Lise Öğrencilerinin Bilim Tarihi Hakkındaki Bilgi Düzeyleri

Çalışmada lise öğrencilerinin bilim tarihi hakkındaki bilgi düzeylerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı çalışmanın örneklemini Gümüşhane ilinde bir Anadolu lisesinde öğrenim gören 9. Sınıf (N= 30) ve 10. Sınıf (N= 57) öğrencileri oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında dört soruluk açık uçlu bir anket kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi doğrultusunda değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda öğrencilerin ilk uygarlıkların ve bilim insanlarının bilime katkısı, bilimsel bilgilerin zaman içerisindeki gelişimi ve bilimsel hikâyeler konusunda yetersiz ve eksik bilgilerinin olduğu ortaya çıkmıştır. Kazanımlarda bilim tarihine yönelik bilgilerin bulunmasına karşın öğrencilerin yeterli bilgilerinin olmaması bilim tarihine ders kitapları ve öğretmenler tarafından yeterince vurgu yapılamasına bağlanabilir. Bu sonuçlar doğrultusunda farklı disiplinlerle ilişkilendirilen bilim tarihi uygulamalarının öğrencilerin bilim tarihini anlamasına yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bilim Tarihi, Lise Öğrencileri, Bilgi Düzeyi

Knowledge Level of High School Students Regarding History of Science

Learning science history contributes to student development in many aspects. It improves scientific thinking and inquiry learning skills and helps students gain a critical perspective. For this reason, it was aimed in this study to determine knowledge level of high school students regarding science history. The screening model was used in the study and the sample consisted of 9th grade (N= 30) and 10th grade (N= 57) students of an Anatolian high school in the province of Gumushane. A survey consisting of four open-ended questions which was developed by the researcher upon examining 9th grade outcomes and receiving opinions of experts was used for data collection. The data was evaluated using the descriptive analysis method. It was found as a result of the study that the students had inadequate and incomplete knowledge about contributions of early civilizations and scientists to science, development of scientific knowledge throughout time, and scientific stories. The students usually showed that they had superficial and commonplace knowledge. The fact that students had inadequate knowledge even though helping students learn about science history is among the outcomes of the educational program might be associated with insufficient emphasis on science history in textbooks and by teachers. In accordance with these results, it is believed that activities related to science history in different disciplines may help students understand science history.

Keywords:

