Hemşirelik ve Ebelik: Görev, Yetki ve Sorumluluklardaki Benzerlik ve Farklılıklar

Bu çalışma hemşireler, özellikle kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireleri ve ebelerin görev, yetki ve sorumluluklarındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya konulması amacı ile yapılmıştır. Çalışma, literatüre dayalı olarak niteliksel çoklu vaka çalışması deseninde yapılmıştır. Hemşirelik (2007) ve ebelik (2014), yasal düzenleme ve yönetmeliklerde lisans eğitimi ile kazanılan meslekler olarak tanımlanmıştır. Her iki meslek için ilerleyen tarihlerde de yeni yasal düzenlemeler yapılmış olup, 2010 yılında hemşirelerin çalışılan alanlara göre görev, yetki ve sorumlulukları ve 2014 yılında ebelerin iş ve görev tanımları belirlenmiştir. Bu yasal düzenlemelerde, ebelerin iş ve görev tanımlarının başta kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliği olmak üzere çocuk sağlığı ve hastalıkları ile halk sağlığı hemşireliğinin bazı görevleri ile benzer olduğu dikkati çekmektedir. Diğer yandan ülkemizde aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezleri ve bağlı birimlerinde görev yapan hemşire ve ebelerin iş ve görevlerinin mesleki eğitimlerine göre tanımlanmadığı ve her iki meslek çalışanının da aynı görevleri yapmakla yükümlü oldukları görülmektedir. Bunun yanı sıra 2007 ve 2012 tarihlerinde yapılan yasal düzenlemeler ile ebelere hemşirelik yetkisinin verilmesi ve 2014 yılından çıkarılan Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği ile ebelerin birçok hemşirelik alanında sertifikalandırılması, her iki mesleği aynı alanda çalışabilir konuma getirerek yetki ve görev karmaşasına neden olmuştur. Bu çalışmada hemşireliğin farklı uzmanlık ve çalışma alanlarının ebelerin bazı iş ve görev tanımlarıyla örtüştüğü, aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde çalışan hemşire ve ebelerin aynı görevlerden yükümlü oldukları, ebelerin hemşirelik yetkisi ve sertifikasyon programları ile hemşirelik alanlarında çalıştıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, Ebelik, Meslek, İş, Görev, Sorumluluk

Nursing and Midwifery: Similarities and Differences in Tasks, Authorities and Responsibilities

Aim of the study is to describe similarities and differences in the tasks, authorities and responsibilities of nurses, especially women's health and diseases nurses and midwives. This study was made in the qualitative multiple case study design as the literature based. Nursing (2007) and midwifery (2014) have been defined as occupations gained through undergraduate education in legal regulations. New legal arrangements were made for both occupations and the duties, authorities and responsibilities of the nurses according to the fields worked and the job and job descriptions of midwives were determined in 2014. In these legal arrangements, it is noteworthy that midwives' job and job descriptions are similar to the duties of women's health and diseases, child health and diseases and public health nursing. On the other hand, in our country, it is seen that the occupations of nurses and midwives working in family health and community health centres and affiliated units are not defined according to vocational trainings and both professionals are obliged to carry out the same duties. In addition, with the legal arrangements made in 2007 and 2012, the nursing authority was given to midwives and the certification of the midwives in many nursing fields with the Certificate of Certified Education issued in 2014 has led to the confusion of authority and duty by bringing both professions to work in the same field. This study have concluded that different fields of expertise and working areas of nursing coincide with some job and job descriptions of midwives, nurses and midwives worked in family health and community health centers are obliged to perform the same duties, midwives work in the nursing field with nursing authority and certification programs.

