R. Nalan TİFTİK, Olcay KIROĞLU, Fatih BERKTAŞ, İsmail ÜN, Yusuf KARATAŞ

Mersin Üniversitesi Hastanesi’nde çalışan araştırma görevlilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve yaklaşımları

Amaç: Bu çalışmada Mersin Üniversitesi Hastanesi’nde çalışan araştırma görevlilerinin akılcı ilaç kullanımı (AİK) konusunda bilgi ve yaklaşımlarını belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı tipte olan bu çalışmada Mersin Üniversitesi Hastanesi’nde çalışmakta olan araştırma görevlilerine demografik verilere ait 6 soru ve akılcı ilaçla ilgili bilgi düzeylerini ve yaklaşımlarını ölçmek üzere hazırlanan 46 soru olmak üzere toplam 52 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Bulgular: Bu çalışmaya Mersin Üniversitesi Hastanesi’nden 180 kişi dahili, 69 kişi cerrahi bölümlerden olmak üzere 249 araştırma görevlisi katıldı. 169’u (%67.9) daha önce AİK ile ilgili eğitim almış 80’i ise (%32.1) herhangi bir eğitim almamış olan katılımcıların %78.1’i tıp eğitimi sırasında, %22.5’i mezuniyet sonrası ve %43.8’i de asistanlık süreçlerinde teorik eğitimler aldıklarını ifade ettiler. Hastanın yaşını, kullanmakta olduğu diğer ilaçları ve kronik hastalıklarını soranlar ise sırası ile katılımcıların%96.8, %94.8ve %98.0’i dir. Hastanın gebeliğini sorgulayanlar katılımcıların %87.1 ve emzirip emzirmediğini soranlar ise %85.5'i idi. Katılımcıların sadece %67.9’u hastasına yazdığı ilacın adını söylerken, ilaca ait yan etkilerden hastaya bahsetmeyenlerin sadece %30’u AİK ile ilgili eğitim almayanlardı. Öte yandan katılımcıların %25.5’i ilaç seçerken maliyet kriterini hiç dikkate almazken etkinlik, güvenlik ve uygunluğu daha fazla önemsemekteydiler. Maliyeti dikkate almayanlardan ise akılcı ilaç konusunda eğitim almayanların oranı ise %39.7 idi. Sonuç: Araştırma görevlilerinin daha önce eğitimler almış olsalar da AİK konusunda gerek bilgi düzeyleri gerek se tutum ve yaklaşımları açısından geliştirilmesi gereken noktalar olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle AİK ile ilgili süre ve içerik açısından zenginleştirilmiş, özellikle de uygulamalı eğitimlerin yapılması akılcı ilaç reçeteleme davranışı ile ilgili tespit edilen eksikliklerin giderilmesi yönünde önemli katkılar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı ilaç kullanımı, araştırma görevlisi, bilgi, yaklaşım

Knowledge and approaches of research assistants working at Mersin University Hospital on rational drug use

Aim: In this study, it was aimed to determine the knowledge and approaches of research assistants working in Mersin University Hospital on rational use of drug (RDU). Method: In this cross-sectional and descriptive study, a questionnaire consisting of 52 questions in total, including 6 questions on demographic data and 46 questions prepared to measure their knowledge and approaches about rational medicine, was applied to the research assistants working at Mersin University Hospital. Results: 249 research assistants from Mersin University Hospital, including 180 internal and 69 from the surgical departments, participated in this study. Participants, 169 (67.9%) of whom had previously received training on RDU and 80 (32.1%) had not received any training stated that they received theoretical training on rational drug use during medical education (78.1%), after graduation (22.5%) and during assistantship (43.8%). Those asking about the age of the patient, the other medications he is using, and his chronic diseases are 96.8%, 94.8% and 98.0% of the participants, respectively. Those questioning the pregnancy of the patient were 87.1% of the participants and 85.5% of them asked whether she was breastfeeding or not. While only 67.9% of the participants said the name of the drug they prescribed to their patients, only 30% of those who did not mention the side effects of the drug to the patient were those who did not receive training on RDU. On the other hand, while 25.5% of the participants did not consider the cost criteria when choosing drugs, they gave more importance to efficiency, safety and suitability. 39.7% of those who did not consider the cost did not receive any training about RDU. Although the research assistants have received training before, it has been determined that there are points that need to be improved in terms of both their level of knowledge and their attitudes and approaches on RDU. Conclusion: Although the research assistants have received training before, it has been determined that there are points that need to be improved in terms of both their level of knowledge and their attitudes and approaches on RDU. For this reason, enriched courses in terms of duration and content, and especially practical training on RDU will provide significant contributions to overcome the deficiencies identified in rational drug prescribing behavior.

