Mimarlıkta Taklit Olgusu İçin Bir Öneri: Mem Örüntüleri ve Mimari Emsal Hikayesi Kavramı

Mimari tasarımda daha önceden gerçekleştirilmiş emsallerin bilgisinden yararlanarak yeni bir tasarım oluşturmak, dolayısıyla yeni bir bilgikaynağı oluşturmak, basit bir kopyalama olarak adlandırılamaz. Bu süreç mimesis kavramı bağlamında olağan ve yaratıcı bir taklit olgusudur. Taklit edilen bilgi durağan bir son ürün değil; aktarılan, hareket halinde olan, yenilenen ve içinde bulunduğu paradigmaya göre tekrartekrar biçimlenebilen bir durumdadır. Bu sebeple emsal bilgisi ve taklidinin inceleneceği bir araştırmada bilgi veya emsalin salt kendisineyönelmek yerine, bunlarla birlikte bilgisinin dönüşüm süreçleri ve ortamlarını da göz önünde bulundurmak gerekir. Mimari emsale içkinolan çok boyutlu ve ilişkili bilgi katmanları, enformasyonun edinildiği ortamın nitelikleriyle ilişkili olarak taklit edilebildiğinden, evrimselepistemoloji yaklaşımına da temellendirilen memetik kuramı yaklaşımları; mimarlıkta emsal bilgisi incelemelerinde açılım sağlayabilecektir. Tasarımda mem kavramı ve emsal bilgisinin bilgi ortamlarıyla ilişkisinin temel konu olduğu bu metinde, mimari emsal bilgisinin incelenmesi için iki katmanlı bir çalışma yapılmıştır. Tasarımda emsal bilgisi, tasarımda mem kavramı ve tasarım hikayeleri yaklaşımı incelenmiş, mimarlık ürünlerinin yayınlandığı dijital ortamlardan bir seçki yapılmış ve enformasyonun aktarılış biçimleri ile ortamlardaki bilgininniteliği incelenmiştir. Daha sonra, mimari ürünün emsal kavramı bağlamında sahip olabileceği bilgi katmanları tanımlanarak oluşan örüntü “Mem Örüntüleri” olarak tarif edilmiştir. Son olarak, “Mimari Emsal Hikayesi” olarak adlandırılan bu örüntünün, her seferinde yenidenoluşan bir hikaye kurgusu yapısıyla kavramsallaştırma ve zihinsel temsilde bir imge oluşturduğuna dair bir değerlendirme yapılmaktadır.

A Proposal for Imitation Phenomenon in Architecture: Meme Patterns and Architectural Precedent Story Concept

Designing with the help of precedents’ knowledge and constituting a new knowledge cannot be defined as a mere copy in architecture. This process is natural and creative imitation matter of fact in terms of mimesis notion. The imitated knowledge is not a final product; it is in a situation that is transferred, in motion, it is regenerated and it forms recurrently according to the paradigm that it is in. Therefore, a research, which considers precedent knowledge and its imitation, should consider also the transforming processes of the knowledge and its media, rather merely focusing on precedent or knowledge. Memetics theories, which are also grounded on evolutionary epistemology approaches, can provide expansions in precedent knowledge research in architecture, because the multi-dimensional and related knowledge layers that are implicit in architectural precedent can be imitated associated with the features of the media that the information is gained. In this article, there is an approach on the relation of precedent’s information media with meme notion and precedent knowledge. Accordingly, two-layered research is done in order to look through the architectural precedent knowledge. First, meme notion in design and design studies approaches are discussed in order to establish architectural precedent knowledge layers. Afterwards, with a sampling from the digital media that present architectural products, the information’s transferring type and the feature of the knowledge in the media is analysed. Consequently, the knowledge-layers that an architectural product can have in terms of precedent are defined. The patterns that are established by the knowledge-layers are defined as “Meme Patterns” and called as “Architectural Precedent Story”. Finally there is an evaluation, which considers that the story re-established everytime makes a conceptualization and creates an imagination in mental representation.

PDF

___

Aunger, R. (2011; ©2002) Memetik Evrim: Nasıl Düşündüğümüz Üzerine Yeni Bir Kuram, İstanbul, Alfa Yayınları.
Blackmore, S. (2011; © 1999) Mem Makinesi: Genetik Evrimin Devamı Olarak Kültürel Evrim, İstanbul, Alfa Yayınları.
Dawkins, R. (2014; ©1989) Gen Bencildir, İstanbul, Kuzey Yayınları.
Dooren, E., (2011) “Making explicit in design education: Generic elements in the design process”, IASDR 2011, the 4th World Conference on Design Research, 31 Ekim-4 Kasım 2011, Delft, Delft Üniversitesi, s1-12.
Goldschmidt, G., (1998) “Creative architectural design: reference versus precedence”, Journal of Architectural and Planning Research, 15(3), s. 258-270.
Langrish, J.Z., (1999) “Different types of memes: Recipemes, selectemes and explanemes”, Journal of Memetics-Evolutionary Models of Information Transmission [e-dergi] 3(2).
Erişim: < http://jom-emit.cfpm.org/1999/vol3/langrish_ jz.html> [10 Şubat 2014 tarihinde erişilmiştir]. Langrish, J. Z. (2004) “Darwinian Design: The Memetic Evolution of Design Ideas”, Design Issues, 20 (4), s. 4-19.
Langrish, J.Z. ve Abu-Risha, M., (2009) “Purposive pattern recognition: The nature of visual choice in graphic design”, Undisciplined! Design Research Society Conference 2008, 16-19
Temmuz 2008, Sheffield, Sheffield Hallam University. Lawson, B.R., (2004) “Schemata, gambits and precedent: some factors in design expertis”, Design Studies, 25(5), s. 443-457.
Oxman, R.E., (1994) “Precedents in design: a computational model for the organization of precedent knowledge”, Design Studies, 15(2), s. 141-157.
Özgür, S. ve Uluoğlu, B., (2016) “Precedent Knowledge As Representatıve Of Memes In Archıtecture”, ArchDesign’16 III. International Architectural Design Conference on Design and Nature, 16-18 Haziran 2016, İstanbul, DAKAM.
Potolsky, M., (2006) Mimesis, New York, Routledge. Türkkan, S. ve Erdem, A., (2016) “Stüdyo Pedagojisinde Özgünlük Kavramı Üzerine Deneyler: Önceller ile Tasarım”, Megaron, 11 (2), s. 187-200.
Uluoğlu, B., (1990) “Tasarım Bilgisi Bağlamında Stüdyo Eleştirileri”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Uluoğlu, B., (2000). “Design knowledge communicated in studio critiques”, Design Studies, 21(1), s. 33-58.
Zarzar, K.M., (2008) “The use of architectural precedents in creative design: An approach using the Modernist technique of defamiliarization and the biological theory of evolution”, Ed.:
K.M. Zarzar ve A. Güney (editör) Understanding meaningful environments: Architectural precedents and the question of identity in creative design, Amsterdam, IOS Press, s. 7-22.