Keywords:

Nursing Midwifery, Profession, Tasks, Authorities, Responsibility, Legal Regulation,

PDF

___

1. Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Kanun No. 5634, Tarihi: 25.4.2007. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502-3.htm.2. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Tarih: 18.01.2014, Sayı: 28886. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/ 20140118-1.htm3. Çalışılan Birim / Servis / Ünite / Alanlara Göre Hemşirelerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları (Hemşirelik Yönetmeliği; Tarih: 8.3.2010 ve Sayı: 27515). Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100308-4.htm.4. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2018). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017, Haber Bülteni. Available from: https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/27344,saglik-istatistikleri-yilligi-2017-haber-bultenipdf.pdf?05. T.C. Sağlık Bakanlığı İzleme Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcılığı. (2015). OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye. Available from: https://www.saglikaktuel.com/d/file/35c966a9f1d343909d4d0858bec69333.pdf 6. Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık Ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik. Tarih: 02.02.2008, Sayı: 26775. Available from: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?Mevzuat Kod=7.5.11949&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=7. Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. Tarih: 22.05.2014, Sayı: 29007. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14.htm.8. Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Tarih: 19.04.2011, Resmi Gazete, Sayı: 27910. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2011/04/20110419-5.htm9. Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği (Son Değişiklerle Beraber). Available from: https://www.saglik.gov.tr/TR,10518/yatakli-tedavi-kurumlari-isletme-yonetmeligi-son-degisiklerle-beraber.html10. Karaçam Z. Türkiye’de profesyonel bir disiplin olarak ebelik mesleğinin durumu: Yasal düzenlemeler, eğitim ve Araştırma. Lokman Hekim Dergisi. 2016;6(3):128-136. Available from: http://lokmanhekim.mersin.edu.tr/index.php/lokmanHekim/article/view File/547/61111. Karaçam Z, Güleç T. Yeni mezun ve öğrenci ebelerin kendilerini hemşire olarak tanıtma nedenleri. 2016;32(2):11-24. Available from: http://dergipark.gov.tr/download/issue-file/892212. The International Council of Nurses. 2016-17 Biennal Report. Available from: https://www.icn.ch/sites/default/files/inline-files/ICN_Biennial%20report%202016-2017_ FINAL.pdf13. Türk Hemşireler Derneği. Available from: http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/tr/ duyurular/2018/dunya-saglik-orgutu-uluslararasi-hemsireler-konseyi-hemsirelik-simdi-2018-2020.aspx14. The Nursing and Midwifery Council. Available from: https://www.nmc.org.uk/ 15. World Health Organization. World Health Organization. Maternal and perinatal death reviews in the UK. Available from: http://www.who.int/maternal_child_adolescent/ epidemiology/maternal-death-surveillance/case-studies/united-kingdom/en/16. IndexMundi-Country Profiles-Historical Data Graphs. Available from: https://www.indexmundi.com/g/g.aspx?v=29 &c= uk&l=en.17. Kemp B, Knight M. Maternal mortality in the UK: An update. Obstet Gynaecol Repr Med. 2016;26(1):26-28. https://doi.org/10.1016/j.ogrm.2015.11.00318. American Midwifery Certification Board. Available from: https://www.amcbmidwife.org/.19. International Confederation of Midwives. Essential competencies for basic midwifery practice 2010, Revised 2013 The Essential Competencies for Basic Midwifery Practice is a living document. Available from: http://www.safeabortionwomensright.org/wp-content/uploads/2016/05/ICM-Essential-Competencies-for-Basic-Midwifery-Practice-2010-revised-2013.pdf20. Luyben AG, Wijnen HAA, Perrenoud P. The current state of midwifery and development of midwifery research in four European countries. Midwifery. 2013;29 (5):417-24. doi: 10.1016/j.midw.2012.10.008.21. Bogren MU, Wiseman A, Berg M. Midwifery education, regulation and association in six South Asian countries – A descriptive report. Sex Reprod Healthc. 2012;3(2):67-72. doi: 10.1016/j.srhc.2012.03.004.22. Eroğlu K, Koç G. Dünden bugüne sağlık mevzuatında kadın sağlığı kapsamında ana çocuk sağlığı hemşirelik hizmetleri. Available from: Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;15:2. