Korunan Kadın mı Yoksa Aile mi? Türkiye'de Kadına Karşı Şiddet Vakalarında Kanun ve Uygulaması Arasındaki Çelişki

Türkiye'de son dönemde kadına karşı şiddet konusunda İstanbul Sözleşmesi'nin imzalanması ve 6284 sayılı şiddet yasasının çıkarılması gibi önemli gelişmeler oldu. Bu makalenin temel argümanı kadına karşı şiddet konusunda var olan hukuki düzenlemelerin tam olarak hayata geçirilmediği, bunun da sebebinin toplumsal cinsiyet eşitliği öngören yasalar ile Ak Parti hükümetlerinin kadına ve aileye muhafazakar-ataerkil yaklaşımının arasındaki çelişkiden kaynaklandığıdır. Makaleye göre Ak Parti muhafazakar bir parti olarak kadının birey olarak güçlenmesini aile birliğine tehdit olarak algılıyor; bu yüzden kadını şiddetten korumak için İstanbul Sözleşmesi'ne ve sözleşmenin getirdiği yükümlülüklere uymuyor, kadının refahı pahasına söylem ve siyasi önceliğini aile kurumunu korumaya adıyor. Makale savını kanıtlamak için önce İstanbul Sözleşmesi ve şiddet yasasının kısa bir değerlendirmesini, ardından düzenlemelerin hayata geçirilmesinde karşılaşılan problemlerin analizini yapıyor. Analizi yaparken, yasa yapım sürecinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile birlikte çalışmış Şiddete Son Platformu'na üye kadın örgütlerinin rapor ve bildirilerinden yararlanıyor. İkinci kısımda ise 20112016 yılları arasında hükümet yetkililerinin kadınları ilgilendiren söylemlerinin ve kadına karşı şiddet ile boşanmalar hakkında oluşturulmuş iki meclis araştırma komisyonunun icraatlarının analizini yaparak, Ak Parti'nin çıkarılan yasaları uygulamadaki isteksizliğinin partinin muhafazakar yapısından kaynaklandığını kanıtlamayı amaçlıyor.

Protecting the Woman or the Family? Contradiction Between the Law and Its Practice in Violence Against Woman Cases in Turkey

Recently there have been significant developments in Turkey concerning the issue of violence against women such as the signing of the Istanbul Convention and the enactment of the law number 6284 on violence. The main argument of this paper is that the legislation is not properly implemented and this situation is due to the contradiction between the regulation stipulating gender equality and the patriarchal-conservative approach of the Ak Parti. According to the paper, as a conservative party, Ak Parti perceives the empowerment of women as individuals rather as a threat to the unity of the family. That is why it does not comply with the obligations of the Convention and dedicates its discoursal and political priorities to the maintenance of the family at the expense of the welfare of women. To prove its hypotheses, the paper firstly depicts a short overview of the Convention and the law on violence followed by an analysis of the problems encountered in the implementation of the law. For this analysis, it makes use of the reports and declarations of women's organizations which are members of Stop Violence Platform that has worked with the Ministry of Family and Social Policies during the law-making process. The paper secondly analyzes the public discourses of the Ak Parti governments between 2011 and 2016 concerning women as well as the activities of two parliamentary research commissions on violence against women and divorces. It aims to reveal that the reluctance of the Ak Parti in implementing the law is rooted in its conservatism.

PDF

___

Ak Parti. Parti Programı. [online]. Available at: http://WWW.akparti.org.tr/site/akparti/parti-programi [Accessed March 2017].
Ak Parti. Parti Tüzüğü. [online]. Available at: http://WWW.akparti.org.tr/site/akparti/parti-tuzugu [Accessed March 2017].
Altınay, A., Arat, Y. (2008). Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet. lstanbul:Punto Yayınevi.
Arat, Y. (2016). lslamist Women and Feminist Concerns in Contemporary Turkey: Prospects for Women's Rights and Solidarity. Frontiers: Journal of Women Studies, 37(3), pp. 125-150.
Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, (1995). Aile İçi Şiddetin Sebep ve Sonuçları. Ankara. Available at: https://istifhane.files.Wordpress.com/2013/03/aile_ici_siddetin_sebep_ve_sonuclari_1995.pdf [Accessed March 2017].
