SÂMİHA AYVERDİ’NİN İBRAHİM EFENDİ KONAĞI ESERİNİ TARİHÎ ROMAN OLARAK OKUMAK

Sâmiha Ayverdi, Tercüman gazetesinde 1964 yılında neşrettiği ve aynı yıl İstanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü Neşriyatı tarafından kitaplaştırılan eserinde meclis-i maliye reisi İbrahim Efendi ve çevresini konu edinmiş, olayların cereyan ettiği mekan olan konak ise Osmanlı Devleti’ni sembolize ederek devletin yıkılış süreci, konak ile özdeşleştirilerek verilmiştir. Biyografik nitelikleri ağır basan ve kurgusallığı asgarî seviyede bulunan roman, Ayverdi’nin kendisinden önceki döneme geniş yer vermesiyle tarihî roman, şahit olduğu devirleri her yönüyle ele almasıyla dönem romanı olarak değerlendirilmeye müsaittir. Yazarın beyanları doğrultusunda bir hâtıra niteliği taşıyan eser; üslûbu, gerçek kişilerin bir kurgu çerçevesinde verilmiş olması ve yazarın belli bölümlerde kendi görüşlerini aktarmasıyla roman niteliği taşır. Eserde toplumun kültürel hafızasında yer alan dinî günler, kutlamalar, geleneksel yaşayış tarzı ve edep dâiresi, toplumun yaşayış şekli canlı birer vesîka hâlinde sunulmuştur. Bu makalede İbrahim Efendi Konağı eseri, anlatılan dönemler ve yazarın tarihe bakış açısı etrafında değerlendirilmiştir.

READING THE WORKS OF SAMİHA AYVERDİ'S İBRAHİM EFENDİ KONAĞI AS A HISTORICAL FICTION

Samiha Ayverdi's book, which was published serially in 1964 in Tercüman and in the same year her book was published by İstanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü Neşriyatı. It is mentioned about the subject of finance minister İbrahim Efendi and his circle. The mansion, where the events took place, symbolized the Ottoman Empire and the process of the collapse of the state was identified with the mansion. The novel, which dominates biographical qualities and has a minimum of fictionality, can be considered as historical fiction because Ayverdi gives a wide space to the period before her birth. Likewise, it is suitable to be regarded as a period fiction by considering every aspect of the periods it witnessed. According to the author's statements, this book is a book of commemoration. The style of the author is a novel because of the fact that the real persons are given within the framework of a fiction and the author conveys her views in some chapters. In this book, religious days, celebrations, traditional lifestyle in the cultural memory of society are presented in a live scene. In this article, the described periods in İbrahim Efendi Konağı and the author 's point of view around the history has been evaluated.

___

  • Alan, Selami (2005), “Samiha Ayverdi’nin Eserlerinde Üç Temel Mekân: Konak, Köşk ve Yalı.”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Ayverdi, Sâmiha (2013), O da Bana Kalsın: Anketler, Röportajlar, İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı.Ayverdi, Sâmiha (2015), İbrahim Efendi Konağı, İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı.Binark, İsmail (2005), Sâmiha Ayverdi’nin Mektupları, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.Çelik, Yakup (2002), “Tarih ve Tarihi Roman Arasındaki İlişki-Tarihi Romanda Kişiler”, Bilig, 22, 49-66.Dayanç, Muhammet; Alan, Selami (2008), “Samiha Ayverdi’nin Eserlerinde Konak Hayatı”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 8 (1), 77-94.Göğebakan, Turgut (2004), Tarihsel Roman Üzerine, Ankara: Akçağ Yayınları.Kırzıoğlu, Banıçiçek (1990), “Samiha Ayverdi’nin Hayatı-Eserleri.”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.Yetiş, Kazım (1993), Sâmiha Ayverdi, Hayatı ve Eserleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.