Özgür GÖÇER, Ebru KAMACI KARAHAN, Işıl OYGÜR İLHAN

Esnek Çalışma Mekânlarının Çalışan Memnuniyetine Etkisinin Akıllı Bir Ofis Binası Örneğinde İncelenmesi

Çalışma mekânları içinde bulundukları dönemin sosyo-kültürel, ekonomik ve toplumsal yapısı ile şekillenen ortamlardır. Günümüzde, teknolojinin ve sürdürülebilirlik olgusunun yaşam ve iş yapma biçimlerini değiştirmesiyle çalışma mekânları yeniden kurgulanmaktadır. Çalışma mekânlarının değişmesinde en etkili unsurlardan biri esneklik kavramıdır. Esnek çalışma mekânları çalışanların iletişimini kuvvetlendirecek ve yatay hiyerarşiyi destekleyecek şekilde tasarlanmaktadır. Esnek çalışma mekanlarında açık ofis alanları aktivite odaklı alanlarla desteklenmekte ve çalışanların konsantrasyon gerektiren çalışma, toplantı ve ekip çalışması gibi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde planlanmaktadır. Bu durumun bir göstergesi olarak günümüz bilgi ve teknoloji çağında organizasyonlar ofis olarak akıllı binaları ve esnek çalışma mekânlarını tercih etmeye başlamışlardır. Fiziksel çevre tasarımının çalışan memnuniyeti ve verimi üzerine etkileri bilindiğinden, bu yeni tip çalışma mekânları özelinde tasarımın ve çevre kalitesinin çalışan memnuniyeti, verimi ve yapılan işin kalitesine etkileri üzerine araştırmalar dünyada, özellikle Kuzey Amerika ve Avrupa’da hız kazanmıştır. Ancak, Türkiye’deki çalışma mekânları özelinde bu gibi çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmada, bu boşluğu doldurmak amacı ile İstanbul’da yer alan LEED sertifikalı bir binada hizmet veren bir firmanın esnek çalışma mekânı örnek olarak seçilmiştir. Anket, görüşme ve yerinde gözlem yöntemlerine dayanan bir kullanım sonrası değerlendirme çalışması yürütülmüştür. Elde edilen bulgular esnek çalışma düzeni, fiziksel çevre koşulları ve mekânsal tasarım bağlamında çalışan memnuniyetine etkileri açısından değerlendirilmiştir.

Flexible Work Environments’ Effects on Employees’ Satisfaction in an Intelligent Office Building

Social, cultural, and economical structures shape physical work environments. Today, workplaces are reconstructed according to the effects of sustainability and technology on the form of working. Flexibility is one of the most influential elements affecting the change of workplaces. Flexible workplaces are designed to strengthen the communication and to support the horizontal organizational structure. Open office areas are planned to meet the need for activities such as relaxation, conversation, meeting, concentration, and teamwork. In the era of the knowledge society and technology, organizations increasingly prefer smart buildings and flexible workplaces as their work environments. As a result, there is a growing literature, especially in North America and northern Europe, on the impact of flexible workplace design and indoor quality on employee satisfaction, productivity, and work quality. However, such studies are still limited in Turkey. To fill the gap, this research focuses on a flexible workplace located in a LEED -certified building in Istanbul. A post-occupancy evaluation was conducted in this office. Data collection methods included questionnaires, interviews, and participant observations. The data was analyzed based on the employees’ satisfaction from the flexible workplace.