Bianet. Bianet şiddet, taciz, tecavüz çetelesi tutuyor. [online]. Available at: http://bianet.org/kadin/ bianet/133354-bianet-siddet-taciz-tecavuz-cetelesi-tutuyor [Accessed March 2017 ].
Bianet, (2007). AKP'nin anayasa taslağının tam metni. [online]. Available at: http://WWW.bianet.org/bianet/ siyaset/101746-akpnin-anayasa-taslaginin-tam-metni [Accessed March 2017].
Bianet, (2011). Fatma Şahin ne dediyse unuttu. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/diger/135085- fatma-sahin-ne-dediyse-unuttu [Accessed March 2017 ].
Bianet, (2011). Şahin: Sadece yasalar değil zihniyetler de değişmeli. [online]. Available at: http://bianet.org/ biamag/toplumsal-cinsiyet/134120-sahin-sadece-yasalar-degil-zihniyet-de-degismeli [Accessed March 2017].
Bianet, (2012). "Kürtaj hakkı" kampanyası başladı. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/insanhaklari/138763-kurtaj-hakki-kampanyasi-basladi [Accessed March 2017].
Bianet, (2012). Şiddete Son Platformu Basın Açıklaması. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/ toplumsal-cinsiyet/136657-siddete-son-platformu-basin-aciklamasi [Accessed March 2017].
Bianet, (2012). Şiddet Çok, Nöbetçisi Yok. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/hukuk/142833- siddet-cok-nobetcisi-yok [Accessed March 2017].
Bianet, (2012). Paris de "Benim bedenim, benim kararım" dedi. [online]. Available at: http://bianet.org/ bianet/dunya/l39180-paris-de-benim-bedenim-benim-kararim-dedi [Accessed March 2017].
Bianet, (2012). Yasal kürtaj değil, yasak kürtaj öldürür. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/insanhaklari/139128-yasal-kurtaj-degil-yasak-kurtaj-oldurur [Accessed March 2017].
Bianet, (2012). Yine erkekler konuştu: 201 Z'nin akla ziyan açıklamaları. [online]. Available at: http://bianet. org/bianet/yasam/143198-2012nin-akla-ziyan-aciklamalari [Accessed March 2017].
Bianet, (2013). Eylen, çocuk yap, krediyi ötele devri. [online]. Available at: http://WWW.bianet.org/bianet/ toplumsal-cinsiyet/ 15087 9-evlen-cocuk-yap-krediyi-otele-devri [Accessed March 2017 ].
Bianet, (2014). Erdoğan: 1-2-3-4 çocuk, ğerisi Allah kerim. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/ siyaset/160991-erdogan-1-2-3-4-cocuk-gerisi-allah-kerim [Accessed March 2017 ].
Bianet, (2014). Kadın Koalisyonu'ndan Aile Bakanlığı'na açık mektup. [online]. Available at: http://bianet. org/bianet/toplumsal-cinsiyet/161096-kadin-koalisyonu-ndan-aile-bakanligi-na-acik-mektup [Accessed March 2017 ].
Bianet, (2016). Boşanma Komisyonuna karşı kadınlar eyleme çağırıyor. [online]. Available at: http://bianet. org/bianet/kadin/175015-bosanma-komisyonuna-karsi-kadinlar-eyleme-cagiriyor [Accessed March 2017].
Bianet, (2016). Erkekler 2015'te en az 284 kadın öldürdü. [online]. Available at: http://bianet.org/bianet/ kadin/171693-erkekler-2015-te-en-az-284-kadin-oldurdu [Accessed March 2017].Bianet, (2016). EŞİTİZ'den Boşanma Komisyonunun önerilerine tepki. [online]. Available at: http://bianet. org/bianet/insan-haklari/174845-esitiz-den-bosanma-komisyonunun-onerilerine-tepki [Accessed March 2017].
Canhaber, (2012). Erdoğan: Kadına şiddet uygulayanlar Nazi ruhu, faşist ruh taşıyor. [online]. Available at: http://WWW.canhaber.com/guncel/erdogan-kadina-siddet-uygulayanlar-nazi-ruhu-fasist-ruhtasiyor-h6968.html [Accessed March 2017 ].
