Tarihin hayat bulma alanı: Tiyatro

Bu çalışmada tiyatronun tarihi ele alış tarzı incelenmiştir. Tarih, diğer bilim dallarıyla ilişkili bir bilim dalı olduğu gibi sanat ve edebiyat türleri için de konu olarak destek sağlar. Bir sanat dalı olarak tiyatro, tarihten yararlanırken onu, tarih bilimine özgü değil sanatın ruhuna özgü olarak işler. Bu yüzden tarihi konu alan tiyatro eserlerinde öncelik tarihsel gerçeklik değil estetik ve inandırıcılıktır. İnsani ve toplumsal sanatların başında gelen tiyatro, tarihten çeşitli amaçlarla yararlanırken aynı zamanda doğasına uygun olarak tarihi insanileştirir.

The vitalizing field of the history: Theatre

In this research, it is examined how drama takes on history. History not only is a discipline related to other disciplines but also is a corroborative discipline for art and literature disciplines as subject. As an art branch, drama takes in hand history according to the spirit of the art not the spirit of the history. So, in theatrical performances taking in hand history as subject, it is given priority to aesthetics and plausibility not historical reality. Drama which holds the first place of human and society arts, benefits from history for different purposes and in the same time humanizes history in conformity with its nature.

PDF

___

Akı, N. (1989). Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi I Başlangıcından Cumhuriyet Devrine Kadar, İstanbul : Dergâh Yayınları

And, M. (1973). “Türk Tiyatrosunda Tarihi Oyunlar ve Bunların Yazılış Gerekçeleri”, VII. Türk Tarih Kongresi (Ankara: 25-29 Eylül 1970), II. Cilt, s: 768-773.

And, M. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu (1923-1983), Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Aristoteles, (1995). Poetika, (Çev. İsmail Tunalı), İstanbul: Remzi Kitabevi

Asena, O. (1963). “Tarihten Sahneye”, Devlet Tiyatrosu Aylık Sanat Dergisi, 21, s: 2-3.

Asena, O. (1959). “Hürrem Sultanı Sunarken”, Devlet Tiyatrosu Aylık Sanat Dergisi, 4, s: 14-16.

Asena, O. (1993a). “Tarihe Doğru Yaklaşmak”, Kültür, 97, s: 20-21.

Asena, O. (1993b). “Tiyatro Tarihten Ne Alır?”, Kültür, 102, s: 50-51.

Barzun, J. - Graff, H. F. (2001). Modern Araştırmacı, (Çev. Fatoş Dilber), Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları

Carr, E. H. (1996). Tarih Nedir? (Çev. Misket Gizem Gürtürk), İstanbul: İletişim Yayınevi

Collingwood, R. G. (1996).Tarih Tasarımı, (Çev. Kurtuluş Dinçer), Ankara: Gündoğan Yayınları

Ferro, M. (1995). Sinema ve Tarih, İstanbul: Kesit Yayıncılık

Gasset, O. Y. (1998). Tarihsel Bunalım ve İnsan, (Çev. Neyire Gül Işık), İstanbul: Metis Yayınları

Halkın, L. E. (1989). Tarih Tenkidinin Unsurları, (Çev. Bahaeddin Yediyıldız), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi

Harun, K. (1953). “Fatih Piyesi ve Müellifi”, Devlet Tiyatrosu Aylık Sanat Dergisi, 11, s: 11-12.

İpşiroğlu, Z. (2004). Tiyatroda Alımlama, Boyutları ve Çeşitlemeleri, İstanbul: Papirüs Yayınevi

Jenkins, K. (1997). Tarihi Yeniden Düşünmek, (Çev. Bahadır Sina Şener), Ankara: Dost Kitabevi

Kindermann, H. (1977). “Tiyatroda İzleyicinin İşlevi”, 2000 Yılına Doğru Sanatlar Sempozyumu, (Haz. Mehmet Çubuk), İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi-Planlama-Programlama Grubu Araştırma No:2 sayfa belirtilmemiş

Konur, T. (2001). Devlet-Tiyatro İlişkisi, Geçmişten Günümüze Örneklerle Devlet-Tiyatro İlişkisinde Belli Başlı Sistemler, Ankara: Dost Kitabevi

Nutku, Ö. (1983). Dram Sanatı (Tiyatroya Giriş), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları

Oflazoğlu, A. T. (1985). “Tarih ve Tiyatro”, Türk Dili, XLIX/397, s: 1-14.

Oflazoğlu, A. T. (1991). “Tiyatroda Evrensellik”, Türk Dili, 479, s: 331-345.

Ortaylı, İ. (2001a). Gelenekten Geleceğe, İstanbul: Ufuk Kitapları

Ortaylı, İ. (2001b). “Orhan Asena ve Tarihi Tiyatro Oyunları”, http://www.milliyet.com.tr/2001/02/25/pazar/yazortay.html

Ortaylı, İ. (2000). “Tiyatro’da Tarihi Oyunlar Üzerine Bir Analiz Denemesi”, Osmanlı İmparatorluğu’nda İktisadi ve Sosyal Değişim, Makaleler 1, Ankara, s: 467-473.

Özgü, M. (1953). “Maria Stuart Münasebetiyle Tarihte Hakikat- Sanatta Hakikat”, Devlet Tiyatrosu Aylık Sanat Dergisi, 12, s: 24-25.

Parlatır, İ. (1985). “Kösem Sultan”, Türk Dili, L/406, s: 137-143.

Strowsky, F. (1946). Tiyatro ve Bizler, (Çev. Sabri Esat Siyavuşgil), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi

Şener, S. (1982). “Türk Tiyatrosunda Tarihsel Oyunlar”, Türk Dili, XLIV/363, s: 187-188.

Şener, S. (2003). İnsanı Geçitlerde Sınayan Sanat, Dram Sanatı, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları

Taşer, S. (1953). “Tiyatro ve Eğitim”, Devlet Tiyatrosu Aylık Sanat Dergisi, 9, s: 26-28.

Yüksel, A. (1991). “Türk Toplumunun Çağdaşlaşma Aşamasında Tiyatro-Kültür-Devlet İlişkisi”, Çağdaş Kültürümüz Olgular- Sorunlar, İstanbul, s: 485-504.