Aspects of job Satisfaction Between Different Occupational Groups. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Bies, R. J., & Moag, J. S. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. In R. J. Lewicki (Ed.). Research onnegotiations in organizations (pp. 43-55). Greenwich, CT: JAI.
Bilgiç, R. (1998). The Relationship Between Job Satisfaction and Personal Caharacteristics of Turkish Workers. Journal of Psychology, 132(5), 549-558.
Bölüktepe, E. F. (1993). Kamu Örgütlerinde İş Tatmini (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Celep, C. ve Polat, S. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi , 54, 307-331.
Clark, A. E. (1997). Why are Women So Happy At Work? Labour Economics, 4, 341-372.
Colquitt, A. J., Conlon, E. D., Wesson, J. M., Porter, C. O. L. H., & Ng, Y. K. (2001). Justice at the Millennium: A meta - Analytic Review of 25 Years of Organizaitonal Justice Research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425-445.
Colquitt J. A., Greenberg, J., & Zapata-Phelan, C. (2005). What is Organizational Justice: An Historical Analysis. In J. Greenberg & J. A. Colquitt (Eds.), Handbook of Organizational Justice (pp. 3-57). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Cropanzano, R., & Greenberg, J. (1997). Progress in Organizational Justice: Tunneling Through the Maze. In C. L. Cooper & I. T. Robertson (Eds.), International Review of Industrial and Organizatonal Psychology (pp. 317-372). New York: Jhon Wiley & Sons.
Cropanzona, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). The Management of Organizational Justice. Academy of Management Perpectives, 21(4). 34-48.
Çarıkçı, İ. H. (2000). Çalışanların İş Tatminlerini Etkileyen Kişisel Özellikler- Süpermarket Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 5, 155-168.
Daniels, T. D. & Barry, K. S. (1991). Perspectives on Organizational Communication. Second Edition. Dubuque: Wm. C. Brown Publishers.
Dursun, A. ve Şahin, H. (2009). Okul Öncesi Öğretmenlerinin İş Doyumları: Burdur Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 160-174.
Eker, G. (2006). Örgütsel Adalet Algısı ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri (Yayımlanmamış lisans yüksek tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Erdoğan, İ. (1999). İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış. İstanbul: Dönence.
Erol, O. E. (2008). Motivasyon Sağlayıcı Araç ve Yöntemlerin Çalışanların İş Tatminini Üzerindeki Etkileri: Bir Alan Araştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Finegan, J. E. (2000). The Impact of Person and Organizational Values on Organizational Commitment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73 (2), 149-169.
Folger, R., & Cropanzano, R. (1991). Procedural Justice and Worker Motivation. In R. Steers and L. Porter (Eds.), Motivation and Work Behavior (pp. 131-143). New York: McGraw-Hill.
Folger, R., & Konovsky, M. A. (1989). Effect of Procedural and Distributive Justice on Reactions to Pay Raise a Decisions. Academy of Management Journal, 32, 115-130.
Gilliland, S. W., & Chan, D. (2009). Örgütlerde adalet: Teori, Yöntemler ve Uygulamalar. N. Anderson, D. S. Öneş, H. H. Sinangil ve C. Viswesvaran (Eds.), Endüstri, İş ve Örgüt Psikolojisi El Kitabı içinde (2. cilt) (ss. 167-194). İstanbul: Literatür.
Greenberg, J. (1987). Reactions to Procedural İnjustice in Payment Distributions: Do the Means Justify the Ends? Journal of Applied Psychology, 72, 5561.
Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
Greenberg, J. (1996). The Quest for Justice on the Job. Thousand Oaks, CA: SAGE.
Gürbüz, S. (2008). İş Tatmini ve Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi. Amme İdaresi Dergisi, 41(4), 49-77.
Günaydın, S. C. (2001). İşletmelerde Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güven Değişkenlerinin Politik Davranış Algısı ve İşbirliği Yapma Eğilimine Etkisini İnceleyen Bir Çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Irak, D. U. (2004). Örgütsel Adalet: Ortaya Çıkışı, Kuramsal Yaklaşımlar ve Bugünkü Durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 25-43.