Coşar, S. (2014). "Turkey After Gezi", Red Quill Books Interview Series #1, Interviewed by Red Quill Books, Posted on Sept. 24.
Council of Europe, (2016). GREVIO. [online]. Available at: http://WWW.coe.int/en/Web/istanbul-convention/ grevio [Accessed March 2017 ].
Cumhuriyet, (2014). "Kadın ile erkeği eşit konuma getiremezsiniz, fıtratına aykırı.ı [online]. Available at: http:// www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/ 148663/_Kadin_ile_erkegi_esit_konuma_getiremezsiniz_ fıtratina_aykiri_.html [Accessed March 2017].
Cumhuriyet, (2015). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı değil hayır ve dua bakanlığı. [online]. Available at: http://WWW.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/371555/Aile_ve_Sosyal_Politikalar_Bakanligi_ degil_hayir_ve_dua_bakanligi.html [Accessed March 2017 ].
Cumhuriyet, (2015). Erdoğan: Bu feministler falan var ya... [online]. Available at: http://WWW.cumhuriyet. com.tr/haber/siyaset/216282/Erdogan_Bu_feministler_falan_var_ya....html [Accessed March 2017].
Cumhuriyet, (2015). Parası neyse ödeyelim. [online]. Available at: http://WWW.cumhuriyet.com.tr/haber/ sokak/341169/Parasi_neyse_odeyelim_.html [Accessed March 2017 ].
Diken (2015). Sare Davutoğlu'na öyle geliyormuş: Kadına şiddet demek konuyu büyütüyor [online]. Available at: http://WWW.diken.com.tr/sare-davutogluna-oyle-geliyormus-kadina-siddet-demekkonuyu-buyutuyor/ [Accessed March 2017 ].
Dobash, P. R., Dobash, R. E. (1992). Women, Violence and Social Change, London and New Yorszoutledge. Erktolia, (2016). Boşanma Komisyon Raporu Meclis Genel Kurulu2ndan Geçmesin. [online]. Available at: http://erktolia.org/bosanmakomisyonu/ [Accessed March 2017].
FShaber, (2013). Arınç nikah töreninde sevgi seliyle karşılaştı. [online]. Available at: http://WWW.f5haber.com/ siyaset/arinc-nikah-toreninde-sevgi-seliyle-karsilasti-haberi-4896/ [Accessed March 2017].
FSHaber, (2013). Bakan Şahin: 6284 sayılı kanun aileyi korumuyor. [online]. Available at: http://www. f5haber.corn/istanbul/bakan-sahin-6284-sayili-kanun-aileyi-korurnuyor-haberi-271929/ [Accessed March 2017].
Filmmor. Kadın Cinayetleri Önlenebilir! [online]. Available at: http://WWW.filmmor.org/tr/kadin-cinayetlerionlenebilir-basin-bulteni [Accessed March 2017 ].
Gazeteport, (2016). "Doğurmak vatani görev". [online]. Available at: http:// gazeteport.com/2016/dogurmakvatani-gorev-18865/ [Accessed March 2017 ].
Habertürk, (2012). Muhafazakar demokrat bir partiyiz [online]. Available at: http://WWW.haberturk.com/ gundem/haber/749469-muhafazakar-demokrat-bir-partiyiz- [Accessed March 2017 ].
Habertürk, (2013). Başbakan Erdoğandan flaş öğrenci evi açıklaması! [online]. Available at: http://WWW. haberturk.com/gundem/haber/891425-basbakan-erdogandan-flas-ogrenci-evi-aciklamasi [Accessed March 2017 ].
Habertürk, (2016). Ramazanoğlu: Toplumsal şiddete sıfır tolerans. [online]. Available at: http://WWW.
haberturk.com/gundem/haber/1188284-ramanzanoglu-sadece-kadina-degil-topluma-siddetikonusmaliyiz [Accessed March 2017].Human Rights Watch, (2011). He Loves You, He Beats You: Family Violence in Turkey and Acces to Protection.
