ULUSLARARASI AKTÖRLERİN KÜRESEL SAĞLIK POLİTİKALARI ÜZERİNE ETKİLERİ: TEORİK BİR İNCELEME - THE EFFECTS OF INTERNATIONAL ACTORS ON GLOBAL HEALTH POLITICS: A THEORETICAL REVIEW

Özellikle 1980’li yıllardan günümüze kadarki dönemde, küreselleşme olgusunun da etkisiyle küresel sağlık politikaları ve uygulamalarında ciddi bir değişim ve dönüşüm gerçekleşmiştir. Bu çalışmanın amacı DSÖ, DB ve IMF gibi uluslararası aktörlerin küresel sağlık politikaları ve uygulamaları üzerindeki etkisini betimlemektir. Çalışma kapsamında sağlık politikaları açısından DSÖ’nün günümüze kadarki yaklaşım tarzı kronolojik bir bağlamda ele alınmış, ayrıca DB ve IMF’nin sağlık politikalarına yönelik faaliyetleri hakkında da bir betimleme yapılmaya çalışılmıştır. Çalışma ile DSÖ, DB ve IMF’nin sağlık politikalarının şekillenmesi ve uygulanması açısından ciddi bir etkiye sahip oldukları ve politikaların özündeki düşüncenin zamana göre değiştiği başta olmak üzere çok sayıda sonuca ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Küresel Sağlık Politikası, Küreselleşme, Neoliberalizm, Uluslararası Kuruluşlar, Sağlık Yönetimi

THE EFFECTS OF INTERNATIONAL ACTORS ON GLOBAL HEALTH POLITICS: A THEORETICAL REVIEW - ULUSLARARASI AKTÖRLERİN KÜRESEL SAĞLIK POLİTİKALARI ÜZERİNE ETKİLERİ: TEORİK BİR İNCELEME

Especially until nowadays from in the 1980s, with the effect of the globalization phenomenon, there has been a significant change and transformation in global health policies and practices. The purpose of this study is to describe the impact of international actors such as World Health Organization, World Bank and International Monetary Fund on global health policies and practices. Within the scope of the study, the approach of the World Health Organization in terms of health politics was taken up in a chronological context. In addition, a description has been made about the activities for health policies of the World Bank and International Monetary Fund. The study has shown that these international actors have a significant influence in shaping and implementing health policies. At the same time, various results have been reached, such as the core of policies of these institutions have changed over time.

Keywords:

Global Health Policy, Globalization, Neoliberalism, International Institutions, Health Management,

