Sibel AKDUMAN ERGÜN, Ebru YILMAZ, Zeynep DAGDEVIREN, Sebnem DINÇER

MESLEKİ EĞİTİM ve ÇIRAKLIK MERKEZİNDE EĞİTİM GÖREN ERGENLERİN ÖZ BAKIM GÜCÜNÜN İNCELENMESİ

AMAÇ:Bu araştırma mesleki eğitim alan ergenlerde öz bakım gücünü belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarakplanlanmıştır.GEREÇ ve YÖNTEM:Araştırma 04.12.2006-08.01.2007 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırma evreniniMesleki Eğitim merkezinde öğrenim gören 345 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma örneklemine ise; araştırmayakatılmayı kabul eden 345 öğrenci alınmıştır. Veriler gerekli izinler alındıktan sonra ergenlerle yüz yüze görüşmeyöntemi ile toplanmıştır. Araştırmada veri toplanma aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen ergenlerintanıtıcı bir Sosyo Demografik Formu (29 soru), ile Öz Bakım Gücü Ölçeği (35 soru) kullanılmıştır. Verilerindeğerlendirilmesinde sayı ve yüzde dağılımları, Student t testi, oneway ANOVA ve Kuruskal Wallis testiyapılmıştır.BULGULAR: Ergenlerin, cinsiyete göre öz-bakım gücü düzeyinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farkbulunmuştur. Ergenlerin, aile tipine göre öz-bakım gücü düzeyinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farkbulunmuştur. Ergenlerin, anne çalışma durumuna göre öz-bakım gücü düzeyinde istatistiksel açıdan anlamlı birfark bulunmuştur. Araştırmaya katılan ergenlerin, öz-bakım gücü ile algılanan gelir düzeyi arasında anlamlı birilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan ergenlerin, alkol kullanma durumu ile öz-bakım düzeyi arasındaistatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur. Araştırmaya katılan ergenlerin, sigara kullanma durumu ile özbakım düzeyi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur. Araştırmaya katılan ergenlerin, yapılanistatistiksel değerlendirme sonucunda akademik başarı ile öz-bakım düzeyi arasında istatistiksel açıdan anlamlıbir fark bulunmuşturSONUÇ:Yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; ergenlerin bireysel gereksinimlerinikarşılamada öz-bakım gücünün önemini bilmesi ve öz-bakım gücü ile kişi özellikleri arasındaki bilgi eksikliğiningiderilmesine yönelik çalışmaların yapılması önerilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Ergenlik, öz-bakım, öz-bakım gücü, mesleki eğitim

Researching Self Care Agency of Adolescents Educating in Vocational Education and Apprenticeship Center

OBJECTIVE: This research was planned as a descriptive study to determine self-care agency of adolescents who receive vocational education. MATERIALS and METHODS: The research was carried out between December 4, 2006 and January 8, 2007. Universe of the research included 345 studends who attended inVocational Education Center. On the other hand sample of the study comprised 345 students who accepted to participate in this reserch. Data from adolescents was obtained through face to face after required permission was obtained. It was used Socio-demographic Data Form (20 questions) and Self-CareAgency Scale (35 questions), which were developed by researcher as a means of receiving data. Number and percent distributions, Student t test, oneway ANOVA and KuruskalWallis were used to analyse the data. RESULTS: It has been found that there are statically significant differences in terms of self-care agency levels for adolescent gender. It has also been found the same results for family type and situation of working mother. It has been found that there is a significant relationship between self-care agency and perceiving income level for adolescents who accepted to participate in this reserach. On the other hand it has been determined that there is a significant difference between self-care level and drinking and smoking. As a result of statically analizing, it has been found that there is a statically significant difference between academic success and self care level for adolescents. CONCLUSION: According to results obtained, it is suggested that adolescents should understand the importance of self-care agency for meeting their personal needs and researches should be carried out aiming to eliminate information deficiency between personal characteristics and self-care agency.