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/2958923. Aytaçlı B. Durum çalışmasına ayrıntılı bir bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2012;3(1):1-9. Available from: http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/39947824. Vural RA, Cenkseven F. Eğitim araştırmalarında örnek olay (vaka) çalışmaları: Tanımı, türleri, aşamaları ve raporlaştırılması. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005;6(10):25-38. Available from: file:///C:/Users/Administrator/Downloads/rnekolayalmas.pdf25. Baxter P, Jack S. Qualitative case study methodology: Study design and ımplementation for novice researchers. The Qualitative Report. 2008;13(4):544-559. Available from: https://nsuworks.nova.edu/tqr/vol13/iss4/226. Günbayı İ, Akcan F. İlköğretim Kurumları Yöneticilerinin Yaşadıkları İş Streslerine İlişkin Görüşleri : Bir Durum Çalışması. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi. 2013; 2(2):195-224. Available from: http://www.jtee.org/document/issue4/MAK2.pdf27. Subaşı M, Okumuş K. Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2017;21(2): 419-426. Available from: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/47404928. O’Brien BC, Harris IB, Beckman TJ, Reed DA, Cook DA. Standards for reporting qualitative research: A synthesis of recommendations. Acad Med. 2014;89:1245–1251. doi: 10.1097/ACM.000000000000038829. Kaleli Yılmaz G. Durum çalışması. In: Metin M, Editor. Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 1th ed. Turkey (Ankara): Pagem Akademi; 2014. p. 261-285. https://www.researchgate.net/publication/299418407_Durum_Calismasi30. The International Council of Nurses. Women’s health. Available from: https://www.icn.ch/sites/default/files/inline-files/A19_Womens_Health.pdf 31. The International Council of Nurses. Breastfeeding. Available from: https://www.icn.ch/sites/default/files/inline-files/A02_Breastfeeding.pdf32. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Sağlık Hizmetlerinde Gebe Bilgilendirme Sınıfı, Gebe Okulu ve Doğuma Hazırlık ve Danışmanlık Merkezlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönerge. 02.10.2018. Available from: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/27473,gebe-okulu-gebe-bileke093068a-ccaf-4c37-aa08-7886ae9fa1e5pdf.pdf?033. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Eğitim ve Sertifikasyon Hizmetleri Daire Başkanlığı. Available from: http://www.eshdb.saglik.gov.tr/TR,5099/ 34. Sertifikalı eğitim yönetmeliği. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2014/02/20140204-2.htm35. Ebelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı. 2016. Available from: http://www.yok.gov.tr/ documents/10279/30571835/ebelik.pdf 36. Aile Hekimliği Kanunu. Tarih: 9.12.2004 ve Sayı: 25665. Available from: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5258.pdf37. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Tarih: 16.05.2017, Sayı: 30068. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx? home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/05/20170516.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/05/20170516.htm38. Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği. Tarih: 5.02.2015, Sayı: 29258. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150205-5.htm39. Sağlık Bakanlığı Hizmet İçi Eğitim Yönetmeliği (11.12.2009 Tarih ve B.10.0.SEG.0.72.00.03-010.03/15296 Sayılı). Available from: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/214,saglik-bakanligi-hizmet-ici-egitim-yonetmeligi-son-degisiklik-31122012-36239pdf.pdf?040. 507 Sayılı Nüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki Ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik. Available from: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4933&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=41. Nüfus Planlaması Hakkında Kanun. Kanun Numarası: 2827, Kabul Tarihi: 24.5.1983, Resmi Gazete: Tarih: 27.5.1983 Sayı: 18059, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5, Cilt: 22, Sayfa: 352. Available from: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2827.pdf42. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu. Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Taşra Teşkilatı Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönerge. Tarih: 31.10.2012, Sayı: 3131. Available from: https://www.saglikaktuel.com/haber/tasra-teskilati-calisma-usul-ve-esaslari-hakkinda-yonerge-40179.htm 43. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu. Kanun Numarası: 6331: Tarih: 30.06.2012, Sayı: 28339 Available from: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf44. Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/03/20050310-5.htm