Besim Ömer Akalın’ın Üzüm İle Tedavi Adlı Eserinin Değerlendirilmesi

İstanbul’da, 1 Temmuz 1862’de doğan Besim Ömer Paşa (Akalın), Yüksek öğrenimini Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne’de askerî öğrenci olarak tamamlamıştır. Gerek kitapları ve gerek verdiği eğitim ile modern tıbba katkısı tartışılmazdır. Tıp Fakültesinde verdiği dersler ile binlerce doktorun yetişmesinde payı bulunmaktadır. Toplum sağlığı ve koruyucu hekimlik kavramlarına önem veren ilk bilim adamlarımızdandır. Bu çalışmada Besim Ömer Paşa ve onun koruyucu hekimlikte ya da hayatı muhafazada gıdanın ehemmiyeti üzerine yazmış olduğu ve üzümle tedavinin muhtelif hastalıklarda faydalarını anlattığı “Üzüm ve Üzüm ile Tedavi” eseri incelenecektir. Eser 78 sayfadan oluşmaktadır. 1933 yılında İstanbul Ahmet İhsan Matbaasında dördüncü baskısı yapılmıştır. Kitapta üzümün tarihsel gelişimi anlatıldıktan sonra çeşitleri üstünde durulmuştur. Üzümle beslenmenin nasıl olacağı ve bu gıdadan yapılan yiyecek içecekler, bu yiyecek ve içeceklerin hangi koşullarda ve hangi hastalıklarda nasıl tüketilmesi gerekliliği anlatılmıştır. İnsandan bile yaşlı olan üzüm ve üzümle tedavi bahsi antik uygarlıklarda da yerini almıştır. Ehli kitap dinlerde de yoğun bir şekilde kullanılan ve yenmesi peygamberlerince önerilen bir gıda olmuştur. Tarihten bu yana pek çok tedavide kullanılan yararlı bir gıdanın tanıtıldığı Dr. Besim Ömer Akalın tarafından kaleme alınan kitap günümüz için de önemli bilgiler ihtiva etmektedir.
Anahtar Kelimeler:

Besim Ömer Akalın, Üzüm, Tedavi

Besim Ömer Akalın and Evaluation of His Book Titled Treatment by the Use of Grape

Besim Ömer Pasha (Akalın), born in Istanbul on July 1, 1862. He studied as a military student at Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne (the Imperial Medical School). He made great contributions to modern medicine through his works and education. He contributed to the training of thousands of physicians owing to his courses in the Faculty of Medicine. He has research on methods to prevent the onset or aggravation of diseases. This study focuses on his work “Üzüm ve Üzüm ile Tedavi (Grape and Treatment by Grape)”, which is about preventive medicine and the importance of nutrition for life protection in general as well as the use of grape in treatment of various diseases. The work consists of 78 pages. The fourth edition was printed at Istanbul Ahmet Ihsan Printing House in 1933. The book provides a historical overview of grape and mentions the types of grapes. Then it goes on with how to consume grape, the food and drinks made of this fruit, how to preserve these food and drinks, and how to consume them for medical treatment purposes. Grape has been an ingredient of remedies prepared to cure illnesses in many ancient civilizations. As grape has been used historically for medical purposes, Dr. Besim Ömer Akalın’s book involves important information for today’s medical practices as well.

___

  • 1. Ülman YI. Osmanlıdan Cumhuriyete Geçiş Döneminde bir aydının portresi: Besim Ömer Akalın(1861-1940). Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları 2004-2005;(10-11):435-464.2. Sarı N, Özaydın z, Besim Ömer Paşa ve Kadın Hasta Bakıcı Eğitiminin Nedenleri. Sendrom, Nisan 1992; 1-9.3. Civaner M, Ülman YI: Herşey Çocuk İçindir. Türk Ped Arfl 2009; 44: 112-4.4. Yeni Sabah Gazetesi. 20 Mart 1940. 1-6.5. Ulus Gazetesi. 20 Mart 1940. 1-5.6. Heritage M. Besim Ömer Akalın-The Founder Of Modern Obstetrıcs And Gynecology In Turkey, http://www.muslimheritage.com/uploads/poster_5.pdf . 7. Akalın BÖ. Nevsal-i Afiyet, https://www.tbmm.gov.tr/eyayin. Erişim: 10.07.2015. 8. Baytop T. Türk Eczacılık Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları;1985. 6. 9. Baytop T. Eczacılık Tarihi (Ders Notları). İstanbul: MÜ Eczacılık Fakültesi Yay;1995.147.10. Bayat AH. Tıp Tarihi. İzmir: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2003:78.11. Akalın BÖ. Üzüm ve Üzümle Tadavi. İstanbul: Ahmet İhsan Matbaası Ltd; Dördüncü Baskı 1933:9.12. Çağıran Ö. Tıbbi Nebevi. 1. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. 1996;1-80. 13. Erdemir AD. Tıp Tarihi. Ankara: Nobel Yayınları. 1. Baskı 2014; 221. 14. Öztürk H. Charles Ambroise Bernard’ın (1808-1844) Kaplıca Risalesi Üzerine Bir Değerlendirme. Osmangazi Tıp Dergisi 37(2), 1-8.