PDF

___

Aksakoğlu, Gazanfer (2002), “Herkes İçin Sağlıktan Hedef 21’e: Dünya Sağlık Örgütü Değişiyor”, Toplum ve Hekim, Cilt.17, Sayı.2, (1-12).
Aksakoğlu, Gazanfer (2003), “Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Politikalarında Değişim”, Sol, Cilt.199, Sayı.41, (1-7).
Ataay, Faruk (2006), Neoliberalizm ve Devletin Yeniden Yapılandırılması: Türkiye'de Kamu Reformu Üzerine İncelemeler, De Ki Basım Yayım, Ankara.
Barro, Robert - Jong-Waa, Lee (2003), “IMF Programs: Who is Chosen and What are the Effects? Journal of Monetary Economics”, Cilt.52, Sayı.7, (1-54).
Bayar, Fırat (2008), “Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, Sayı.32, (25-34).
Berlinguer, Giovanni (1999), “Globalization and Global Health, International Journal of Health Services”, Cilt.29, Sayı.3, (579-595).
Bordo, Michael - James, Harold (2000), The International Monetary Fund: its Present Role in Historical Perspective, National Bureau of Economic Research, Econpapaers, No. w7724.
Brand, Horst (1994), “The World Bank, The Monetary Fund, and Poverty”, International Journal of Health Services, Cilt.24, Sayı.3, (567-578).
Brunelli, Bianca (2007), Structural Adjustment Programs and the Delivery of Health Care in the Third World, Pell Scholars and Senior Theses, Paper 16.
Bryant, Johnnie (1980), “WHO's Program of Health for all by the Year 2000: A Macro System for Health Policy Making a Challenge to Social Science Research. Social Science and Medicine”, Part A: Medical Psychology and Medical Sociology, Cilt.14, Sayı.5, (381-386).
Bulut, Nihat (2003), “Küreselleşme: Sosyal Devletin Sonu mu?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt.52, Sayı.2, (173-197).
Buse, Kent - Gwin, Catherine (1998), “The World Bank and Global Cooperation in Health: the Case of Bangladesh”, The Lancet, Cilt.351, Sayı.9103, (665-669).
Chossudovsky, Michel (2003), The Globalization of Poverty and the New World Order, Pincourt (Quebec): Global Research, 2nd Edition, Center for Research on Globalization (CRG).
Cueto, Marcos (2004), “The origins of Primary Health Care and Selective Primary Health Care”, American Journal of Public Health, Cilt.94, Sayı.11, (1864-1874).
Declaration of Alma-Ata, (1978), International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6-12 September 1978.
Dedeoğlu, Necati (2010), “Dünya Sağlık Örgütü, Sağlık Hakkı ve Küreselleşme”, TAF Preventive Medicine Bulletin, Cilt.9, Sayı.4, (361-366).
Duda-Ünalmış, Hilal (2008), Uluslararası Örgütler Bağlamında Global Sağlık Politikaları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, İstanbul.
Erdoğdu, Seyhan (1994), “Gelişmekte Olan Ülkelerde İstikrar ve Yapısal Uyum Programları ve Uluslararası Çalışma Standartları”, Toplum ve Hekim, Cilt.9, Sayı.62, (44-50).
Ertuna, Özer (2006), “Yeni Dünya Düzeni: Küresellesme”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.30, (36-45).
Finkle, Jason - Crane, Barbara (1976), “The World Health Organization and the Population Issue: Organizational Values in the United Nations”, Populationand Development Review, (367-393).
Fulop, Tamas - Roemer, Milton (1982), International Development of Health Manpower Policy, WHO Offset Publication, Genava.
Godlee, Fiona (1994a), “WHO in Retreat: is it Losing its Influence?”, BMJ: British Medical Journal, Cilt.309, Sayı.6967, (1491-1495).
Godlee, Fiona (1994b), “WHO at Country Level a Little Impact, No strategy”, BMJ: British Medical Journal, Cilt.309, Sayı.6969, (1636-1639).
Güler-Ayman, Birgül (1996), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi Yapısal Uyum Politikaları, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Ankara.
Güzelsarı, Selime (2003), “Neo-liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt.36, Sayı.2, (17-34).
International Monetary Fund (2016), Articles of Agreement, Publication Data Joint Bank-Fund Library, Washington.
İnsel, Ahmet (2015), Neo-liberalizm: Hegemonyanın Yeni Dili, İletişim Yayınları, İstanbul.
Karabıçak, Mevlüt (2002), “Küreselleşme Sürecinde Gelişmekte Olan Ülke Ekonomilerinde Ortaya Çıkan Yönelim ve Tepkiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.792, Sayı.1, (115-131)
Koivusalo, Meri (2010), “The Shaping of Global Health Policy”, (Eds) Panitch, Leo and Leys, Colin, Morbid symptoms: Health under capitalism: Socialist Register The Merlin Press, Londra, (279-294).