Keywords:

Adolescence, self-care, self-care agency, vocational education,

PDF

___

1. Erdoğan S. Bebek, çocuk, adölesan sağlığı. Erefe İ, editör. Halk sağlığı hemşireliği el kitabı, İstanbul, 1998:142-56.
2. Gençlere yönelik üreme sağlığı hizmetleri katılımcı kitabı. TC Sağlık Bakanlığı, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü,Ankara, 2005.
3. WHO (2008). Child and adolescent health and development. http:// www.who.int/en/. Erişim tarihi: 09.03.2008.
4. Alikaşikaşifoğlu M. Adölesana verilmesi gereken koruyucu sağlık hizmetleri. Adölesan Sağlığı Sempozyum Dizisi No 43, 2005: 29-38.
5. Ergenlerin sağlık bilincinin geliştirilmesi projesi. http:// www.sdb.meb.gov.tr/modul.pdf Erişim tarihi: 12.04.2007
6. Washington State Department of Health. Washington State Adolescent Needs Assessment Report. Olympia, WA. (2006).
http:// www.doh.wa.gov/cfh/mch/mch_assesshome.htm Erişim tarihi: 12.02.2007
7. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Kurumu (2007). www.tuik.gov. tr, Erişim tarihi: 12.05.2008
8. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2003). www. hips.hacettepe.edu .tr/tnsa2003/index.htm - 14k Erişim tarihi: 12.02.2007
9. Yavuzer H. Çocuk psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999
10. Yörükoğlu A. Çocuk ruh sağlığı. Özgür Yayınevi, İstanbul, 2000
11. Aslan B. Adölesan gebelerin öz-bakım gücünün incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2001.
12. Bakoğlu E, Yetkin A. Hipertansiyonlu hastaların özbakım gücünün değerlendirilmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokul Dergisi 2000; 4: 41-8.
13. Geden E, Taylor S. Construct and empirical validity of the self-care inventory. Nursing Research 199: 40 (1): 47-50.
14. Nahçivan N. Öz-bakım gücü ve aile ortamına etkisi, Doktora Tezi, İ.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1993:22-3.
15. Canty- Mitchell J. Life Change events, hope and selfcare agency in inner-city adolescents, www. Findarticles.com/p/articles Erişim tarihi: 15.01.2007.
16. Akduman S. Sağlıklı ergenlerin öz-bakım güçlerinin incelenmesi. Hemşirelik Forumu 2004;7:17-21.
17. Akduman S. Kronik hastalığı olan ergenlerin öz- bakım güçlerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2003.
18. Çuğadaroğlu F. Ergenlik döneminde psikolojik gelişim özellikleri. Katkı Pediatri Dergisi 2000; 21(6): 863-8.
19. Slusher IL. Self-care agency and self-care practice of adolescents, Pediatric Nursing 1999;22:49-58.
20. Özer M. Huzurevinde ve kendi aile ortamında yaşayan yaşlıların öz-bakım gücü ve yaşam doyumunun incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2001.
21. Bilir N. Çalışma hayatında bir risk grubu: genç çal ı ş anlar (çal ı ş an gençlik), http://www.undp.org.tr/publicationsDocuments/NHD RTR2008/NHDR_BP_Nazmi_Bilir_doc2.pdf Erişim tarihi: 15.10.2008
22. Dennis CM. Self care deficit theory of nursing and aplications. Mosby, St. Louis, 1997: 64-82.
23. Yeşilbakan Ö. Tip 2 Diyabetli hastaların kendi kendilerine bakımlarındaki öz yeterliliklerini etkileyen faktörlerin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü 2001:168- 88.
24. Altun İ, Özdemir S, Ersay N. Sağlık Yüksekokul öğrencilerinin kişisel değerlerinin öz-bakım güçlerine etkisi. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri, 1999:366-7.
25. Aslan B. Adölesan gebelerin öz-bakım gücünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2001.
26. Süzek A. Muğla Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sosyo-demografık özelliklerinin öz-bakım güçlerine etkisinin belirlenmesi. Muğla Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla, 2002.
27. İ statistiklerle Türkiyede gençlik. http/ Erişim tarihi: 15.11.2008
28. Karaoğlu L. Malatya il merkezindeki lise son sınıf öğrencilerinin sağlıkla ilgili bilgi ve davranışlarının incelenmesi. V. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bilgi Kitabı, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk SağlığıAD,İstanbul, 1992:180-6.
29. Pasinlioğlu T. Gebelerin öz-bakım gücü ve öz-bakım gücünü arttırmada hemşirenin eğitici rolünün etkisi, Uluslararası Katılımlı V. Ulusal Hemşirelik Kongre Kitabı, D.E.Ü. Rektörlüğü Matbaası, İzmir, 1998:135- 49.
30. Sayın A. Çalışan kadınların sağlığı geliştirici tutum ve davranışları ile öz-bakım gücü arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü, 1998.
31. Eryılmaz G ve ark. Gebelik sayısının öz-bakım gücüne etkisi, VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri, 22-24 Haziran 1999, Erzurum.