Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Sunumuna Cinsiyet Açısından Bakış

Toplumsal cinsiyet (gender) kavramı kadın ve erkek arasındaki farkın toplumsal boyuttaki yönlerini ifade etmektedir. Türkiye nüfusunun yarıya yakınını kadınlar oluşturmaktadır. Dolayısıyla kadınların çalışma hayatına katılmaları aktif ve etkin rol almaları toplumsal fayda açı- sından önemlidir. Ülkemizde işgücüne katılım oranları dikkate alındığında kadınlar aleyhine belirgin dengesizlik görülmektedir. Her 100 erkekten 71,5’i iş gücüne katılırken, kadınlarda bu oran yalnızca %32 civarındadır. Son yıllarda kadınların çalışma alanlarına katılmaları bü- yük oranda artmıştır. Kişilerin sağlıklarını koruma geliştirme ve iyileştirme bağlamında sağlık hizmetleri önemli yer almaktadır. Sağlık sektörü emeğin yoğun olduğu ve kadın istihdamının fazla olduğu sektörlerden biridir. Türkiye’de günümüz sağlık hizmetlerinin sunumunda toplumsal cinsiyet ön plandadır ve bu durum kadın ve erkeklerin sağlık hizmetlerindeki rollerini de etkilemektedir. Kadınların ve erkeklerin farklı sosyalizasyon süreçlerinden geçmeleri, farklı toplumsal normlar içinde bulunmaları cinsiyetler arasındaki eşitsizlikleri doğurmaktadır. Sağlık hizmetlerinin sunumda her ne kadar hekimlik erkeklere, hemşirelik kadınlara özgü bir meslek olarak görünse de erkek hemşireler giderek yaygınlaşmakta ve toplum tarafından benimsenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık hizmetleri, kadın-erkek eşitsizliği, kadın istihdamı

Gender Perspective to Health Services in Turkey

The concept of gender expresses the social dimension of the difference between men and women. Nearly half of Turkey’s population is women. Therefore, it is important for them to participate actively and working actively in their life in terms of social benefit. Considering the labor force participation rates in our country, there is a significant imbalance against women. While 71.5 out of every 100 men participate in the workforce, this rate is only about 32% in women. In recent years, it has increased in large part to participate in women’s work areas. Health services are important in the context of protecting and improving the health of people. The health sector is one of the sectors where labor is dense and women’s employment is high. Gender mainstreaming in present-day health care services in Turkey is also affecting the role of women and men in health services. The passage of women and men through different socialization processes, and the inclusion of different social norms, leads to gender inequalities.Although health care services appear to be a profession unique to physicians, nursing women, male nurses are becoming increasingly widespread and accepted by society.

Keywords:

Health services, gender equality, staffing of woman,

PDF

___

Akan, V. (2003). Birey ve toplum. İ. Sezal (Ed.),Sosyolojiye giriş(s. 79-104) içinde. Ankara:Martı Kitap ve Yayınevi.
Başak, S. (2005). Türk sosyolojisinde yapı araştırmaları. Bilig,32, 33-63.
Blum, H. L. (1974). Planning for health: development and application of social change theory. Human Sciences Press, e-book. Erişim adresi (23 Nisan 2017): https://books.google.com.tr/books/about/Planning_for_health
CEDAW (2009).Convention on the elimination of all forms of discriminitaion against women 2009. Erişim adresi (23 Nisan 2017): https://www.unicef.org/gender/files/Reservations_to_CEDAW:an_Analysis_for_UNICEF.pdf /_gi18.html
Çınar, D. ve Olgun, N. (2013).Klinik uygulamalarda erkek hemşire algısı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 10(3), 3-6.
Davas Aksan, H. A., Ergin, I., Çiçeklioğlu, M. ve Samandağ, B. (2011). Türkiye’de kadın hastalıkları ve doğum anabilim dallarında cinsiyet eşitsizliği. Tıp Eğitimi Dünyası, 32, 1-7.
Gediz Geleden, D.(2002). The gendered climate of the medical profession: a case study of women doctors in Ankara (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). The Graduate School of Social Sciences of The Middle East Technical University, Ankara.
Güler, S.B. (2005). Örgüt kültürü içinde cinsiyet ayrımcılığı ve kadınların iş yerinde karşılaştıkları mesleki baskılar: Trakya bölgesi imalat sektöründe kadın çalışanlar üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi.
Hayran, O., Sur, H. (1998). Sağlık hizmetleri el kitabı. İstanbul: Yüce Yayım.
İlkkaracan, İ. (2010). Uzlaştırma politikaları yokluğunda Türkiye emek piyasasında toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri. Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, İstanbul.
Karakaş, A. (2010). Kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıkların analizi: Sağlık sektöründe bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
Kaya, N., Turan, N. ve Öztürk, A. (2011). Türkiye’de erkek hemşire imgesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 16-30.
Köse, M.R., Başara, B.B., Güler, C. ve Yentür, G.K. (Ed.) (2015). Sağlık istatistikleri yıllığı 2014. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
Kuzucu, İ. (2007). Türkiye’de tıpta uzmanlık ve akademisyenlik aşamalarında cinsiyetçi yaklaşımlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Küçük, A., Sülekli, H.E. ve Mortaş, A. (2015). OECD Avrupa Birliği sağlık istatistikleri ve Türkiye. Ankara: Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu.
Medimagazin (2007, 9 Nisan). Kadın hekimler ne ister? [Köşe Yazısı]. Erişim adresi: www.medimagazin.com.tr/medimagazin/tr-kadin-hekimler-ne-ister-676-324-3992.html
Moroğlu, N. (2006). Avrupa Birliği antlaşmalarında ve yönergelerinde kadın erkek eşitliği. MESS – SİCİL İş Hukuku Dergisi, 4, 209-217.
Müezzinoğlu, M., Gümüş, E., Özkan, S., Bahçebaşı, T., Görpelioğlu, S., Topbaş, M., Çom, S., Irmak, H., İlter, H. ve Çamur, D. (Ed.). (2014). Sağlığın korunması ve geliştirilmesine yönelik çok paydaşlı yaklaşım.Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu.
Sert, G. (2013). Üreme haklarının yasal temelleri ve etik değerlendirme. İstanbul: İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı.
TBMM.Millet vekilleri dağılımı.Erişim adresi (23 Nisan 2017): https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd. dagilim
TÜİK (2016). İş gücü istatistikleri. Erişim adresi (23 Nisan 2017): http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=istgosterge.
Uluslararası Çalışma Örgütü. Kadınlar için daha çok ve daha iyi işler: Türkiye’de kadınların insana yakışır işlerle güçlendirilmesi. Erişim adresi (23 Nisan 2017): http://www.ilo.org/ankara/projects/WCMS_380372/lang--tr/index.htm
Urhan, B. ve Etiler, N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum, 2, 191-216.
Ünsal, A., Akalın, İ. ve Yılmaz, V. (2010). Farklı meslek çalışanlarının erkek hemşirelere ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7(1), 420-431.
Ünver S., Diri, E. ve Ercan, İ. (2010). Hemşirelik mesleğinin erkek üyelerine toplumun bakış açısı.Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 18(2), 96-120.
Velioğlu, P. ve Oktay, S. (1996). Sağlık kurumları yönetimi (2. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
World Health Organization, Health Policy. Erişim adresi: http://www.who.int/phi/CEWG_Report_5_April_2012.pdf?ua=1