Lee, Kelley - Buse, Kent - Fustukian, Suzanne (2002), Health Policy in a Globalising World. Cambridge University Press.
Loewenson, Rene (1993), “Structural Adjustment and Health Policy in Africa”, International Journal of Health Services, Cilt.23, Sayı.4, (717-730).
McGregor, Alan (1992), “WHO: Director-General’sTravels”, Lancet, Cilt.340, Sayı.5, (1363-1420).
Memiş, Hasan (2015), “Küreselleşme ve Yoksulluk İlişkisi”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, Cilt.5, Sayı.1, (144-161).
Memiş, Hasan - Kara, Mehmet - Tayfur, Lütfü (2010), “Yoksulluk, Yapısal Uyum Programları ve Sahra Altı Afrika Ülkeleri/Poverty, Structural Adjustment Programs and Sub-Saharan Africa Countries”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.7, Sayı.14, (325-346).
Newell, Kenneth (1988), “Selective Primary Health Care: the Counter Revolution”, Social Science and Medicine”, Cilt.26, Sayı.9, (903-906).
Öğüt, Kaan (2014), “Küresel Sistemde Borç Krizi-Yoksulluk ve IMF”, Aydınlanma 1923, Cilt.35, Sayı.35, (11-14).
Öztürk, Nazım (2002), “IMF'nin Değişen Rolü ve Gelişmekte Olan Ülke Ekonomilerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt.57, Sayı.04, (95-125).
Permanent Peoples Tribunal (1990), Tribunal on the Policies of the International Monetary Fund and the World Bank, West Berlin, September 26–29, 1988: Verdict, International Journal of Health Services, Cilt.20, Sayı.2, 329-347.
Ruger-Praf, Jennifer (2005), “Thechanging Role of the World Bank in Global Health”, Americanjournal of Public Health, Cilt.95, Sayı.1, (60-70).
Schuftan, Claudio (2003), “Poverty and Inequity in the Era of Globalization: Our Need to Change and to Reconceptualize”, International Journal for Equity in Health, Cilt.2, Sayı.4, (1-7).
Sikkink, Kathryn (1986), “Codes of Conduct for Transnational Corporations: the Case of the WHO/UNICEF Code”, International Organization, Cilt.40, Sayı.4, (815-840).
Soyer Ata (1991), “Yeni Dönem Eski Tartışmalar: Alma-Ata bildirgesi ve Dünya Sağlık Örgütü Üçüncü Dünya'ya alternatif öner(ebil)iyor mu?”, Toplum ve Hekim, Cilt.7, Sayı.48, (55-62).
Sönmez, Sinan (1998), Dünya Ekonomisinde Dönüşüm Sömürgecilikten Küreselleşmeye, İmge Kitabevi: Ankara.
Şemin, Semih - Aksakoğlu, Gazanfer (1995), “Sağlık Alanında Artan Sorunlar ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Azalan Etkinliği”, Toplum ve Hekim, Cilt.10, Sayı.68, (45-53).
Şenses, Fikret (2004), “Neoliberal Küreselleşme Kalkınma İçin Bir Fırsat mı, Engel mi?”, Kalkınma ve Küreselleşme Dergisi, Sayı.1, (13-54).
Tarcan, Ertuğrul (2001), “Küreselleşmenin Sağlık Üzerine Etkileri ve Sağlık İşletmelerinin Küreselleşme Süreci”, Yönetim Dergisi, Cilt.12, Sayı.39, (29-43).
Tion-Patrick, Aondoakaa. (2014), “The International Monetary Fund (IMF) and World Bank: an Assessment af the Role of Africa’s Integration into Global Economic System”, Journal of Humanities and Social Science, Cilt.19, Sayı.11, (9-17).
Walt, Gill (1993), “WHO Under Stress: ImpIications for Health Policy”, Health Policy Journal, Cilt.24, Sayı.2, (125-144).
Walt, Gill. (1998), “Globalisation of International Health”, The Lancet, Cilt.351, Sayı.9100, (434-437).
World Health Organisation (1946), Constitution of the World Health Organisation, Geneva.
World Health Organization (1995), Constitution of The World Health Organization Basic Documants, International Health Conferance 1946, New York.
Yanar, Rüstem - Şahbaz, Ahmet (2013), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Küreselleşmenin Yoksulluk ve Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkileri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.8, Sayı.3, (55-74).
Yaşar-Yenimahalleli, Gülbiye (2011), “Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Neoliberal Dönüşümü/Neoliberal Transformation of Social Security in Turkey”, Mülkiye Dergisi, Cilt.35, Sayı.272, (163-194).
Yaşar, Yavuz - Yaşar-Yenimahalleli, Gülbiye (2012), “Neoliberal Küreselleşme ve Sosyal Politikada Dönüşüm/Neoliberal Globalisation and Transformations in Social Policy”, Mülkiye Dergisi, Cilt.36, Sayı.1-274, (63-92).
Yıldız, Özkan (2008), “Küreselleşme, Sağlık ve Toplum”, Gaziantep Tıp Dergisi, Cilt.14, Sayı.1, (30-34).
http://www.who.int/news-room/detail/15-12-2016-dr-halfdan-t-mahler-who-s-third-director-general-dies-at-93, (23.05.2018).