S. DAY, Ö. KOLSARICI, M. D. KAYA, Mehmet Demir KAYA

Humik asit uygulama zamanı ve dozlarının ayçiçeğinde (Helianthus annuus) verim, verim öğeleri ve yağ oranına etkisi

Bu araştırma, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında 2003 yılında yürütülmüştür. Çalışmada materyal olarak Sanbro ayçiçeği çeşidi tohumları ve etkili maddesi 150 g L-1 humik asit + 30 g L-1 potasyum oksit olan Delta Plus 15 ticari isimli sıvı formda humik asit kullanılmıştır. Araştırmada, farklı humik asit uygulama zamanı (Z1 = ekimden önce toprağa, Z2 = çıkıştan sonra 4-5 yapraklı devrede ve Z3 = minyatür tabla oluşum (R1) döneminde ve dozlarının (kontrol, 6, 12 ve 18 g da-1) ayçiçeğinde verim ve verim ögeleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek bitki boyu 133,7 cm ile minyatür tabla oluşum (R1) döneminde yapılan 6 g da-1 humik asit uygulamasında, en yüksek yağ oranı %53,6 ile R1 döneminde uygulanan 18 g da-1’lık humik asit dozunda belirlenmiştir. Gelişme dönemleri ilerledikçe humik asit uygulamasının yağ oranını artırdığı belirlenmiştir. En yüksek dekara tane verimi ise 410 kg da-1 ile ekimden önce toprağa uygulanan 18 g da-1 humik asit dozundan elde edilmiştir. Sonuç olarak, ekimle toprağa yapılacak uygulama için 18 g da-1 dozunun, erken gelişme döneminde bitkiye yapılacak uygulamalarda 12 g da-1, geç dönemde yapılacak uygulamalar için ise 6 g da-1 humik asit dozunun daha iyi sonuçlar verdiği söylenebilir

Anahtar Kelimeler:

Ayçiçeği, Humik asit, Doz, Uygulama zamanı, Verim

Effect of different application dates and doses of humic acid on yield, yield components and oil ratio of sunflower (Helianthus annuus)

This research was conducted at the experimental field of Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, University of Ankara in 2003. Seeds of Sanbro and liquid humic acid named Delta Plus 15 (150 g L-1 humic acid + 30 g L-1 potassium oxide) were used in the study. The aim of the study was to determine the effects of different application times (application to soil before sowing (Z1), at 4-5 leaf stage (Z2) and at R1 of reproductive stages (Z3)) and doses (6, 12 and 18 g da-1) of humic acid on yield and yield components of sunflower. According to the results, the highest plant height were observed at the dose of 6 g da-1 applied at R1 stage when the plants were 133.7 cm and the highest oil ratio was detected at the dose of 18 g da-1 humic acid applied before jointing stage. Humic acid application was found to increase oil ratio as the growth stage progressed. With regard to seed, the highest value of 410 kg da- was obtained from 18 g da-1 humic acid applied to soil before sowing. Results indicated that application of humic acid to soil at the dose of 18 g da-1 and to plants at early stage of growth at the dose of 12 g da-1 resulted in higher seed yields. Applications of humic acid at the dose of 6 g da-1 yielded better results at late stage of growth.

Keywords:

Sunflower, Humic acid, Dose, Application times, Yield,

PDF

___

Dormaar JF (1975) Effects of humic substances from chernozemic Ah horizons on nutrient uptake by Phaseolus vulgaris and Festuca scabrella. Canadian Journal of Soil Science 55:111-118.
Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987) Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021, Ders kitabı, Ankara.
Erdal İ, Bozkurt MA, Çimrin KM, Karaca S, Sağlam M (2000) Kireçli bir toprakta yetiştirilen mısır bitkisi (Z. mays L.) gelişimi ve fosfor alımı üzerine humik asit ve fosfor uygulamasının etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 663-668.
Geçit HH, Emeklier HY, Çiftçi CY, Ünver S, Şenay A (1987) Ekmeklik buğdayda ilk gelişme devresinde kök ve topraküstü organların durumu. Türkiye Tahıl Sempozyumu, Bursa, s. 91-99.
Geçit HH, Kaydan D, Kaya MD (2002) Bakla (Vicia faba L.)’da ilk gelişme devresinde kök ve toprak üstü organların durumu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 8: 192-196.
Grabikowski E, Pleniawski J, Puzyna W, Slaninski J (1977) The influence of photooxidation products of humic acids on germination and growth of wheat seeds. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej W Szczecinie, Rolnictwo 84: 117-128.
Gürbüz B, Kaya MD, Demirtola A (2003) Ayçiçeği Tarımı. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
Kadayıfçı A, Yıldırım O (2000) Ayçiçeği su-verim ilişkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 137-145.
Kaya MD, Day S (2008) Ülkemiz ayçiçeği ekim alanı ve üretiminin bölgelere göre dağılımı. Ziraat Mühendisliği Dergisi 351: 28-31.
Kolsarıcı Ö, Gür A, Başalma D, Kaya MD, İşler N (2005) Yağlı tohumlu bitkiler üretimi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi Cilt I, Ankara, s. 409-429.
Kononova MM, Nowakowski TZ, Newman ACO (1966) Soil Organic Matter. 2nd Edition, Pergamon Press, New York.
Lee YS, Bartlett RJ (1976) Stimulation of plant growth by humic substances. Soil Science Society of American Journal 40: 876-879.
Mustin M (1987) Le Compost. Gestion de La Matiére Organique. Editions Francois Dubus C 35. Reu. Mathurin- Régnier 75015, Paris.
Schneiter AA, Miller JF (1981) Description of sunflower growth stages. Crop Science 21: 901-903.
Sözüdoğru S, Kütük AC, Yalçın R, Usta S (1996) Humik asidin fasulye bitkisinin gelişimi ve besin maddeleri alımı üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1452, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 800, Ankara.
Thenmozhi S, Natarajan S, Selvakumari G (2004) Effect of humic acid on quality parameters of groundnut. Crop Research Hisar 27: 210- 213.
Vaughan D, Malcom RE (1985) Influence of humic substances on growth and physiological processes. In: Vaughan, DE (Ed), Soil Organic Matter and Biological Activity, Martinus Nijhoff/junk W, Dordrecht, pp. 37-76.