Esergül BUCAK BALCI, Ahmet YILMAZ

İlköğretim Müfettişlerinin Mesleki Görevlerini Yerine Getirme Durumları ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim müfettişleri ile öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak ilköğretim müfettişlerinin mesleki görevlerini yerine getirme durumları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yöneliktir. Veri toplama aracı olarak geliştirilen anket üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; kişisel bilgi formu, ikinci bölümde; ilköğretim müfettişlerinin görevlerine yönelik 45 maddeden oluşan form, üçüncü bölümünde ise, “Maslach Tükenmişlik Envanteri” bulunmaktadır. Araştırmanın bulgularına dayalı olarak şu sonuçlara ulaşılmıştır: “İlköğretim müfettişlerinin rehberlik ve iş başında yetiştirme, teftiş ve değerlendirme, inceleme, soruşturma, araştırma ile ilgili mesleki görevlerini yerine getirme durumları ile tükenmişlik düzeyleri arasında negatif kuvvetli ilişki (korelasyon) bulunduğu ve tükenmişliğin % 69’unun ilköğretim müfettişlerinin mesleki görevleriyle ilgili olduğu, buna göre ilköğretim müfettişleri mesleki görevlerini yerine getirdikçe, tükenmişlik düzeylerinin azalacağı sonucu ortaya çıkmaktadır.

The Relation Between the Position of Primary Education Inspectors’in Doing Their Professional Duty and the Burnout Levels

The purpose of this research is to supply the relation between the position of primary education inspectors in doing their professional duty and the burnout levels through the points of view of Primary Education inspectors and teachers. The questionnaire (that) supplied for the aim of being an implement for collecting datum is composed of three main chapters. In the first chapter there is a personal knowledge form, in the second chapter there is a form that is composed of 45 matters about primary education inspectors duties, in the third chapter there is Maslach Burnout Inventory. Depending on the research inventions these results were obtained: Primary school inspectors live burnout in the sub dimension level in the point of the view of primary school inspectors’ burnout levels up to these knowledge’s there is a negative, strong relation and % 69 of burnout level is about primary school inspectors’ professional duty doings between the situation of primary school inspectors’ professional duty doings effort and burnout level, in other words it is fixed that the more their burnout levels get more their professional duty doings effort situation get less.

