ULUSLARARASI SERMAYE AKIMLARININ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ - THE RELATIONSHIP OF INTERNATIONAL CAPITAL FLOWS WITH MACROECONOMIC INDICATORS

Günümüz ekonomilerinde uluslararası sermaye hareketlerinin ülke ekonomisinin üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Özellikle sermaye hareketlerinin serbestleşmesiyle doğrudan yabancı yatırımlar gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere kaymaktadır. Dışa açık ekonomi politikaları izlemeye başlayan gelişmekte olan ülkeler uluslararası sermaye hareketlerini kendi ülkelerine çekmek için yabancı yatırımcıları teşvik edici politikalar izlemişlerdir. Gelişmekte olan ülkelere giren yabancı yatırımlar o ülkenin ekonomisi üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkiler oluşturmuştur. Bağımsızlığını kazandıktan sonra diğer gelişmekte olan ülkeler gibi Türkmenistan, Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kazakistan Cumhuriyetlerinde, ülke ekonomisinin istikrarlı büyümesi için dışa açık, ihracatı arttırıcı politikalar izlenmeye başlamıştır. Yabancı yatırımları ülkeye çekmek amaçlı ekonomik politikalar uygulanmıştır. Bu çalışmada söz konusu ülkelerin bağımsızlığını kazandıktan sonraki dönemlerde uygulanan politikalar sonucunda ülkeye giren uluslararası sermaye hareketlerinin ülke ekonomisi üzerindeki etkileri ve sonuçları ekonometrik olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. 1996-2016 yılları arasındaki veriler kullanılarak panel veri ekonometrisi analizleri yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuca göre doğrudan yabancı yatırımların ihracat ile doğru orantılı, enflasyonla ters orantılı bir ilişkisi vardır. Çalışmanın en belirgin sonucu beklenenin aksine incelediğimiz dönemde GSYH’nın tahmin katsayısının negatif ve istatistiki olarak anlamsız çıkmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Sermaye Akımları, Türki Cumhuriyetler, Panel Veri Analizi

THE RELATIONSHIP OF INTERNATIONAL CAPITAL FLOWS WITH MACROECONOMIC INDICATORS - ULUSLARARASI SERMAYE AKIMLARININ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER İLE İLİŞKİSİ

In today’s economies, the influence of international capital flows on the economy of the countries are investigated. Specially (particularly) after the liberalization of capital flows, foreign direct investments are shifting from developed countries to developing countries. Developing countries which started to follow open economy policies, to attract international capital flows to their own countries and to encourage foreign investors, followed policies. Foreign investment in developing countries has had both positive and negative effects on the countries’ economy. After gaining independence, like other developing countries Turkmenistan, Azerbaijan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Kazakhstan Republics, for the steady growth of the country’s economy began to follow open economy and export promotion policies. Economic policies that aim to encourage foreign direct investments are implemented. In this study it is aimed to reveal, the effect and results of foreign direct flows as a result of the policies to this countries’ economies econometrically, after their independence. Data were analyzed by using the panel data econometrics analysis between 1996-2016. According to the results obtained in the study, foreign direct investments have a direct relationship with exports and have an inverse relationship with inflation. Contrary to expectations, the most significant result of the study is that the estimation coefficient of GDP is negative and statistically insignificant.

Keywords:

Capital Flows, Turkic Republics, Panel Data Analysis,

PDF

___

Baltagi, B. H., (2005), Econometric Analysis Of Panel Data, Third Edition, John Wiley& Sons.
Berksoy, T. ve Saltoğlu, B., (1998), Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri, İstanbul Ticaret odası, yayın no: 1998-58. Mega Ajans Reklamcılık Matbaacılık Fuar Hizm. LTD.ŞTİ. İstanbul.
Bulut, R., (2017), Eski SSCB Ülkeleri (Sosyal ve Ekonomik Yapılar Üzerine Bir Araştırma), Fakülte Kitabevi. Isparta.
Eroğlu, N. - Dinçer, H. - Hacıoğlu, Ü., (Ed.) (2016), Uluslararası Finans Teori ve Politika, Orion kitabevi. Ankara.
Karacan, A.İ., (1997), Bankacılık ve Kriz, Creative Yayıncılık. İstanbul.
Morozov A.A., (2005), “ Kazakistan Bağımsızlık Senelerinde”, KİSİ, Almaty.
Peterson, W. C., (1994), Gelir İstihdam ve Ekonomik Büyüme (Çev., T. Güllap). Erzurum:Atatürk Üniversitesi Yayınları.
Adanur Aklan, N., (2002), “Uluslararası Sermaye Akımları: Etkileri; Sterilizasyon Politikaları ve Değişen Yapısı”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5 S.7, (35-52).
Acar, İ. A., ve Ramazanoğlu, G., “Bir Geçiş Ekonomisi Örneği Olarak Kırgızistan: Siyasi, Ekonomik Ve Toplumsal Yanaşımlar”, Review of Social, Economic & Business Studies, C.7 S.8, (385-402).
Anbar, A., ve Suleymanlı J., (2016), “Azerbaycan’da Doğrudan Yabancı Yatırımları Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama”, Akademik Bakış Dergisi S. 57, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız – Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat – KIRGIZİSTAN http://www.akademikbakis.org (Erişim tarihi: 23.08.2018).
Alagöz, M., Erdoğan, S., ve Yapar Saçık, S., (2011), “Kazakistan Cumhuriyeti’nin Ekonomik Performansının Ölçümü:1992 – 2008”, T.C. Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Avrasya Etüdleri, S.38 (49-75).
Aşcı, A., (2017), “Kırgızistan’ın Bağımsızlık Sonrası Ekonomik Gelişimine Yönelik Öneriler”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırma dergisi, C.2 S.2, (29-44).
Aizhan, K., Gumilyov, L.N, Madiyarova, D., (2013), “Doğrudan Yabancı Yatımlar ve Ekonomik Gelişim Kazakistan Örneği”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, C. 4 S. 2, (20-31).
Baltagi, B. H., (2002) Recent Developments in the Econometrics of Panel Data Volumes I and II, Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
Beckerman, P., (1992), “The Economics of High Inflation”, Mac Millian, Haund Mills.
Berksoy, T., (2001), “Kur Faiz Kıskacı”, Görüş Dergisi, S.8, Mayıs. (54-55)
Bulut, R., (2016), “Bağımsızlıktan Günümüze Kırgızistan Ekonomisi” Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı, (38-40).
Cesar, M., (2009), “Bağımsızlığının Onuncu Yılında Türkmenistan’da Serbest Piyasya Ekonomisine Geçiş Süreci”.
Erol, E. ve Samsunlu, A., (2003), “Yabancı Sermaye ve Türkiye’de Elektronik, Kimya ve Toprak Sektörlerinde Faaliyet Gösteren Yatırım Ortaklıklarının Performanslarının İncelenmesi” Doğuş Üniversitesi Dergisi. Ocak S.1, (72-73).
Juravlev ve Suvorina, (2008), “Kazakistanın Yatırım Ortamını Geliştirme Yolları”, IIBF KAZNU Almaty.
Gövdere, B., ve Kaleli, H., (2008) “Kazakistan’daki Doğrudan Yabancı Yatırımlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.20, (2-16).
İnsel, A. ve Sungur, N., (2003), “Sermaye Akımlarının Temel Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri: “Türkiye Örneği 1989: III – 1999: -IV”. Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni 2003/8.
Mukashev, Z., (2003), “Kazakhstan and Contemporary World, Globalitics and Diplomacy”, No.3(6), (68-78).
Özbekistan Yatırım Kılavuzu, (2017), “Neden Özbekistan”, Özbekistan Cumhuriyeti Yatırımlardan Sorumlu Devlet Komitesi, (10-27).
Şirzade, D., (2006), “Daşary Yurt Maya Goyumly Karhanalaryn İşi: Meseleler ve Gelejekki Vezipeler”, Altyn Asyryn Ykdysadyyeti, No: 4, Aşkabat.
Taylor, M.P. ve Sarno, L., (1997), “Capital Flows to Developing Countries: Long-and Short-Term Determinants”, World Bank Economic Review, C.11 S.3, (451-470).
Taylor, K. ve Driffield, N., (2005), “Wage İnequality and The Role of Multinational: Evidence from UK Panel data”, Labour Economics, C.12 S.2, (223-249).
Ahmedow, E. (2006), Azerbaycan Cumhuriyetinde Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türkiye Değerlendirmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Çetin, M.Ş., (2008), Uluslararası Sermaye Hareketlerin Gelişmekte Olan Ülkelere Olası Etkileri: Türkiye Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Ergün, M.E., (2011), Uluslararası Sermaye Hareketlerşnin Büyüme Üzerindeki Etkisi ve Türkiye Örneği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Ş. E. Yaqubov - A. M. Mahmudzade, (2001), Azerbaycan Respublikasında Apanlan Aqrar İslahatların Çiymetlendirilmesi, Azerbaycanda İaûsadi Islahatların Heyata Keçirihne-si Hususiyetleri ve Problemler, İqtisadi İnkişaf Nazirliği İqtisadi İslahatlar Merkezi, (60-63).
Açıköğretim Kitabı http://acikogretimx.com/konu-anlatimlari/finansal-yonetim-kitabi/finansal-unite-13. (01.12.17)
Azerbaycan Milli Bankası https://www.cbar.az/ (0708.2018)
DEİK https://www.deik.org.tr/ (15.06.2018)
Kazakistan Ülke Raporu, (2016) http://www.kto.org.tr/d/file/kazakistan-ulke-raporu_2016.pdf (10.06.2018).
T.C. Aşkabat Büyükelçiliği Ticaret Müaşavirliği, Türkmenistan’ın Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye ile Ticari-Ekonomik İlişkileri, Aşkabat, Mayıs 2007.
Turkmenistan.ru. Na Turkmenbashınskom KNPZ Vvedena V Deystviye Ustanovka Gidroochistki Diztopliva Stoimostyu 132 mln Evro” (07.04.2018)
http://www.turkmenistan.ru/?page_id=3&lang_id=ru&elem_id=7111&type=event&highlight_words=%D0%A2%D0%9A%D0%9D%D0%9F%D0%97&soft=date (30.09.2018).
TİKA, (2004), Türkmenistan Ülke Raporu, Ankara.
Taşkent Eğitim Müşavirliği http://taskentem.meb.gov.tr/ (01.09.2018)
Neytralniy Türkmenistan Gazetesi, “Türkmenistan Yabancı Yatırımlar Kanunu”, (18.03.2018), (2-3) (Türkmenistan Resmi Gazetesi).