Keywords:

Rational drug use, research assistant, knowledge, approach,

PDF

___

Kaynaklar 1. Ahmet A, Oktay Ş, Kayaalp SO. Reçete yazma kuralları ve Akılcı İlaç Kullanımı. İçinde: Editör: S Oğuz Kayaalp. Rasyonel Farmakoterapi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. Gözden Geçirilmiş 13. Baskı, Ankara, Pelikan Kitabevi, 2012. Syf 140-155.
2. World Health Assembly, 39. (‎1986)‎. Conference of experts on the rational use of drugs (‎Nairobi, Kenya, 25-29 November 1985)‎: report by the Director-General. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/162006. 25.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
3. Kalaça S. T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Topluma Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı. Editör: Ahmet Akıcı. Sağlık Çalışanlarının Akılcı İlaç Kullanımındaki Rolleri Nelerdir? SGK Yayın No: 93, ISBN: 978-605-63932-4-2 Ankara, 2013. Syf. 16-20.
4. Sağır M, Parlakpınar H. Akılcı ilaç kullanımı. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilim Dergisi. 2014; 3(2): 32-35.
5. Aydın B, Gelal A. Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2012; 26(1): 57-63.
6. Likic R, Maxwell SRJ. Prevention of medication errors: teaching and training. Br J Clin Pharmacol. 2009; 67(6): 656-661.
7. Kıroğlu O, Berktaş F, Şahan E, Karataş Y. Araştırma görevlilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve farkındalıkları. Çukurova Med J. 2018; 43(1): 164-171.
8. Akıcı A, Gören MZ, Aypak C, Terzioğlu B, Oktay S. Prescription audit adjunct to rational pharmacotherapy education improves prescribing skills of medical students. Eur J Clin Pharmacol. 2005; 61(9): 643-50.
9. Hassan NAGM, Abdulla AA, Bakathir HA, Al-Amoodi AA, Aklan AM, TPGM de Vries. The impact of problem based pharmacotherapy training on the competence of rational prescribing of Yemen undergraduate students. Eur J Clin Pharmacol. 2000; 55: 873-876.
10. De Vries TPGM, Henning RH, Hogerzeil HV, Bapna JS, Bero L, Kafle KK et al. Impact of a short course in pharmacotherapy for undergraduate medical students: an international randomized controlled study. Lancet. 1995; 346: 1454-1457.
11. Veninga CCM, Denig P, Zwaagstra R, Haaijer-Ruskamp FM. Improving drug treatment in general practice. J Clin Epidemiol. 2000; 53: 762-772.
12. Yağar F, Soysal A. Akılcı ilaç kullanımı ile ilgili hastane uygulamalarının değerlendirilmesi: asistan hekimler örneği. Int Journal of Management Economics and Business 2018; 14(1): 82-96.
13. Ergin A, Büyükakın B, Kortunay S, Bozkurt Aİ. Pamukkale üniversitesi hastanesi dahili tıp bilimlerinde çalışan araştırma görevlilerinin akılcı ilaç kullanımı konusundaki bilgi ve tutumları. Tıp Eğitimi Dünyası. 2014; 13(40): 30-38.
14. Prosser H, Almond S and Walley T. Influences on GPs’ decision to prescribe new drugs-the importance of who says what. Family Practice. 2003; 20: 61–68.
15. Cheren M, Landefeld S, Phisysicians Behavior and Their Interactions With Drug Companies. JAMA. 1994; 217, 684.
16. Fickweiler F, Fickweiler W, Urbach E. Interactions between physicians and the pharmaceutical industry generally and sales representatives specifically and their association with physicians’ attitudes and prescribing habits: a systematic review. BMJ Open. 2017; 7(9): e016408.
17. Vançelik S, Çalıkoğlu O, Güraksın A, Beyhun E. Pratisyen hekimlerin reçete yazımını şekillendiren faktörler ve akılcı ilaç kullanım kriterlerini önemseme durumları. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 2006; 26(2): 65-75.
18. Kılıç B, Kulaç E, Simai E, 9 Eylül Üniversitesi Hastanesinde ilaç tanıtımı yapan ilaç firması temsilcilerinin özellikleri. Sağlık ve Toplum. 2004; 14(2): 74-80.
19. Akıcı A, Uğurlu MÜ, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED). 2002;11:253-257.
20. Basaran NF, Akıcı A. Patients’ experience and perspectives on the rational use of drugs in Turkey: a survey study. Patient Preference and Adherence. 2012; 6: 719–724.
21. Oktay Ş. Akılcı İlaç kullanımının genel ilkeleri. Turkish Journal of Geriatrics Özel Sayı. 2006; 15-18.