Cennet GÜRBÜZ, Özlem Nilüfer Karataş ARACI, İsmail BEKCİ

DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE KARBON TİCARETİ VE KARBON MUHASEBESİ UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA - A RESEARCH ON CARBON TRADE AND CARBON ACCOUNTING APPLICATIONS IN THE WORLD AND TURKEY

Sanayi devriminden bu yana, küreselleşmeyle birlikte hızla gelişen sanayi ve ticaret daha fazla doğal kaynak ve enerji ihtiyacını beraberinde getirmiştir. Bu ihtiyaçlar karşılanırken birçok ekolojik problem ortaya çıkmıştır. Bunlardan en vahimi küresel ısınmaya bağlı olarak iklim değişikliğidir. İklim değişikliğinin en önemli sebebi sera gazı emisyonlarının atmosferde birikmesidir. Dolayısıyla iklim değişikliği ve küresel ısınmanın önüne geçebilmek için başvurulabilecek mücadele yöntemlerinden en önemlisi, bu gazların emisyonlarının azaltılmasıdır. Bu bağlamda, mücadelenin uluslararası boyutta yapılabilmesi için bazı anlaşmalar imzalanmaktadır. Bu anlaşmaların sonuçlarından bir tanesi karbon ticaretidir. Bu ticaret, işletmelerin karbon emisyonlarının ölçülmesi, kayıt altına alınması, finansal raporlarda yer alması ve ayrıca maliyetlerinin hesaplanması ve kontrol edilmesi ihtiyaçlarını doğurmuştur. Böylelikle karbon muhasebesi ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada Dünya’da ve Türkiye’de karbon ticaretinin boyutları ele alınmış ve karbon muhasebesinde yer alan farklı uygulamalar örneklerle açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İklim Değişikliği, Karbon Ticareti, Karbon Piyasaları, Karbon Muhasebesi

A RESEARCH ON CARBON TRADE AND CARBON ACCOUNTING APPLICATIONS IN THE WORLD AND TURKEY - DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE KARBON TİCARETİ VE KARBON MUHASEBESİ UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Since the Industrial Revolution, the rapidly growing industry and trade with globalization has brought more natural resources and energy needs. Many ecological problems have arisen while meeting these needs. The worst of these is climate change due to global warming. The most important reason for climate change is the accumulation of greenhouse gas emissions in the atmosphere. Therefore, the most important way to combat climate change and prevent global warming is to reduce emissions of these gases. In this context, some agreements are signed for the internationalization of this struggle. One of the results of these agreements is carbon trade. This trade has led to the need to measure and record the carbon emissions of enterprises, to include them in financial reports and also to calculate and control their costs. Thus, carbon accounting emerged. This study dealt with the size of the carbon trade in the world and Turkey and is situated in carbon accounting is explained with examples of different applications.

Keywords:

Climate Change, Carbon Trade, Carbon Markets, Carbon Accounting,

PDF

___

Aarons, Paul A. (1995). Environmental Accounting, A Pad 3505 Summer 1995 Research Project, www.Fau.Edu.
Aliusta, H. (2014). Sürdürülebilir İşletme Açısından Karbon Muhasebesi Ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Aliusta, H. Yılmaz, B. & Kırlıoğlu, Hilmi, (2016). Küresel Isınmayı Önleme Sürecinde Uygulanan Piyasa Temelli İktisadi Araçlar: Karbon Ticareti Ve Karbon Vergisi, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, 382- 401.
Baron, R., & Bygrave, S. (2002). Towards International Emissions Trading: Design Implications For Linkages, Paris, France: Organization For Economic Co-Operation And Development And International Energy Agency. Com/Env/Epoc/Iea/Slt, 5.
Bayrak, Mehmet, R. (2012). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Türkiye’de Düşük Karbon Ekonomisi Ve Kyoto Protokolü’nün Finansman Kaynakları, Tarih, Kültür Ve Sanat Araştırmaları Dergisi, (Issn:2147-00626), Vol:1 No:4, Karabük Üniversitesi, Özel Sayı: Tüketim Toplumu ve Çevre, 266-279.
Bebbington, J., & Larrinaga-Gonzalez, C. (2008). Carbon Trading: Accounting And Reporting Issues, European Accounting Review, 17(4), 697-717.
Burritt, R. L., Schaltegger, S., & Zvezdov, D. (2011). Carbon Management Accounting: Explaining Practice İn Leading German Companies, Australian Accounting Review, 21(1), 80-98.
Cankır, B., Semiz, B. & Aktas, A., (2014). Sürdürülebilir Yönetim Anlayışı Çerçevesinde Gönüllü Karbon Piyasalarında Kullanılan Standartlar Ve Bu Standartların Karşlaştırmalı Analizi, Journal Of Economics, Finance And Accounting – (Jefa), Issn: 2148-6697, Sayı:1, volume: 1ssue :1
Cong, R., & Lo, A. Y. (2017). Emission Trading And Carbon Market Performance in Shenzhen, China, Applied Energy, 193, 414-425.
Çankaya, F., & Şeker, Y. (2013). Karbon Sertifikalarının Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesi, World Of Accounting Science, 15(4).
Çataloluk, C. (2014). Çevre Sorunlarının Önlenmesinde Vergi Politikası, Electronic Turkish Studies, 9(8), ss.21-34
Çelik, L., (2009). Çevre Finansmanı Kapsamında Emisyon Ticareti Ve Karbon Piyasasının Türkiye’ye Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çelikkol, H. ve Özkan, N. (2011). Karbon Piyasaları Ve Türkiye Perspektifi, Sayı:31, Aralık, Sayfa: 203-222,
Çıtak, O. S. (2016). Karbon Ayak İzi’nin Ne Kadarı Finansal Piyasalarda: Karbon Piyasalarının Performansı Ve Karbon Merkez Bankasının Kurulması, Maliye Ve Finans Yazıları, Sayfa: 31-46.
Durgut, M. (2015). Karbon Ticaretinin Uluslararası Muhasebe Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesi, Siyaset, Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2).
Fidancı, N., & Yükçü, S. (2018). Karbon Maliyetlerinin Yönetiminde Sürdürülebilirlik Felsefesi Yaklaşımı: Lisanssız Elektrik Üretimi Örneği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 230-247.
Freire Gonzalez, J. and Ho,M.S., (2018), CarbonTaxes and The Double Dividend Hypothesis in A Recursive-Dynamic CGE Model For Spain, Economic Systems Research, sayfa:1-18.
https://iklim.csb.gov.tr/gonullu-karbon-piyasalari-i-439
Mcafee, K. (2016). Profits And Promises: Can Carbon Trading Save Forests And Aid Development? In The Carbon Fix (Pp. 61-83), Routledge.
Mercan, M. (2013). Türkiye İçin Alternatif Mitigasyon Politikası Uygulamalarının Ekonomik Analizi- Genel Denge Analizi, Doktora Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Montagnoli, A., & De Vries, F. P. (2010). Carbon Trading Thickness And Market Efficiency, Energy Economics, 32(6), 1331-1336.
Oecd Envıronment Dırectorate And Internatıonal Energy Agency Towards Internatıonal Emıssıons Tradıng: Desıgn Implıcatıons For Lınkages Informatıon Paper. 2002.
Organ, İ., Çiftçi T., E. (2010). Karbon Vergisi, Niğde Üniversitesi İibf Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, S. 81-95.
Öker, F. Ve Adıgüzel, H. (2013). Karbon Kredilerinin Uluslararası Muhasebe Standartları Kapsamında Muhasebeleştirilmesi, Mali Çözüm İsmmmo, Mart-Nisan Yıl:23, Sayı:116, Sayfa: 17-39.
Özmen, M. T. (2009). Sera Gazı-Küresel Isınma Ve Kyoto Protokolü, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/16154_50_07.pdf
Perdan, S., & Azapagic, A. (2011). Carbon Trading: Current Schemes And Future Developments, Energy Policy, 39(10), 6040-6054.
Qian, W., Hörisch, J., & Schaltegger, S. (2018). Environmental Management Accounting And Its Effects On Carbon Management And Disclosure Quality, Journal Of Cleaner Production, 174, 1608-1619.
Ratnatunga, J. T., & Balachandran, K. R. (2009). Carbon Business Accounting: The Impact Of Global Warming On The Cost And Management Accounting Profession, Journal Of Accounting, Auditing & Finance, 24(2), 333-355.
Schneider, L., & La Hoz Theuer, S. (2019). Environmental Integrity Of International Carbon Market Mechanisms Under The Paris Agreement, Climate Policy, 19(3), 386-400.
Topçu, F. H. (2018). Düşük Karbon Ekonomisine Geçme (Me): İklim Değişikliği Ve Enerji Politikaları Bağlamında Bir Bakış, Akdeniz Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (2018 Özel Sayısı), 115-154.
Uyar, S. ve Cengiz, E. (2011). Karbon (Sera Gazı) Muhasebesi, Mali Çözüm Dergisi, Mayıs – Haziran, Sayfa: 47-68.
Uzar, C., ve Akkaya, C. (2010). Karbon Ticareti Ve Karbon Borsaları Üzerine Bir İnceleme, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi, 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi, Bildiriler Kitabı, Sayfa: 481-486, Zonguldak.
Vargün, H., Gürkan, S., & Akbulut, H. (2015). Sürdürülebilir Bir Çevre İçin Karbon Muhasebesi Ve Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sisteminin Entegrasyonu Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis, 25(132).
World Bank (2017), State and Trends of Carbon Pricing 2017, World Bank, Washington, DC.