Meryemana Dikeni Bitkisi: Farmakolojik ve Folklorik Bir Değerlendirme

Avrupa'da ve Akdeniz ülkelerinde antik dönemlerden beri bilinen Meryemana dikeni, Almanya’da Meryem Ana’yı andıran bir dini simge olarak görüldüğü için bu ismi almıştır. Kızılderililer ise bu bitkiyi deve dikeni, kutsal diken ve okunmuş diken olarak isimlendirmişlerdir. Tohumları yaklaşık 2000 senedir karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir bitki olup, modern araştırmalar ve çalışmalar ile günümüzde karaciğer hastalıkları üzerine olumlu etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Meryemana Dikeni tohumları % 1–6 oranında silibin, silidianin ve silikristin etken maddelerini ihtiva eden silimarin içermektedir. Meryemana dikeni tohumları yüzyıllardır çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Bu tohumlar güçlü antioksidan ve hepatoprotektif etkili olup toksin zehirlenmeleri, hepatit, siroz, karaciğer fibrozu durumlarında karaciğerin rejenerasyonunu stimüle etmektedir. Ayrıca Meryemana dikeni tohumları antienflamatuvar ve immünmodülatör etki göstermektedir. Avrupa’da geçmişte geleneksel olarak pek çok hastalıkta kullanıldığı bilinen Meryemana Dikeni halk arasında astım, nezle, göğüs ağrısı, ödem, ateş, hepatit, sarılık, malarya, sıkıntı, spazm ve dalak gibi sağlık problemlerinde kullanılmaktadır. Bitki üzerinde dünyada birçok klinik çalışma yapılmış olup, bu bitkiyi içeren müstahzarlar Avrupa’da ve Türkiye’de eczanelerde ve marketlerde satılmaktadır. Bu çalışmada Meryemana dikeninin eczacılık ve tıp tarihi, farmakoloji, farmasötik botanik, farmakognozi alanlarında bilimsel incelemesi yapılarak, bitki çeşitli yönleriyle değerlendirilecektir.

Milk Thistle Plant: A Pharmacological and Folkloric Evaluation

“Saint Mary’s Thistle” named after Virgin Mary because of its reminiscent a religious symbol in Germany, was known since ancient times in Europe and the Mediterranean countries. The Native Americans called this plant “camel milk thistle”, “holy milk thistle” and “blessed milk thistle”. Seeds have been used in the treatment of liver diseases for almost 2000 years and its positive effect on liver diseases has proven as a result of modern research and studies. Seeds of St. Mary’s thistle contain 1 to 6% silymarin. Important compounds as silybin, silydianin and silicristin found in silymarin, which is responsible for pharmacological action. Seeds of St. Mary’s thistle have been used for the treatment of various diseases for centuries. These seeds have a strong antioxidant and hepatoprotective effect. It stimulates the regeneration of the liver in cases of toxin poisoning, hepatitis, cirrhosis and liver fibrosis. St. Mary’s seeds are also anti-inflammatory and immunomodulatory. In Europe, it has traditionally been used in many diseases in the past. It is used among the people for asthma, common cold, chest pain, edema, fever, hepatitis, jaundice, malaria, distress, spasm and spleen problems. There are so many clinical trials around the globe were conducted about this plant, thus a lot of preparations containing this plant are being sold in pharmacies and grocery stores in Europe and Turkey. In this study, St. Mary’s thistle is scientifically evaluated in terms of history of medicine and pharmacy, pharmacology, pharmaceutical botany, pharmacognosy, also discussed in various aspects.