PDF

___

Acar, B., Yüğrük Akdağ, N. (2008) “Açık planlı bürolarda akustik sorunlar ve denetim önlemleri: bir örnek üzerinde değerlendirmeler”, Megaron, 3(1): 53-67.
Acun, V (2015) “Investigating the effect of indoor soundscaping towards employees’ mood and perception in open plan offices”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, FBE, Ankara.
Agha-Hossein, M. M., El-Jouzi, S., Elmualim, A. A., Ellis, J., ve Williams, M. (2013). Post-occupancy studies of an office environment: Energy performance and occupants’ satisfaction. Building and Environment, 69, 121-130.
Altınöz, M. ve Göral, R. (2009). Örgütsel verimliliğin geliştirilmesinin açık plan çalışma alanı tasarımı ile (açık büro) ilişkilendirilmesi, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı 16.
Alain de Button, 2014. Çalışmanın Mutluluğu ve Sıkıntısı, İstanbul, SEL Yayıncılık.
Birleşik Krallık Yeşil Bina Konseyi (2014) Health, wellbeing and productivity in offices: The next chapter for green building. http://www.worldgbc.org/files/9714/3401/7431/ WorldGBC_Health_Wellbeing__Productivity_Full_Report_ Dbl_Med_Res_Feb_2015.pdf (Erişim tarihi: 13.08.2016).
Carlopio, J. R. (1996) “Construct validity of a physical work environment satisfaction questionnaire” Journal of Occupational Health Psychology, 1, 330–344.
Carlopio, J.R., & Gardner, D. (1992). Direct and interactive effects of the physical work environment on attitudes. Environment and Behavior, 24(5), 579-601.
Cisco (2012) “2012 Cisco CSR Report” http://www.cisco.com/c/ dam/en_us/about/citizenship/reports/pdfs/CSR-Report2012-Full-Report.pdf (Erişim tarihi: 22.12.2016).
Cole, R. J. (2003) “Green buildings-reconciling technological change and occupant expectations”, Buildings, culture and environment: ınforming local and global practices, (ed.) R. J. Cole,R. Lorch, ss. 57-82, Oxford, UK ; Malden, MA: Wiley-Blackwell.
CRC Construction Innovation (2003). “Smart buildings for healthy and sustainable workplace: scoping study report” http://eprints.qut.edu.au/26895/1/26895.pdf (Erişim tarihi: 26.12.2016).
Dirim, A.A. (2010) “Açık ofislerde fiziksel çevre faktörlerinin kullanıcıların algısal performansı üzerine etkileri”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi, FBE, Ankara.
Eryiğit, S. (2000) “Esnek Üretim, Esnek Organizasyon, Esnek Çalışma”, Kamu-İş, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 5(4), http://www. kamu-is.org.tr/pdf/5411.pdf (Erişim Tarihi: 02.10.2016).
Gensler,(2005).http://www.gensler.com/uploads/document/60/file/7fcf25b05a2c0839c44655d1645c40ec.pdf (06.08.2016)
Göçer Ö. (2015). Akıllı Binalarda Kullanıcı Memnuniyeti ve Kullanım SonrasıDeğerlendirmenin Önemi, Mimar.ist, Ocak sayısı, 105-111.
Günaydın H.M. ve Zağpus S., (2003) “Türkiye’de Bina Otomasyon Sistemlerinin Mimarlar Tarafından Algılanması, Akıllı Bina Tasarım Süreci ve Kalitesi”, VI. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, 8-11 Ekim.
Haapakangas, A., Hongisto, V., Hyönä, J., Kokko, J., Keränen, J. (2014) “Effects of unattended speech on performance and subjective distraction: The role of acoustic design in openplan offices”, Applied Acoustics, 86, 1–16.
Hardy, G. E., Woods, D. ve Wall, T. D. (2003) “The impact of psychological distress on absence from work”, Journal of Applied Psychology, 88(2), 306–314.
Harrison, A., Wheeler, P., Whitehead, C. (2004) The distributed workplace: sustainable work environments, London; New York: Spon Press.
Huang, X., ve Van de Vliert, E. (2003). Where Intrinsic Job Satisfaction Fails to Work: National Moderators of Intrinsic Motivation, Journal of Organizational Behaviour, 24(2), 159–179.
IDC, (2015). https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId= prUS25705415 (06.08.2016)
