Yasemin YAVUZER, Belgin LİMAN, Suat KILIÇARSLAN

KIZ ERGENLERİN ANNE-BABA-ERGEN ARASINDAKİ ÇATIŞMA DURUMLARINA VE EBEVEYN TEPKİLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Bu araştırmada kız ergenlerin bir çatışma durumunda anne ve babalarının nasıl davrandığı ve kendileri annelerinin yerinde olsalardı nasıl davranacakları konusundaki görüşleri incelenmiştir. Çalışma nitel bir araştırma olarak yapılandırılmış ve ergenlerin görüşleri araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Görüşmede ergenlerden önce anne babaları ile olan ilişkilerini tanımlamaları istenmiş ardından yedi farklı çatışma durumu verilmiştir. Ergenlerin bu çatışma durumlarına yönelik “Anneniz nasıl davranır?”, “Babanız nasıl davranır?”, “Siz annenizin yerinde olsaydınız nasıl davranırdınız?” sorularını yanıtlamaları istenmiştir. Çalışma grubu Orta Anadolu’da bir il merkezinde kız meslek lisesine devam eden 28 kız ergenden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda, kız ergenlerin babaları ile ilişkilerini anne ile olan ilişkilerine göre daha iyi olarak tanımladıkları görülmektedir. Ergenler çatışma durumlarında annelerinin genellikle saldırgan davranışlar, babalarının ise saldırgan ve problem çözme davranışları gösterdiklerini belirtmişlerdir. Ergenler ise kendileri annelerinin yerinde olsaydı problem çözme davranışları göstereceklerini belirtmişlerdir. Bulgular birlikte değerlendirildiğinde, anneyle kız ergen arasında daha fazla çatışma yaşandığı, annenin çatışma durumlarında saldırgan davranışlar ortaya koymasının anneyle olumlu ilişkileri azalttığı söylenebilir.

OPINIONS OF GIRL ADOLESCENTS ON CONFLICT SITUATIONS BETWEEN PARENTS-ADOLESCENTS AND PARENT REACTIONS

:In this study, it was aimed to examine how the female adolescents interpret the parental behaviors during a conflict. Using qualitative research technique, this study is a descriptive case study. For the sampling method, the study employed the purposeful sampling method, one of the homogeneous sampling methods. Voluntarily participated in the study, the study sample was made up of 28 middle-class female adolescents living in the city center of a Central Anatolian city who were studying at a vocational school for girls and who had parent-adolescent conflicts. A semi-structured interview form was developed to collect the data. One of the findings of the study is that females describe their relationship with their fathers as better than their relationship with their mothers. They stated that they mostly have their conflicts happen with their mothers. Adolescents stated that their mothers will mostly give aggressive responses and their fathers will give aggressive and problem-solving responses during conflict situations.

