Optimal Peyzaj Uygunluk Analizi Yöntemi: Anamur İlçesi Örneği

Gerek dünyada gerek Türkiye’de, artan nüfus ve yaşamsal gereksinimler nedeniyle, doğal kaynakların en uygun kullanım şeklinin belirlenmesini gerektirmektedir. Sürdürülebilir kalkınma doğru arazi kullanım kararlarının alınmasına bağlıdır. Toprak yapısının sahip olduğu üretim yeteneği o arazinin biyokütle performansını belirler. Bu araştırmada tarım, orman, çayır ve mera olmak üzere bu üç kullanım türüne göre Anamur İlçesi topraklarının en uygun arazi kullanım biçiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli Optimal Peyzaj Uygunluk Analizi Yöntemi (LANDEP) uygulanmıştır. Bu kapsamda 27 literatür incelenerek mutlak değerlendirme parametreleri tespit edilmiştir. Bunlar topoğrafya (yükselti, eğim), toprak yapısı özellikleri (büyük toprak grupları, arazi kullanım kabiliyet sınıfları), toprak kısıtlayıcı faktörler (erozyon, tuzluluk, drenaj, taşlılık, ıslaklık, toprak derinliği), iklimsel özellikler (bakı, sıcaklık, yağış), jeomorfolojik yapı, şimdiki arazi kullanım durumudur. Araştırma alanı özelinde bu kriterlerin alt kriterleri, ölçüt ve ağırlıkları belirlenerek alan kullanım türüne göre uygunlukları değerlendirilmiştir. Uygun, uygun olmayan alanlar olarak araziler sınıflandırılmış ve derecelendirilerek “Tarım, Orman ve Çayır- Mera Peyzaj Uygunluk Haritaları” üretilmiştir. Araştırma alanın uygun alanlar toplamı (1., 2. ve 3. derece) kullanım türüne göre değerlendirildiğinde; %46’sı tarıma uygun, %96’sı ormana uygun, %5’i çayır ve mera potansiyeline uygundur. Uygunluk karşılaştırması ile alanın üretim yeteneği bakımından öncelikli kullanım şekilleri belirlenmiş ve “Karma Uygunluk Haritası” oluşturularak öneriler getirilmiştir..

Landscape Optimal Suitability Analysis Method: The Case of Anamur District

Due to the increasing population and life-needs both in the world and in Turkey, most appropriate use of natural resources should be determined. Sustainable development depends on taking the right land use decisions. Productivity of soil structure determines biomass performance of that field. This study aims to determine optimal ways of using Anamur land according to three kinds of land use: agricultural, forest, meadows-ranges. Geographic Information Systems (GIS) assisted Landscape Optimal Suitability Analysis Method (LANDEP) was used in the study. In this scope, absolute evaluation parameters were determined through the review of 27 studies from the literature. These parameters are topography (altitude, slope), soil characteristics (large soil groups, land usability groups), soil restriction factors (erosion, salinity, drainage, stoniness, wetness, soil depth), climactic features (exposure, temperature, precipitation), geomorphological structure, current land use status. Sub-criteria, standards and significance of these criteria were determined in line with the current research and their suitability were evaluated according to type of land use. Lands were classified as suitable and unsuitable lands and “Agricultural, Forest and Meadow-Range Landscape Suitability Maps” were generated through grading. When the research area was evaluated in terms of suitability (1st, 2nd and 3rd grade), 46% are suitable for agriculture, 96% are suitable for forest and 5% are suitable for meadow and range. Primary land use type in terms of production capacity were determined with suitability comparison and suggestions were offered by creating “Combined Suitability Map”