PDF

___

AKBULUT, Aysel (2002). Öğretmenlerin Etki ve İlgi Alanı Alışkanlıkları İle Tükenmişlik Düzeyleri ve Serbest Zamanlarda Yaşanılan Duygular Arasındaki İlişki, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Samsun.
ALTUN AKBABA, Sadegül (2005). “Bilgi Teknolojisi Sınıflarında Denetim” Eğitim Araştırmaları, 2005, S. 18, ss. 1-16.
AYDIN, Mustafa.(1993). Çağdaş Eğitim Denetimi, Pegem Yayınları, Yayın No: 4, Ankara.
BABAOĞLAN, Emine (2006). İlköğretim Okulu Yöneticilerinde Tükenmişlik (Düzce İli Örneği), Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Bolu.
BALCI, Ali (2000). Örgütsel Sosyalleşme, Kuram, Strateji ve Taktikler, Pegem Yayınları, Ankara.
BAŞAR, Hüseyin (1998). Eğitim Denetçisi. Önder Matbaacılık, Ankara.
BAŞARAN, Alim (1986). İlköğretim Kurumlarında Grupla Teftiş Uygulamaları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
BAŞARAN, Alim (2004). “Milli Eğitim Bakanlığında Yeni Bir Teftiş Anlayışı Yapı ve İşleyişi” Panel, 28 Şubat 2004, Ankara.
BAŞARAN, İbrahim Ethem (1994). Eğitim Yönetimi, Kadıoğlu Matbaası, Ankara.
BAYSAL, Asuman (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekte Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
BLUMBERG, Arthur (1980). Supervisors Teachers: A Private Cold War. California.
BRİMBLECOMBE N. Marian Shaw and Michael Ormstan (1996). Teachers’ Intention to ChangePractice as a Result Of OFSTED School Inspection, Educational Management and Administradion, Vol 24, (4).
BUCAK BALCI, Esergül (1992). Ödüller Güdüleme Kuramları ve Türkiye’de Öğretmen Ödülleri, Adım Yayıncılık, Ankara.
BURSALIOĞLU, Ziya (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegem Yayınları, Yayın No:9, Ankara.
CERİT, Yusuf (1996). İlköğretim Müfettişlerinin Eğitim Öğretim Faaliyetlerini Geliştirme Etkinlikleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bolu.
CORDES Cynthia L. and Thomas Dougherty (1993). “Review and an Integration of Research on Job Burnout” Academy of Management Review. 18 (4), pp. 621-656.
ÇOKLUK, Ömay (2000). “Örgütlerde Tükenmişlik” (Edit: Cevat Elma ve Kamile Demir) Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar, Anı Yayıncılık, Ankara.
DE ROBBİO, R. Antenolla (1995). Factors Accounting For Burnout Among Secondary School Teachers, Dissertation Abstract İnternational, 56(7), 2500-2501 A.
DİNÇER, Ayhan (1986). Türk Milli Eğitim Sisteminde Denetim ve Değerlendirme, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
DOĞANAY, Ercan (2006). Taşşra Birimlerindeki İlk ve Orta Öğretim Kurumlarında Yürütülen Teftiş Hizmetlerinin Karşılaştırılması (Van İli Örneği), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Van.
DÖNMEZ, Burhanettin ve Mehmet Güven (2001). “Freidman Okul Müdürleri Tükenmişlik Ölçeğinin Türkiye’ye Uyarlama Çalışması” Eğitim Yönetimi, Bahar 2001, S. 26, ss. 221-225.
DÜNDAR, Atilla A (2005). İlköğretim Okullarında Yapılan Teftişin Okul Başarısı ve Gelişimi Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
FARBER, Berry A(1984). “Stres and Burnout in Suburban Teachers” Journal of Educational Research, Vol. 77, No.6, pp. 325-331.
FREUDENBERG, Herbert J (1974). “Staff Burnout” Journal Of Social Issues. Vol. 30, pp.159-164.
GENCER, Ali (2002). Öğretmenlerin İş Doyumu İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir.
GİRGİN, Günseli (1995). İlkokul Öğretmenlerinde Meslekten Tükenmişliğin Gelişimini Etkileyen Değişkenlerin Analizi ve Bir Model Önerisi (İzmir İli Kırsal ve Kentsel Yöre Karşılaştırılması), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
HESAPÇIOĞLU, Muhsin (1989), Eğitim Planlaması ve Yönetim, Marmara Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 472, İstanbul.
HOCK, R. Roger (1988). “Professional Burnout Among Public Schol Teachers” Public Personel Management, Vol. 17, No:2, pp.167–189.
IŞIKLAR, Abdullah (2002). Lise Dengi ve İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin İş Doyumu, Tükenmişlik ve Empatik Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
IZGAR, Hüseyin (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri (Burnout) Nedenleri ve Bazı Etken Faktörlere Göre İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya.