İnce, F.S., Dinç, P. (2008) “Akademik Ofislerde Bir Memnuniyet Değerlendirme Çalışması”, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24 (1-2) 346-363.
Jones Lang LaSalle (2013) “The changing face of smart buildings: the op-ex advantage”https://mediaresources.jll.com/MediaResources/AM/Email/Chicago/Corporate%20Solutions%20 Marketing/EIUJLLSmartBldgsFINALhires.pdf (Erişim tarihi: 23.12.2016).
Kaarlela-Tuomaala, A., Helenius, R., Keskinen, E., ve Hongisto, V. (2009) Effects of acoustic environment on work in private office rooms and open-plan offices, Longitudinal study during relocation, Ergonomics, 52(11), 1423-1444.
Kaufmann-Buhler, J. (2016) “Progressive partitions: the promises and problems of the American open plan office”, Design and Culture, 8(2), 205–233.
Kırlangıç, Ö. ve Kurtul Erkmen (2014).: “Ofis Yapılarında Daha Fazla Yeşil Alan Tasarlamamız Lazım.” Mimar.ist, (49), 66-75.
Kim, J. ve de Dear, R. (2013) “Workspace satisfaction: The privacy-communication trade-off in open-plan offices”, Journal of Environmental Psychology, 36, 18-26.
Kupritz, V. (2003) “Accommodating privacy to facilitate new ways of working”, Journal of Architectural and Planning Research, 20(2), 122-135.
McCoy, J. M., & Evans, G. W. (2005). Physical work environment. In J. Barling, E. K. Kellowa, & M. R. Frone (Eds). Handbook of work stress, California: Sage. pp. 219–245.
Oseland, N., Gillen, N., Verbeemen, G., Anderson, M., Allsopp, P., & Hardy, B. (2013) The WCO Guide to: utilisation and occupancy studies (No. Occasional Paper OP3) (ss. 1–28), Workplace Consulting Organisation, http://www.workplacechange.org/resources/0000/0736/WCO_OP3_Utilisation_Occupancy_Studies.pdf (Erişim tarihi: 09.08.2016).
Russell, J. S. (2000) “Form follows fad: The troubles love affair of architectural style and management ideal”, On the job: Design and the American office, (ed.) D. Albrecht, C. Broikos, ss. 48–73, New York: Princeton Architectural Press.
Sade, S. (2013) “Açık ofis tasarımlarında performatif kişisel mekân örgütlenmesi”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, FBE, İstanbul.
Smith-Jackson, T. L., ve Klein, K. W. (2009) “Open-plan offices: Task performance and mental workload”, Journal of Environmental Psychology, 29(2), 279-289.
Sundstrom, E., Town, J. P., Rice, R. W., Osborn, D. P. ve Brill, M. (1994) “Office noise, satisfaction, and performance”, Environment and Behavior, 26(2), 195-222.
Turkishtime, (2014). Türkiye’de esnek çalışma sisteminin öncüsü global şirketler. Turkishtime. http://www.turkishtimedergi. com/genel/turkiyede-esnek-calisma-sisteminin-oncusu-global-sirketler/ (04.08.2016).
Van der Voordt, T. J. M. (2004) “Productivity and employee satisfaction in flexible workplaces”, Journal of Corporate Real Estate, 6(2), 133–148.
Veitch, J. A., Charles, K. E., Farley, K. M., ve Newsham, G. R. (2007) “A model of satisfaction with open-plan office conditions: COPE field findings”, Journal of Environmental Psychology, 27, 177–189.
Vischer JC. (2007) “The effects of the physical environment on job performance: Towards a theoretical model of workspace stress”, Stress Health, 23(3),175-184.
Wells, M. M. (2000) “Office clutter or meaningful personal displays: The role of office personalization in employee and organizational wellbeing”, Journal of Environmental Psychology, 20, 239–255.
Warr, P. (2007). Work, Happiness and Unhappiness. London: Lawrence Erlbaum Associates.
Yıldırım, A.B.B. ve Renklibay, U. (2014) “Fiziksel ve davranışsal ofis ortamının verimlilik üzerine etkilerinin incelenmesi”, UYMS 2014, VIII. Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu, 8-10 Eylül, Güzelyurt, KKTC, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü.
Yılmaz Z., (2006) Akıllı Binalar ve Yenilenebilir Enerji, Tesisat Mühendisliği Dergisi, Sayı: 91, s. 7-15.
http://www.quickborner-team.com (erişim tarihi: 08.08.2016).