PDF

___

Akbulak, C. (2010) “Analitik Hiyerarşi Süreci ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Yukarı Karamenderes Havzası’nın Arazi Uygunluk Analizi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Sayı 7(2), s.557- 576.
Akıncı, H. Yavuz, Ö. A. ve Turgut, B. (2012) “AHP Yöntemi İle Tarıma Uygun Alanların Belirlenmesi”, Zonguldak, IV. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZAL-CBS), 16-19 Ekim 2012. s.10.
Alkan, Y. Uzun, G. (2016) “Erdemli Kenti Mücavir Alanı İçinde Ekolojik Kapsamlı Alan Kullanımı Üzerine Bir Araştırma”, Akademik Ziraat Dergisi, 5(1), s.35-50.
Atabay, S. Ayaşlıgil, T. Batuk, F. Tüzün, G. (2005 a,b,c,d,e) “Doğal Kaynakların Korunması ve Sürdürülebilirliği”, Ed.: E. Aysu. EEB Erzurum-Erzincan-Bayburt Bölgesel Gelişme Planı Kitap I-IIIII-IV-V İstanbul, Tayf Matbaacılık, s.9.1-9.10.
Ayaşlıgil, T. (2011) “Sarıyer Örneğinde Ekolojik Mekan Ayrımı” İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(20)s.55- 79.
Ayaşlıgil, T. (2017) “Alan Kullanımı Karar Sürecinde Optimal Uygunluk Analiz Yöntemi”, Ed.: Y. Aksoy, Yaşamın Her Karesinde Toprak, Çevre Sorunları ve Çözüm Arayışları, İstanbul, Aydın Üniversitesi Yayını. E-ISBN:978-605-4303-80-9, s.514-531.
Bandyopadhyay, S. Jaiswal, R.K. Hedge, V.S. & Jayaraman, V. (2009) “Assessment of Land Suitability Potentials for Agriculture Using a Remote Sensing and GIS Based Approach”, International Journal of Remote Sensing, Sayı 30(4), s.879-875.
Cengiz, T. Akbulak, C. (2009) “Application Of Analytical Hierarchy Process and Geographic Information Systemsin Land-Use Suitability Evaluation: A Case Study of Dümrek Village (Çanakkale, Turkey)”, International Journal of Sustainable Development & World Ecology 16(4), 286–294.
Çağlayan, A. Dağlı, D. (2016) “Analitik Hiyerarşi Süreci ile Optimal Arazi Kullanımının Belirlenmesi”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 66, s.83-92.
Çelikyay, S. Cengiz, S. Görmüş, S. (2015) “Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Bartın İli’nin Arazi Kullanım Uygunluk Analizi”, Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:17, s.76-85.
Demir, M. Demircioğlu, N.Y. Bulut, Y. Yılmaz, S. Özer, S. (2011) “Alan Kullanım Planlamasında Potansiyel Tarım Alanlarının Ölçütlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Yöntemi İle Belirlenmesi (İspir Örneği)”, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. Sayı 1(3), s. 77-86.
Dengiz, O. Sarıoğlu, E. (2013) “Arazi Değerlendirme Çalışmalarında Parametrik Bir Yaklaşım Olan Doğrusal Kombinasyon Tekniği”, Tarım Bilimleri Dergisi, Sayı 19, s.101-112.
Erbesler Ayaşlıgil, T. (2019) “Mersin Anamur İlçesi Örneğinde Peyzaj Mirasının Sürdürülebilirliği /Sustainabilitiy of Landscape Heritage in Mersin Anamur District Example” WOSMUR World Symposium of Multidisipliner Research. DÜMAS. Mersin, 2. International Mersin Symposium. 23-25 Mayıs 2019, s.173-174.
Esen, F. (2016) “Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) İle Bingöl Ovası ve Yakın Çevresinde Optimal Arazi Kullanımının Belirlenmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 38 (4), s.176-193.
Feizizadeh, B. Blaschke, T. (2013) “Land Suitability Analysis for Tabriz Country, İran: A Mult-Criteria Evaluation Approach Using GIS”, Journal of Environmental Planning and Management, Sayı 56(1). s. 1-23.
Kalogirou, S. (2002) “Expert Systems and GIS: An Application ofLand Suitability Evaluation”, Computers, Environment and Urban Systems. 26, 89-112.
Katen, M. (2008) “İsparta Ovası Optimal Alan Kullanım Planlaması Üzerine Bir Araştırma”, Basılmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Mansuroğlu, S. Kınıklı, P. Saatçi, B. (2012) “Antalya’da Kentsel Gelişimin Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi ve Sürdürülebilirlik Kapsamında Önerilerin Geliştirilmesi”, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı 49 (3), s. 255-264.
MÇDP (2015) Mersin İli Çevre Düzeni Planı ve Kent Bütünü Araştıma- Analitik Etüd Çalışmaları Raporu.
MÇŞİM ÇDP (2016) T.C. Mersin Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Mersin İli 1/100000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Araştırma Raporu.
Perveen, M.F. Nagasawa, R. Uddin, M. and Delowar, H.K.M. (2007) “Crop-Land Suitability Analsis Using A Multi-criteria Evaluation & GIS Approach” 5th International Symposium on Digital Earth (ISDE5), University of California USA, June 5 2007. s.1-8.
Sarı, S. ve İnan, İ. (2010) “Antalya-Anamur Kıyı Bölgesindeki İklim Farklılıkları”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 22, s.325-362.
Saykılı, İ. Birdal, A.C. Türk, (2017) “En Uygun Arazi Kullanım Planlarının CBS İle İncelenmesi: Sivas İli Örneği”, Geomatik Dergisi, Journal of Geomatics, 2(3);126-134.
Sunkar, M. ve Uysal, A. (2014) “Anamur (Dragon) Çayı’nın (Mersin) Hidrografik özellikleri ve Ekonomik Potansiyeli”, Coğrafya Dergisi Sayı 28, s.69-93.
Tozar, T. (2006) “Doğal Kaynakların Sürdürülebilirliği İçin Geliştirilen Ekolojik Planlama Yöntemleri”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Wang, F. (1994) “The Use of Artifical Neural Networks in a Geographical Information System for Agricultural Land-Suitability Assessment”, Environment and Planning. Sayı 26, s.265-284.
Yeşil, M. Yılmaz, H. (2013) “Tozanlı Havzası Tokat-Almus İlçesi Ekolojik Temelli Kırsal Peyzaj Planlaması”, Akademik Ziraat Dergisi Sayı 2(2), s.63-74.
Zengin, M. Yılmaz, S. (2008) “Ardahan Kura Nehri ve Yakın Çevresi Alan Kullanımlarının Belirlemesi ve Optimal Alan Kullanım Önerileri”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı 39(1), s.43-54.