KAPUSUZOĞLU, Şaduman (1988). Son On Yılda İlköğretim Müfettişlerinin Rolünde ve Teftiş Uygulamalarında Değişmeler, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
KAVLA, İlkay (1998). Hemşirelerde İş Doyumu ve Tükenmişlik İlişkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
LEVİNE, James (1987). “Rural Teachers” Perceptions of the Effectiveness of Various Supervisory Practices”. Research in Rural Education. Vol:4 No. 2, pp. 77-82.
MARAŞLI, Müge (2003). Lise Öğretmenlerinin Bazı Özelliklerine ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerine Göre Tükenmişlik Düzeyleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara. MASLACH, Cristina (1981). “The Burnout Syndrome” Current Research Theory and Interventions III, pp. 49-56.
MASLACH, Cristina and Suzan E. Jackson (1981a). “The Measurement of Experienced Burnout” Job of Occupational Behavior II, pp. 73-81.
MASLACH, Cristina and Suzan E. Jackson (1981b). “The Measurement of Experienced Burnout”. Journal Of Occupational Behavior, Vol 2, No. 2, pp. 99-113.
MASLACH, Cristina and Suzan E. Jackson (1985). “The Role Of Sex and Family Variables in Burnout” Sex Roles, Vol 12, No. 7/8, pp. 837-851.
MASLACH Christina, Wilmar B. Schaufeli and P. Michael Leiter (2001). “Job Burnout” Annual Reviews Psychology. Vol:52, pp. 397-422.
MEARNS, Jack and Jille Cain (2003). “Relationships Between Teachers Occupational Stres and Their Burnout and Distress: Roles of Coping and Negative Mood Regulation Expectancies” Anxiety Stres and Coping. Vol. 16, No.1, pp. 71-82.
MEMİŞOĞLU, Salih Paşa (2001). Çağdaş Eğitim Denetimi İlkeleri Açısından İlköğretim Okullarında Öğretmen Denetimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Yayınlanmamış Doktora Tezi), Bolu.
“Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 s.k)”. Resmi Gazete, 14574: 24 Haziran 1973.
“Milli Eğitim Bakanlığı.“İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği” Resmi Gazete, 23785: 13 Ağustos 1999.
Milli Eğitim Bakanlığı. “İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete, 25882; 21 Temmuz 2005.
MURAT, Mehmet (2000). Sınıf Öğretmenlerinin On Yıllık Meslek Sürecinde Tükenmişliğin Gelişiminin Haritalanması ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Trabzon.
ÖZ, M. Fevzi (1977). Türk Milli Eğitim Sisteminde İlköğretim Müfettişlerinin Rolü, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bölümü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
ÖZDEN, Yüksel (1999). Eğitimde Dönüşüm Eğitimde Yeni Değerler, Pegem Yayınları, 2. Baskı,Ankara.
ÖZER, Recep (1998). Rehber Öğretmenlerde Tükenmişlik Düzeyi, Nedenleri ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trabzon.
ÖZKAYA, Hakan (2006).Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ve İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Öğretmen Görüşleri Açısından Karşılaştırılması, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale.
SABUNCUOĞLU, Zeyyat ve Melek Tüz (1998). Örgütsel Psikoloji, Alfa Basım ve Yayıncılık, Bursa.
SARROS, James C. and Anne M. Sarros (1987). “Predictors Of Teacher Burnout”. The Journal of Educational Administration, XXIV (2), pp. 272-280.
SELÇUKOĞLU, Zeliha (2001). Araştırma Görevlilerinde Tükenmişlik Düzeyi İle Yalnızlık Düzeyi ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
SERGİOVANNİ, Thomas J. and Robert J. Starratt (1993). Supervision A Redefinition. United States: Mc Graw-Hll, Inc.
TAYMAZ, A. Haydar (1997). Eğitim Sisteminde Teftiş, Tapu ve Kadastro Vakfı Matbaası, Ankara.
TÜKEL, Hayrettin (1997). İlköğretim Müfettişlerinin İş Doyumu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
TÜMKAYA, Songül (1996). Öğretmenlerdeki Tükenmişlik Görülen Psikolojik Belirtiler ve Başaçıkma Davranışları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Adana.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982.
YILMAZ, Ahmet (2005). “Eğitim Yönetiminde Bilgisayarlardan Faydalanmanın Avantajları ve Dezavantajları”. Milli Eğitim, Bahar 2005, S. 166, ss. 72-82.
WOOD, Teri and Chris Mc Carthy (2002). “Understanding and Preventing Teacher Burnout”. ERIC No: ED 477 726.
WRIGHT, Thomas A. and Douglas G. Bonett (1997). “The Contribution of Burnout to Work Performance”. Journal of Organizational Behavior, Vol. 18, No. 5, pp. 491-499.