Gökçe GÜNSEL YILDIRIM, Aykar TEKİN BOZKURT

YILDIRMA KAVRAMINA İLİŞKİN KADIN OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı yıldırma davranışlarına ve süreçlerine ilişkin detaylı bir inceleme yapmak ve bu konuda bir anlayış geliştirmek üzere eğitim örgütlerinde yönetici olarak görev yapan kadın okul yöneticilerinin yıldırma olgusuna ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) yaklaşımı ile desenlenen araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları 2016-2017 eğitim öğretim yılında Gaziantep ili Şahinbey ve İslâhiye ilçelerinde görev yapmakta olan 20 kadın okul yöneticisidir. Yüz yüze görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi yöntemine tabi tutulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; çalışmaya katılan kadın okul yöneticilerinin yıldırmayı çalışma hayatının bir bileşeni olarak gördüğü ve bu yöndeki tecrübelerini önemli ölçüde cinsiyet temelli olarak anlamlandırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, formal veya informal yollarla mücadele etme ve sosyal destek almanın yıldırma ile başa çıkma sürecinde öne çıkan faktörler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcılar yıldırmanın önlenmesi için bireyin psikolojik olarak desteklenmesine, önlemsel düzenlemelere ve gelişimsel uygulamalara işaret etmişlerdir. Araştırma sonuçlarının tartışılmasının devamında bazı önerilere yer verilmiştir.

AN ANALYSIS OF FEMALE SCHOOL ADMINISTRATORS’ OPINIONS ABOUT MOBBING

The aim of this study is to determine the opinions of female school administrators working in educational organizations about the phenomenon of mobbing to conduct a detailed investigation and to develop a detailed understanding of mobbing behaviors and processes. It was designed according to the phenomenology approach among the qualitative research methods and the semi-structured interview protocol was used to collect data. The participants of the study were 20 female school administrators working in Şahinbey and İslahiye districts of Gaziantep province in 2016-2017 educational year. The data obtained from face-to-face interviews were subjected to content analysis method. According to the research results; female school administrators participating in this study, who regarded the mobbing concept as a basic component of their working life, and interpreted their experiences on a gender-based perspective to a great extent. It was also concluded that formal or informal struggle and social support were the key factors in coping with mobbing. For the prevention of mobbing, the psychological empowerment of the individual, preventive regulations and developmental practices were highlighted by the participants. The study was concluded by offering some implications after the discussion of the results.Keywords: Educational organizations, schools, female school administrators, mobbing.

PDF

___

Altunay, E., Oral, G., ve Yalçınkaya, M. (2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 62-80.
Ak Küçükçayır, Akbaba Altun, S. (2016). Öğretmen ve yöneticilerin yıldırma yaşantılarının karşılaştırılması. Eyuder Yayınları. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/316981774_OGRETMEN_VE_YONETICILERIN_ YILDIRMA_YASANTILARININ_KARSILASTIRILMASI_COMPARING_MOBBING_EX PERIENCES_OF_PRINCIPALS_AND_TEACHERS
Aşkın, E.Ö., Aşkın, U. (2018). Çalışma yaşamında kadına yönelik mobbing: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 9, (24), 255-282.
Atman, Ü. (2012). İşyerinde psikolojik terör: mobbing. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi. 3,157-174.
Baykal, A. N. (2005). Yutucu rekabet Kanuni devrindeki mobbing’den günümüze. İstanbul: Sistem.
Bilgili, A. (2012) İş hukukunda mobbing (1. Baskı). Adana: Karahan Kitabevi.
Cemaloğlu, N. ve Daşcı, E. (2017). Mobbing. Servet Özdemir ve Necati Cemaloğlu (Ed). Örgütsel Davranış ve Yönetimi içinde (s.279-304). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Cemaloğlu, N., Ertürk, A. (2007). Öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin cinsiyet yönünden incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 345-362.
Cohen, L. ve Manion, L. (1994). Research methods in education, Londra: Routledge.
Cusack, S. (2000). Work place bulling: Icebergs in sight, soundings needed. The lancet, (356), 2118. doi:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(00)03489-9
Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri (1. Baskı). İstanbul: Timaş.
Davenport, N.,Schwartz, R. D., & Elliott, G. P. (2003). Mobbing: İşyerinde duygusal taciz (1. Baskı). Çev.: O.C. Önertoy, İstanbul: Sistem.
Ergun Özler, D., ve Mercan, N. (2010). Yönetsel ve örgütsel açıdan psikolojik terör (1. Baskı). Ankara: Detay.
Güngör, M. (2007). Çalışma hayatında psikolojik taciz olgusu: Türkiye’de hizmet sektörüne ilişkin bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Hauge, L. J., Skogstad, A., ve Einarsen, S. (2009). Individual and situational predictors of work place bullying: Why do perpetrators engage in the bullying of others? Work& Stress, 23(4), 349-358. doi: 10.1080/02678370903395568
Hoel, H., Einarsen, S., ve Cooper, C.L. (2003). Organisational effects of bullying. İçinde S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, ve C.L. Cooper (Ed.), Bullying and emotional abuse in the workplace. International perspectives in research and practice (145-161). Londra: Taylor & Francis.
IPD. (1996). One in eight UK worker sare victims of bullying revealsnew IPD survey. Basın Bülteni, 28 Kasım, https://bullyonline.org/old/media/nr2.htm 05.05.2017.
Karavardar, G. (2009). İş yaşamında psikolojik yıldırma ve psikolojik yıldırmaya direnç gösteren kişilik özellikleri ile ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kırel, Ç. (2008). Örgütlerde psikolojik taciz (mobbing) ve yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1806.
Konaklı, T. (2011). Üniversitelerde yıldırma ve kültürel değerlerin yıldırma ile başa çıkma yaklaşımlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
Leymann, H., & Gustafsson, A. (1996). Mobbing and the development of post traumatic stress disorders. European Journal of Work and Organisational Psychology, 5(2), 251-276.
Pelit, N. ve Pelit, E. (2014). Örgütlerde kanser yapıcı iki başat faktör mobbing ve örgütsel sinizm teori süreç ve örgütlere yansımaları. Ankara: Detay.
Salin, D. (2003). Workplace bullying among business professionals: Prevalence, organizational antecedents and gender differences. Academic Dissertation. Swedish School of Economics and Business Administration, Helsinki.
Schuster, B. (1996). Rejection, exclusion, andharassment at workand in schools. European Psychologist, 1 (4), 293-317.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tınaz, P. (2011) İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) (3. Baskı). İstanbul: Beta.
Tutar, H. (2015). Mobbing (nedenleri ve başa çıkma stratejileri: kuramsal yaklaşım) (1. Baskı). Ankara: Seçkin.
Türk Dil Kurumu. (2017). Genel Türkçe Sözlük http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&kelime=bezdiri&guid=TDK.G
TS.5828cf66593a58.45227541 adresinden 07.02.2017 tarihinde erişilmiştir.
Vartia-Väänänen, M. (2003). Work place bullying- A study on the work environment, well-being and health. Academic dissertation. University of Helsinki, Department of Psychology, Helsinki.
Zapf, D. (1999). Organisational, work group related and personal causes of mobbing/bullying at work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 70-85.
Zapf, D., Knorz, C., ve Kulla, M. (1996). On the relationship between mobbing factors, and job content, social work environment, and health outcomes. European Journal of work and organizational psychology, 5(2), 215-237.