[online]. Available at: https://WWW.hrW.org/report/2011/05/04/he-loves-you-he-beats-you/familyviolence-turkey-and-access-protection [Accessed March 2017].
Hürriyet, (2013). Başbakan Erdoğan'dan önemli açıklamalar. [online]. Available at: http://WWW.hurriyet. com.tr/gundem/22758322.asp [Accessed March 2017].
İmzala, (2011). Kadın Bakanlığı kaldırılmasın. [online]. Available at: http://imza.la/kadin-bakanligikaldirilmasin [Accessed March 2017].
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. Veriler. [online]. Available at: https:// kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler [Accessed March 2017]. Kadının İnsan Hakları. Şiddet Yasası. [online]. Available at: http://WWW.kadinininsanhaklari.org/pr0gramlar/ savunuculuk/ulusal-duzeyde-savunuculuk/siddet-yasasi/ [Accessed March 2017 ].
Kadının İnsan Hakları, (2016). Kadın ve Çocuk Hakları, TBMM Boşanma Komisyonu aracılığıyla gasp edilmeye çalışılıyor. [online]. Available at: http://WWW.kadinininsanhaklari.org/bosanmakomisyonu/ [Accessed March 2017].
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (2015). Türkiyede Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara. Available at: http://WWW.hips.hacettepe.edu.tr/KKSA-TRAnaRaporKitap26Mart.pdf [Accessed March 2017].
Kelly, L. (1988). Surviving Sexual Violence. Cambridge: Polity Press. Merhabahaber, (2013). Bakan Şahin: Boşanmaların önüne geçmek için hukuki altyapı oluşturduk. [online].
Available at: http://WWW.merhabahaber.com/bakan-sahin-bosanmalarin-onune-gecmek-icinhukuki-alt-yapi-olusturduk-168933h.htm [Accessed March 2017 ].
Milliyet, (2010). "Başbakan bizi şoke etti." [online]. Available at: http://WWW.milliyet.com.tr/-basbakan-bizisoke-etti/siyaset/haberdetay/21.07.2010/1266280/default.htm [Accessed March 2017 ].
Mor Çatı Yayınları, (2014). 6284 Sayılı Kanun Uygulamaları İzleme Raporu, Hollanda İstanbul
Başkonsolosluğu Matra Fonu. İstanbul, Available at: https://WWW.morcati.org.tr/attachments/ article/255/6284_Kanun_Uygulamalari_Raporu.pdf [Accessed March 2017 ].
Mor Çatı Yayınları, (2014). Erkek Şiddeti ile İlgili Bilgilere Ulaşmak Neden Güçtür? İstanbul.
Mor Çatı, (2015). İstanbul Sözleşmesi Türkiye İzleme Platformu olarak Feride Acar'ın GREVIO adaylığını destekliyoruz. [online]. Available at: https://WWW.morcati.org.tr/tr/289-aile-ve-sosyal-politikalarbakanligi-na-ve-ilgili-kamuoyuna [Accessed March 2017].
Mor Çatı, (2015). TBMM Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Dikkatine. [online]. Available at: https://
WWW.morcati.org.tr/tr/299-tbmm-kadina-yonelik-siddetin-sebeplerinin-arastirilarak-alinmasigereken-onlemlerin-belirlenmesi-amaciyla-kurulan-meclis-arastirma-komisyonu-dikkatine [Accessed March 2017].
Mor Çatı, (2016). Grevio İstanbul Sözleşmesi'ne ilişkin soru formunu yayınlandı. [online]. Available at: https://WWW.morcati.org.tr/tr/358-grevio-istanbul-sozlesmesine-iliskin-soru-formunu-yayinladi [Accessed March 2017].
Mor Çatı, (2016). Mor Çatı'dan Boşanma Komisyon Raporu için utanç sertifikası. [online]. Available at: https://WWW.morcati.org.tr/tr/367-mor-cati-dan-bosanma-komisyonu-raporu-icin-utancsertifıkasi#prettyPhoto [Accessed March 2017].