History of Science, High School Student, Knowledge Level,

PDF

___

ABD-EL-KHALICK, Fouad and Norman G. LEDERMAN (2000). “Improving Science Teachers Conceptions of Nature of Science: A Critical Review of the Literature”, International Journal of Science Education, 22(7): 665-701.
American Association for the Advancement of Science (AAAS) (1993). Benchmarks for science literacy. New York: Oxford University Press. (https://www.aaas.org/).
AYVACI, Hakan Şevki (2007). Bilimin Doğasının Sınıf Öğretmeni Adaylarına Kütle Çekim Konusu İçerisinde Farklı Yaklaşımlarla Öğretilmesine Yönelik Bir Çalışma, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
ÇEPNİ, Salih (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, (Genişletilmiş 3. Baskı.), Trabzon: Celepler Yayıncılık.
DAYDAY, Necmi ve Vural ALTIN (2010). Gök Biliminde Türk-İslâm Bilginleri, İstanbul: Türksat Yayınları.
DOĞAN BORA, Nihal, ARSLAN, Orhan ve Jale ÇAKIROĞLU (2006). “Lise Öğrencilerinin Bilim ve Bilim İnsanı Hakkındaki Görüşleri”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 32-44.
İMAMOĞLU, Hüseyin Vehbi ve Ramazan ÇEKEN (2001). “İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinin Bilim Tarihi Açısından Fen ve Teknoloji Dersi İle İlişkilendirilmesi Üzerine Disiplinlerarası Bir Bakış”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3): 71-87.
KAHRAMAN, Burçin (2013). Genel Kimya Ders Kitaplarında “Kuantum Sayıları” Konusunun Sunumu: Bilim Tarihi ve Felsefesi Açısından Bir İnceleme, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
KANDİL İNGEÇ, Şebnem, TEKFİDAN Kamile ve Emine KARAGÖZ (2016). “Fizik Ders Kitaplarının Bilim Tarihi Açısından İncelenmesi”, Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 4(2): 168-187.
KANDİL İNGEÇ, Şebnem, TEKFİDAN, Kamile, KARAGÖZ, Emine ve Fatma KESKİN (2016). Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programının Bilim Tarihi Açısından İncelenmesi. International Management Research Congress (InMaR Congress), Poster sunum.
KAPUCU, Serkan ve Mehmet ÇILGIN (2016). “Lise Öğrencilerinin Ünlü Fizik Bilim İnsanları Hakkındaki Bilgilerinin Belirlenmesi”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 17(2): 329-349.
KARASAR, Niyazi (2007). Bilimsel Araştrma Yöntemi, 17. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
KAYA, Aylin (2007). Fen Eğitiminde Bilim Tarihi Destekli Öğretimin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilim Doğasına İlişkin Görüşlerine Etkisinin Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
KAYA, Özgül (2013). Yeni Fizik Dersi Öğretim Programının İlk Yıllardaki Uygulamalarına Yönelik Deneyimlerin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
KAYA, Volkan Hasan, AFACAN, Özlem, POLAT, Dilber ve Ahmet URTEKİN (2013). “İlköğretim Öğrencilerinin Bilim İnsanı ve Bilimsel Bilgi Hakkındaki Görüşleri (Kırşehir İli Örneği)”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1): 305- 325.
KILIÇ, Fatma (2010). Ortaöğretim Kimya Ders Kitaplarında Atom Teorilerinin Sunumunun Bilim Tarihi ve Felsefesi Açısından İncelenmesi ve Öğretmen Görüşleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
KOÇYİĞİT, Atilla ve Murat PEKTAŞ (2017). “Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarındaki Okuma Parçalarının Bilim Tarihi Kullanımı Açısından İncelenmesi”, Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 6(1): 185-199.
LAÇİN ŞİMŞEK, Canan (2009). “Fen Ve Teknoloji Dersi Öğretim Programları ve Ders Kitapları Bilim Tarihinden Ne Kadar ve Nasıl Yararlanıyor?”, İlköğretim Online, 8(1): 129-145.
LAÇİN ŞİMŞEK, Canan (2011a) “Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kitaplarında Türk-İslam Bilginlerine Yer Verilme Durumu”, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(4): 154-168.
LAÇİN ŞİMŞEK, Canan (2011b). “Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi Dersinde Yapılan Çalışmaların Öğrencilerinin Bilim Tarihi İle İlgili Bilgi Düzeylerine Etkisi”, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1): 116-138.
LAÇİN ŞİMŞEK, Canan (2011c) “Science and technology teachers’ situation of integrating history of science into their lessons”, International Online Journal of Educational Sciences, 3(2): 707-742.
LAÇİN ŞİMŞEK, Canan ve Ahmet ŞİMŞEK (2010). “Türkiye’de Bilim Tarihi Öğretimi ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Yeterlilikleri”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [online], 7(2): 169-198.
METZ, Don, KLASSEN, Stephen, MCMİLLAN, Barbara, CLOUGH, Micheal, and Joanne OLSON (2007). “Building A Foundation For Use of Historical Narratives”. Science & Education, 16: 313-334.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2013). Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı.
MORGİL, İnci (1990). “Ülkemizde Fen Eğitimi, Sorunlar ve Öneriler”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5: 21-27.
ÖZDEMİR, Murat (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1): 323-343.
REID Struan and Patricia FARA (2010). The Usborne Book of Scientists, trans. by R Levent Aysever Arkhimedes’ten Einstein’a Bilim Adamları, 25. Baskı, Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları Yayınları.
SUSAM, Kevser Yeşim (2007). Hibritleşme Konusunun Tarihi Ve Felsefi Boyutunun Kimya Ders Kitaplarında Sunumu ve Öğretmen Görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
TAMIR, Pinchas (1989) “History And Philosophy of Science And Biological Education İn Israel”, Interchange, 20(2): 95-98.
TOPDEMİR, Hüseyin Gazi ve Yavuz UNAT (2008). Bilim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
TURAL, Güner (2012). “Gains of Physics Teacher Candidates in History of Science Course Conducted by Research and Discussion Approaches”, The Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 1(1): 52-67.
YILDIZ, Serap (2013). Lise Biyoloji Ders Kitaplarında Bilim Tarihi Kullanımının İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Marmara Üniversitesi, İstanbul.