PDF

___

1. Baytop T. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün), İlaveli 2. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 1999.
2. Sanchez-Sampedro MA, Pelaez R, Corchete P. An Arabinogalactan Protein Isolated From Medium Of Cell Suspensions Cultures Of Silybum Marianum Gaernt. Carbohydrate Polymers, 2008; 71:634-638.
3. Zeybek U, Haksel M. Türkiye’de ve Dünyada Önemli Tıbbi Bitkiler ve Kullanımları. Zade Sağlık Yayınları, 2010; 138.
4. Çelik SA. Konya ekolojik şartlarında yetiştirilen meryemana (silybum marianum (l.) Gaertner) bitkisinin tohumlarındaki silimarin ve sabit yağ bileşenlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. T.C. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2009.
5. WHO Monographs on Selected Medicinal Plants, Geneva 2002; Vol. 2.
6. Meriçli AH. Türkiye’nin Değişik Bölgelerinde Yetişen Silybum Marianum Türlerinin Meyvelerinin Flavonolignan Bileşikleri Yönünden İncelenmesi. Doğa Bilim Der. 1984; 8(2).203.
7. Kupicha FK, Silybum Adans, in “Flora of Turkey and the East Eagean Islands” (ed. Davis, P.H.), University Press, Edinburgh 1975; Vol.5.
8. Vladimir K, Walterova D. Silybin and silymarin new effect and aplications. Biomed Papers, 2005; 149: 29-41.
9. Demirezer LÖ. FFD Monografları Tedavide Kullanılan Bitkiler, Medikal Network Nobel Kitabevi. 2011; 1. Baskı.
10. Çubukçu B, Meriçli AH, Mat A, Sarıyar G, Sütlüpınar N ve Meriçli F. İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı, Fitoterapi Yardımcı Ders Kitabı, 2002.
11. Çelik AS, Kan Y. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 2013; 27 (1): 24-31.
12. Ceylan A. Tıbbi Bitkiler III. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yay. 1994; No:500. 136-144.
13. Foster S. Milk thistle: Silybum marianum. Austin (TX): American Botanical Council 1990.
14. Bhattacharya S. Phytotherapeutic properties of milk thistle seeds: An overview, Journal of Advanced Pharmacy Education&Research, 2011; 1, 69-79.
15. Di Pierro F, Callegari A, Carotenoto D, Tapia MM. Clinical efficacy, safety and tolerability of BIO-C (micronized SDilymarin) as a galactogogue, ActaBiomed, 2008; 79,3, 202-210.
16. Demirezer LÖ, Ersöz T, Saracoğlu İ ve Şener B. Türkiye’de Kullanılan Bitkiler. ‘FFD Monografları’. MN Medikal ve Nobel Tıp Kitapevi, 2007.
17. Gümüşçü A, Arslan N ve Gürbüz B. Farklı Ekim Zamanlarının Meryemana Dikeni (Silybum marianum (L.) Gaertn.)’nin Verim ve Bazı Özelliklerine Etkisi. Proceeding of XIIth International Symposium on Plant Originated Crude Drugs. Ankara, Turkey, May 20- 22. 1998; Page: 103-106.
18. Haban M, Habanova M, Otepka P, Kobida L. Milk thistle (Silybum marianum (L.) Gaertner.) cultivated in polyfunctional croprotation and its evaluation. Research J. Agric. Science, 2010; 42 (1): 111-117.
19. Anonim, Şifalı Bitkiler Doğal İlaçlarla Geleneksel Tedaviler, www.bitkiterapi.net., 2001.
20. Mat A. Türkiye’de mantar zehirlenmeleri ve S. marianum bitkisinin önemi. Sendrom Dergisi, 1997; 9. Sayı, 30–34.
21. Sayed MD. Traditional medicine in health care. Journal of Ethophannacology 1980; 2:1922.
22. .Bisset N. Herbal Drugs and Pharmaceuticals. London: CRC Press; 1994; 121-123.
23. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bülteni, Anadolu Üniversitesi-Tıbbi Araştırmalar Merkezi, 1993; sayı 7-8.
24. Rainone F. Milk Thistle. American Family Physician 2005; 72: 1285-1288.
25. Commission E Monographs: The Complete German Commission E Monographs: Therapeutic Guide to Herbal Medicines, (eds. Blumenthal, M.,Busse, W.R.), 1st ed., American Botanical Council, Lippincott Williams&Wilkins, Austin TX 1998.
26. Ceylan A, Kaya N. Ege bölgesinde alkoloit ihtiva eden bazı tıbbi bitkilerde verim ve ontogenetik varyabilite. E.Ü.Z.F. Dergisi, 1983; 20(1): 261–272.
27. Kan Y, Arslan N, Altun L, Kartal M. Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin kültürünün ekonomik önemi. XV. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı, 2006; 53–63.