Mor Çatı Yayınları, (2016). Türkiye'de Erkek Şiddetiyle Mücadele Mekanizmaları İzleme Raporu. İstanbul. Available at: https://WWW.morcati.org.tr/attachments/article/363/erkek-siddetiyle-mucadele%20 mekanizmalarini-izleme-raporu.pdf [Accessed March 2017].Mynet, (2013). Evli öğrencinin kredi borçu silinecek. [online]. Available at: http://WWW.mynet.com/haber/ guncel/evli-ogrencinin-kredi-borcu-silinecek-846712-1[Accessed March 2017].
Ntv, (2009). Erdoğan: İş işten geçmeden en az üç çocuk. [online]. Available at: http://WWW.ntv.com.tr/turkiye/ erdogan-is-isten-gecmeden-en-az-3-cocuk,ZEOhCeWHVkSOölEth72Ng [Accessed March 2017].
Ntv, (2011). bakanlık gitti, bakanlık geldi. [online]. Available at: http://WWW.ntv.com.tr/turkiye/8- bakanlik-gitti-6-bakanlik-geldi,xULlc-n42EKqundg5iFeA [Accessed March 2017].
Ntv, (2012). Erdogan: Kürtaj cinayettir. [online]. Available at: http://WWW.ntv.com.tr/turkiye/erdogankurtaj-cinayettir,ngTjIiEyEuq-9chqy6Ag [Accessed March 2017].
Sabah, (2004). Kadının hakkını koruyoruz. [online]. Available at: http://arsiv.sabah.com.tr/2004/09/08/ siy110.html [Accessed March 2017].
Sabah, (2013). Başbakan çocuk isteğini revize etti. [online]. Available at: http://WWW.sabah.com.tr/ gundem/2013/01/21/basbakan-3-cocuk-istegini-revize-etti [Accessed March 2017].
Sığınaksız bir dünya, (2015). 18. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı Sonuç Bildirgesi. [online]. Available at: http://WWW.siginaksizbirdunya.org/kurultaylar/siginaksiz-bir-dunya-sonucbildirgeleri/67-18-kurultay-sonuc-bildirgesi [Accessed March 2017
Sol, (2011). Mehmet Şimşek ortaya karışık attı [online]. Available at: http://haber.sol.org.tr/devlet-vesiyaset/mehmet-simsek-ortaya-karisik-atti-haberi-46526 [Accessed March 2017 ].
T24, (2016). Adalet Bakanı Bozdağ: Aile içi şiddette kadınla erkegin arasına devletin bu kadar girmesi ne kadar doğru? [online]. Available at: http://t24.com.tr/haber/adalet-bakani-devletin-kadinlaerkegin-arasina-girmesi-ne-kadar-dogru,336232 [Accessed March 2017].
T24, (2016). Kadın hakları aktivisti Hülya Gülbahar: Kadınlar ne ailede ne de devlette reisli bir yaşam istemiyor. [online]. Available at: http://t24.com.tr/haber/kadin-hareketi-aktivisiti-avukat-hulyagulbahar-kadinlar-ne-ailede-ne-de-devlette-reisli-bir-yasam-istemiyor,331245 [Accessed March 2017].
Taraf, (2013). Kadın Süründiirme Evi. [archive]. Available at: http://arsiv.chp.org.tr/?p:106050 [Accessed March 2017].
TBMM. Komisyon Tutanakları (24. Dönem 5. Yasama yılı). [online]. Available at: https://Www.tbmm.gov. tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.donem_listele?pKomKod:1014 [Accessed March 2017 ].
TBMM. Komisyon Tutanakları (26. Dönem 1. Yasama yılı). [online]. Available at: https://Www.tbmm.gov. tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.donem_listele?pKomKod:1018 [Accessed March 2017].
Timeturk, (2013). Bakan Fatma Şahin: Yılda 650 bin evlilik, 110 bin boşanma oluyor. [online]. Available at: http://WWW.timeturk.com/tr/2013/04/19/bakan-fatma-sahin-yilda-650-bin-evlilik-110-binbosanma-oluyorhtml [Accessed March 2017].
TRTHaber, (2013). "Doğum kontrol oyununu artık bozuyoruz." [online]. Available at: http://WWW.trthaber. com/haber/gundem/dogum-kontrolu-oyununu-artik-bozuyoruz-89956.html [Accessed March 2017].