PDF

___

Akün, E. (2013). Yapısal aile sistemleri kuramı bağlamında ergenlik döneminde aile yapısı ve ergenlik dönemi sorunları. A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(1), 85-116.
Barber, J.G. ve Delfabbro, P. (2000). Predictors of adolescent adjustment: Parent-peer relationships and parent-child conflict. Child and Adolescent Social Work Journal, 17 (4), 275-288.
Başak, O. (1997). Aile dinamikleri. Aile Hekimliği Dergisi, 1(3), 181-186.
Bayraktar, F. (2007). Olumlu ergen gelişiminde ebeveyn/akran ilişkilerinin önemi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(3), 157-166.
Bayraktar, F., Sayıl, M. ve Kumru, A. (2009). Liseli ergenler ve üniversiteli gençlerde benlik saygısı: ebeveyn ve akrana bağlanma, empati ve psikolojik uyum değişkenlerinin rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 48-63.
Becvar, D., & Becvar, R. (2003). Family therapy: A Systemic Integration (5th ed.) Boston, MA : Allyn & Bacon.
Bradford, K., Vaughn, L. B. ve Barber, B. K. (2008). When there is conflict. Interparental conflict, parent-child conflict, and youth problem behaviors. Journal of Family Issues, 29(6), 780-805.
Corey, G. (2015). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları. Ankara: MentisYayıncılık.
Çiftçi, A., Demir, A. ve Bikos, L. H. (2008). Turkish adolescents’ conflict resolution strategies toward peer and parents as a function of loneliness. Adolescence, 43(172), 911 -926.
Demir, İ. (2007). Gençlerin kimlik yapıları: Farklı yerellikler ekseninde nitel bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Deutsch, M. (1993). Education for a peaceful world. American Psyhcologist, 48(5), 510-517.
Duru, E. ve Arslan, G. (2014). Evlenmek amac ıyla evden kaçan kız ergenler: Bir olgubilim çalışması. Türk Psikolojik Dan ışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 36-48
Eryüksel, G. N. ve Akün, E. (2003). Depresyonu olan ergenler ile ana-babalarının aile ilişkilerinin ve bilişsel çarpıtmalarının incelenmesi. Türk Psikoloji dergisi, 18(51), 59-73.
Gander, M.J.ve Gardiner, H., W. (2001). Çocuk ve ergen gelişimi (5. baskı). Ankara: İmge Kitabevi
Goldsmith, E. B. (2000). Resource management for individuals and families. Wadsworth Thomson Learning, US.
Greenberger, E., Chen, C., Tally, S. R. ve Dong, Q. (2000). Family, peer, and individual correlates of depressive symptomatology among U. S. and Chinese adolescents. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(2), 209-219.
Güler, İ. (2013). Kentli ön ergen (12-14 yaş) öğrencilerin ebeveynleri ile zıtlaşma, çatışma nedenleri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Güngör, A. (2001). Utangaçlık ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 15(2), 17–22.
Hamarta, E., Baltacı, Ö., Üre, Ö. ve Demirbaş, E. (2010). Lise öğrencilerinin utangaçlıklarının algılanan anne baba tutumları ve problem çözme yaklaşımları açısından incelenmesi. Aile ve Toplum, 11(6), 73-82.
Ingoldsby, E. M., Shaw, D. S., Winslow, E., Schonberg, M., Gilliom, M. ve Criss, M. M. (2006). Neighborhood disadvantage parent-child conflict, neighborhood peer relationships, and early antisocial behavior problem trajectories. Journal of Abnormal Child Psychology, 34(3), 303- 319.
Karakitapoğlu, Z. A. ve Imamoğlu, O. E. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. The Journal of Social psychology, 142(3), 333-351.
Karataş, S., Mercan, C.S. ve Düzen, A. (2016). Ergenlerin ebeveyn ilişkilerine yönelik algıları: Nitel bir inceleme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 237-257.
Köksal, O., Dilci, T. ve Yolcubal, D. (2013). Algılanan anne tutumlarının çocukların kariyer beklentisine etkisi üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 17(57), 421-434.
Kreidler, W. J. (1984). How well do you resolve conflict? Instructor, 93(5), 30-33.
Moed, A., Gershoff, E. T., Eisenberg, N., Hofer, C., Losoya, S., Spinrad, T. L. vd. (2015). Parent– adolescent conflict as sequences of reciprocal negative emotion: links with conflict resolution and adolescents’ behavior problems. Journal of Youth Adolescence, 44, 1607–1622
Nazlı, S. (2012). Aile danışmanlığı. Sekizinci Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık
Noller, P. ve Callan, V. (1990). Adolescents' perceptions of the nature of their communication with parents. Journal of Youth and Adolescence, 19, 349-362
Onur, B. (2000).Gelişim Psikolojisi. 5. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi
Öner, U. (2004). Çatışma çözme ve arabuluculuk eğitimi. Yıldız Kuzgun (Ed.), İlköğretimde Rehberlik içinde (5. Baskı, s. 189-227). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Özdemir, Y. (2014). Ana-baba ergen çatışması ve ergenlerde depresyon belirtileri: Benlik saygısının aracı rolü. The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 27, 211-220.
Santrock, J. W. (2013). Life-span development. Fourteenth Edition. New York: McGraw-Hill Companies.
Şanlı, D. ve Öztürk, C. (2015). Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları ve tutumlar üzerine kültürün etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4), 240- 246
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
Türnüklü, A. (2007). Liselerde öğrenci çatışmaları, nedenleri, çözüm stratejileri ve taktikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 49, 129-166.
Ulusoy, M. D., Demir, N. Ö., ve Baran, A. G. (2005). Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimi ve ergen problemleri: Ankara ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 367-386.
Yavuz, S. ve Özmete, E. (2012). Türkiye’de genç bireyler ve ebeveynleri arasında yaşanan sorunların «aile yapısı araştırması» sonuçlarına göre değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları, 12(7), 9-27.
Yavuzer, H. (2004). Çocuk Psikolojisi. 26. Baskı, İstanbul: Remzi Kitapevi
Yavuzer, Y. Karataş, Z. ve Gündoğdu R. (2013). Ergenlerin çatışma çözme davranışlarının incelenmesi: Nicel ve nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 428-440.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.