İçerli, L. (2010). Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
Judge, T. A., & Colquitt, J. A. (2004). Organizational Justice and Stress: The Mediating Role of Work-Family Conflict. Journal of Applied Psychology, 89(3), 395-404.
Karaca, S. B. (2001). İş Tatminin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Karaeminoğulları, A. (2006). Öğretim Elemanlarının Örgütsel Adalet Algıları ile Sergiledikleri Üretkenliğe Aykırı Davranışlar Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Kaskel, R. J. (2000). Value Congruence and Satisfaction. Unpublished Doctoral Dissertation. The California School of Professional Psychology at Alameda.
Kraimer, M. L. (1997). Organizational Goals and Values: A Socialization Model. Human Resource Management Review, 7 (4), 425-447.
Lee, H. R. (2000). An empirical study of organizational justice as a mediator of the relationships among leader-member exchange and job satisfaction, organizational commitment, and turnover intentions in the lodging industry (Unpublished doctoral dissertation). State University, Virginia.
Lee, R., & Wilbur, E. R.(1985). Age, Education, Job Tenure, Salary, Job Characteristics, and Job Satisfaction: A Multivariate Analysis. Human Relations, 38(8), 781-791.
Levental, G. S. (1980). What Should Be Done With Equity Theory? K. J. Gerjen & M. S. Greenberg (Eds.), Social exchange: Advances in theory and resarch (pp. 27-55). New York: Plenum Press.
Martin, C., & Bennett, L. N. (1996). The Role of Justice Judgments in Explaining the Relationship Between Job Satisfaction and Organizational Commitment. Group & Organization Management, 21(1), 84-104.
Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (2011). T. C. Resmi Gazete, 28054, 14.09.2011.
Moorman, R., H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship? Journal of Applied Psyholugy, 76 (6), 845855.
Mullins, L. J. (1996). Management and Organizational Behaviour. Fourth Edition. London: PIT- MAN Publishing.
Oreilly, C.A., Jennifer, C., & David, F. C.. (1991). People and Organizational Culture: A Profile Comparison Approach to Assessing Person-Organization Fit. Academy of Management Journal, 34 (3), 487-516.
Özgüven, İ. E. (2003). Endüstri Psikolojisi. Ankara: Sistem Ofset.
Özmen, Ö., Arbak, Y. ve Özer, P. (2007). Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 7(1), 17-33.
Robbins, Stephen P. (1990). Organization Theory. Structure, Design, and Applications. Third Edition. New Jersey: Prentice-Hall International Editions.
Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2005). Örgütsel Psikoloji. Bursa: ALFA.
Sayın, U. (2009). Güven: İşletmelerde Algılanan Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Arasındaki İlişkide Bir Aracı: Bir Uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Sezgin, F. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Bireysel ve Örgütsel Değerlerinin Uyumu (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Söyük, S. (2007). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Sun, H. Ö. (2002). İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü (Yayımlanmamış uzmanlık yeterlilik tezi). Ankara.
Tan, Ç. (2006). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Konusundaki Algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tez). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Tan, Ç. ve Töremen, F. (2010). Eğitim Örgütlerinde Adalet: Kavramsal Bir Çözümleme. Dicle Üni- versitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 58-70.
Tutar, H. (2007). Erzurumda Devlet ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12(3), 97-120.
Webb, L. Dean ve M. Scott Norton. (1999). Human Resources Administration. Personnel Issues and Needs in Education. Third Edition. New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
Weiss, D.J., Dawis, R.V., England, G.W., ve Lofquist, L. H. (1967). Manual for The Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, No. 22, 1- 119. Minneapolis: University of Minnesota.
Yelboğa, A. (2012). Örgütsel Adalet ile İş Doyumu İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma. Ege Akademik Bakış, Cilt: 12, Sayı: 2, ss. 171-182.
Yeşil, S. ve Dereli, S. F. (2012). Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Üzerine Bir Alan Çalışması, KSU, İİBF Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 01, 105-123.
Yıldırım, F. (2007). Çalışma Yaşamında Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Adalet İlişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Yılmaz, G. (2004). İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Uyum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Yürür, Ş. (2005). Ödüllendirme Sistemleri ile Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkilerin Analizi ve Bir Uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.