TÜRK KÜLTÜRÜNDE MİSAFİRPERVERLİK VE SOFRA AÇMAK / SOFRA ÇEKMEK (SAMSUN ÖRNEĞİ)

Misafirperverlik, Türk kültürünün ve geleneğinin önemli bir parçasıdır. İslam dini misafire ve misafirliğe büyük önem vermiştir. Bu hususta Hazreti Muhammed’in (s.a.v.)hadisleri yol gösterici olmuştur. Atalarımız misafire önem verdiğinden yol üzerinde hanlar, hamamlar, kervansaraylar inşa etmiş, garipleri, yolcuları, misafirleri buralarda ağırlamaya çalışmışlardır. Türkler tarih boyunca misafirperverlik örnekleri göstermişlerdir. Bu çalışmada Türk misafirperverlik ve sofra açmanın bir örneği olarak Samsun ele alınmıştır. Kavak ve Çarşamba ilçelerinden yapılan derleme çalışmalarıyla, yöre halkının misafirperverliği ve sofra açma kültürü ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yapılan derlemelerde yöre halkının, Eski Türklerde görülen misafirperverlik örneği sergiledikleri görülmüştür. Misafir ağırlama ve sofra açmanın kültürel ve geleneksel yönleri verilmeye çalışılmıştır. Yöre halkının, sofra açmadaki cömertliği ve ustalığı; Türk misafirperverliğini göstermesi açısından önemlidir. Misafire ikramda bulunmak; Türk örf ve geleneğinin bir gereği olarak görülmüştür. Zamanla hem misafir kültürünün kaybolması hem de geleneklerin zayıflaması misafire yönelik bakış açılarının değişmesine sebep olmuştur. Buna rağmen kırsal ve küçük yerleşim yerlerinde sofra açma geleneğinin devam ettirildiği görülmüştür. Geleneksel kültür yerine, zamanla şehir kültürünün yerleşmiş olması, geleneklerin, Türk kültür hayatında önemli bir yeri olan misafirperverlik ve sofra açma kültürünün de her geçen zayıflamasına ve bazı yerlerde tamamen unutulmasına sebebiyet teşkil etmiştir. Bu durum doğal olarak yetişmekte olan yeni bir neslin inşasında, misafirperverlik ve sofra açma kültürünün olmamasına neden olmuştur.
Anahtar Kelimeler:

Samsun, Kültür, Misafir

HOSPITALITYANDLAYING A TABLE IN TURKISHCULTURE (SAMSUN SAMPLE)

Hospitality is a significantpart of Turkishcultureandtradition. Islamreligion has attachedgreatimportancetoguestsandhospitality. ProphetMuhammad’s (pbuh) sayingswereinstructive in thisrespect. Since ourguestswereimportantforourancestors, theybuiltinns, publicbaths, andcaravansaries on theroadsandtriedtohoststrangers, passengersandguests in theseplaces. Turkishpeopleshowedexamples of hospitalitythroughouthistory. Thisstudyaddresses Samsun as an example of Turkishhospitalityandlaying a table. The works of Kavak and Çarşamba were tried to be uncovered in order to reveal the hospitality and table culture of the local people. It is seen that the local people exhibited hospitality examples seen in the Old Turks.Culturalandtraditionalaspects of hostingguestsandlayingtablearediscussed. Generosityandskills of thelocals in laying a tableareimportant in terms of showingTurkishhospitality. Servingtheguests has beenconsidered as a requirement of Turkishcustomsandtraditions. Boththedisappearance of guestcultureandtheweakening of traditions in time havecausedchanges in attitudestowardguests. However, it has beenfoundthatthecustom of layingtablestillcontinues in ruralandsmallresidentialareas. Thefactthattraditionalculturewasreplacedwith urban culture in time has causedtheculture of hospitalityandlaying a table, someplacescompletelyforgottenwhichhave a significantplace in Turkishcultural life, toweakeneveryday. This has led to the absence of a culture of hospitality and hospitality in the construction of a new generation that is growing naturally.

___

  • Çağrıcı, Mustafa (2005) “Misafir” İslam Ansiklopedisi C. 30, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul. Ergin, Muharrem (2003), Dede Korkut Kitabı, İstanbul, Boğaziçi YayınlarıKonyevî, Seyda Muhammed (2007), İnsanlığın İftihar Tablosu Örnek İnsan Hz. Muhammed, Reyhani yayınları 3. Baskı, Konya.Soyak, Zeki,(2003) İslam Ahkâmı, İlkadım yayınları, NevşehirHas Hacib,Yusuf,(1994), Kutadgu Bilig II, Ankara, (Çev. R.R. Arat) TTK BasımeviAd-soyad, doğum tarihi, eğitim durumu, mesleği, doğum yeri, derlemenin yapıldığı tarih ve yer.Kk1: Sıtkı Kayaoğlu, 1954, lisans, emekli, Azaklı, 05.05.2018, Samsun.Kk2: Şakir Demirtaş, 1938, okur yazar değil, inşaat ustası, Azaklı, 05.05.2018, Azaklı.Kk3: Hakkı Apaydın, 1928, ilkokul, emekli, Belalan, 13.05.2018, Belalan.Kk4: İbrahim Canbek, 1972 lisans, memur, Çarşamba, 1972. Samsun