Meryem Melis CİHAN, Müyesser Ebru ERDÖNMEZ DİNÇER

Sınırlandırılmış Konut Alanları Üzerinden Konut-Kamusal Alan İlişkilerinin Yeniden İrdelenmesi

Küreselleşen dünya düzeni, güçlenen neo-liberal politikalar 1970’lerden itibaren farklı zaman aralıklarında dünyanın birçok yerinde sınırlandırılmış/kapalı yerleşmeleri ortaya çıkarmıştır. Küreselleşme ile artan ulaşım ve iletişim teknolojisinin gelişimi, hızlı nüfus artışının kentteki tehlikeyi ve bu duruma duyulan korkuyu artırması, sosyal ve ekonomik sınıflar arasındaki kutuplaşmanın çoğalması ile birlikte insanlar birbirinden kopuk yaşam biçimlerini benimsemektedir. Bu anlayışın mekansal düzleme yansıması olarak konut yerleşimleri kent içerisinde parçacı, fiziksel keskin sınırları bulunduran kent ile ilişkileri zayıf yerleşimler olarak inşa edilmektedir veya eski yerleşimlerde sonradan oluşturulan sınırlarla bu hale dönüştürülmektedir. Bu haliyle sınırlandırılmış/kapalı yerleşmeler hem sosyal hem de mekansal olarak ayrışmanın, toplumsal kutuplaşmanın göstergelerindendir. Çalışmanın amacı sınırlandırılmış/kapalı yerleşimlerinin farklı bir kurgu ile, kamusal alanlar ile ilişkilerinin artırılması düzenlenmesi yoluyla kente entegre edilip edilemeyeceğini sorgulamaktır. Kamusal alanlar insanların karşılaşabileceği, birbirlerini görüp tanıyabileceği alanlar olduğundan bu kurgu içinde konut ve kamusal alan ilişkisinin iyi irdelenmesi gerekmektedir. Bu alanlar insanların birbirlerine yabancılaşmalarını önleyip kutuplaşmanın azaltılabileceği alanlar olarak düşünülmektedir. Bu şekilde de toplumsal ayrışmanın azaltılabileceği öngörülmektedir. Makalede yapılan literatür çalışması ve alan çalışması sonucunda kamusal alanlarda sosyal ilişkileri kuvvetlendirmek için dikkat edilmesi gereken kriterler ortaya konmaya çalışılmıştır. Konut alanları ve kamusal alanların aralarındaki nasıl bir ilişkinin toplumsal kutuplaşmayı azaltıp sosyal ilişkileri artırabileceği yapılan çalışma ile sorgulanmaktadır.

An Examination of the Relationship Between Enclosed Residential Areas, Other Residences, and Public Spaces

Globalized world order and the strengthening of neo-liberal policies since the 1970s contributed to the building of enclosed residential areas in many regions of world. The evolution of transportation and communication technologies with globalization, an increase in crime and fear that accompanied rapid population growth, and the growth of polarization between social and economic classes led many people to choose a more individual, disconnected lifestyle. As a spatial reflection of that understanding, residences are often built with strict boundaries, creating fragmentation in the city and weakening the relationship between residential areas and the city. Some existing areas are enclosed, while others are designed as restricted, gated communities. Spatial and social segregation and polarization grow. This study was an exploration of designing to fostering connections between people, rather than separation, and encouraging more social interaction through public spaces, particularly in residential areas.

PDF

___

Abu-ghazzeh, T.M., (1999). “Housing Layout, Social Interaction and the Place of Contact in Abu-Nuseir”, Jordan, Journal of Environmental Psychology, 19: 41-73.
Bakan, K. ve Konuk, G., (1987). “Türkiye’de Kentsel Dış Mekânların Düzenlenmesi”, TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
Bilgin, İ., (2001). “Modern Bir Yerleş(tir)me Biçimi Olarak Toplu Konut”, http://v2.arkiv.com.tr/ko11654-modern-biryerlestirme-bicimi-olarak-toplu-konut.html, 17 Kasım 2015.
Bilsel, C., (2009). “Yeni Dünya Düzeninde Çözülen Kentler ve Kamusal Alan: İstanbul’da Merkezkaç Kentsel Dinamikler ve Kamusal Mekan Üzerine Gözlemler”, http:// kendineaitbiroda.wordpress.com/2009/08/01/yeni-dunya-duzeninde-cozulen-kentler-ve-kamusal-alan-istanbuldamerkezkac-kentsel-dinamikler-ve-kamusal-mekan-uzerinegozlemler-yazar-cana-bilsel/, 16 Şubat 2015.
Blakely, E. J. ve Synder, M. G., (1997). “Divided We Fall: Gated and Walled Communities in the United States”; Derleyen: Ellin, N. (1997). Architecture Of Fear, Princeton Architectural Press, New York.
Dacheux,E., (2012). Kamusal Alan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Erdönmez, E., (2005). Açık Kamusal Kent Mekanlarının Toplumsal İlişkileri Yapılandırmadaki Rolü, Büyükdere - Levent - Maslak Aksı, Doktora Tezi,
Fromm, D., (1991). Collaborative Communities: Co-housing, Central Living, and Other New Forms of Housing with Shared Facilities, Van Nostrand Reinhold, New York.
Gehl, J., (2011). Life Between Buildings: Using Public Space, Island Press, Washington DC.
Gökgür, P., (2008). Kentsel Mekanda Kamusal Alanın Yeri, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
Günay,B. (1995). “Ataköy 7. ve 8. Mahalleler: Bir Tasarım Deneyimi”, 1995/264 Mimarlık 46, http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/448/6505.pdf, 15 Ağustos 2015.
Jacobs, J., (2011). Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü Ve Yaşamı, Metis Yayınları, İstanbul.
Kuper, L. (1953). Living in Towns, Crescent, London.
McCammant, K. ve Durrett, C., (1994). Cohousing: A Contemporary Approach to Housing Ourselves, Ten Speed Press, CA.
Newman, O., (1997). “Defensible Space”, http://www.nhi.org/ online/issues/93/defense.html, 21 Nisan 2015.
Özbek, M., (2004). “Önsöz”, Derleyen: Özbek, M., (2004). Kamusal Alan, Hil Yayınları, Adıyaman.
Project for Public Spaces, “What Makes a Successful Place?”, http://www.pps.org/reference/grplacefeat/, 12 Haziran 2015.
Tunbiş, M., Kıran, A. ve Baytin, Ç., (2002). “İstanbul’daki Çok Katlı Konutlarda Konut Edinmede Kullanıcı Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Saptanması Üzerine Bir Araştırma”, www.sigma. yildiz.edu.tr/2002-1-7-tam.doc, 8 Ekim 2015.
Webster, C., (2002). “Property Rights and the Public Realm: Gates, Green Belts, and Gemeinschaft”, Environment and Planning B: Planning and Design, 29: 397 – 412.