İslâmcılığın Türkiye Serüveni: Kadınların İlâhiyat Tecrübesine Katkıları

İslâmcılığın Türkiye serüvenini incelerken göz önünde bulundurulması gerekenbaşlıklar arasında kadın konusu gelmektedir. Ancak İslâmcılık denilince de bunun temellerininOsmanlı’da atılmış olması, öncelikle meselenin Osmanlı’yı da dikkate alantarihsel boyutuna gitmeyi kaçınılmaz kılmaktadır. Cumhuriyet dönemine gelince bukonuda söz konusu İslâmcılık cereyanının toplumsal yapıda görünür olması, din eğitimikurumlarının açılması ve kadınların buralarda bulunmalarıyla mümkün olmaktadır.Bu amaçla konunun seyri takip edilirken söz konusu kurumların hangi zemindeve hangi ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak açıldıklarının incelenmesi konumuzaçısından önemlidir. Kız öğrencilerin kurumsal yapıya dâhil olmaları ise devlet ilehalkın, modernleşme ile İslâm’ın din eğitimi kurumlarından sonra karşılaşmalarınındiğer önemli bir veçhesini oluşturmuş ve oldukça sancılı süreçlerden geçerek bugünegelmiştir. Kız öğrencilerin bu tür kurumlarda bulunmaları hem devletin halka karşıtavrının netleşmesinde, hem de halk ile devletin zaman zaman birbirinden uzaklaşıpzaman zaman da birbirine yaklaşma fırsatı yakalamasında önemli fonksiyon icra etmiştir.Söz konusu süreçte onların kamusal alanda bulunabilmelerinin mümkün olupolmadığı, bulunacaklarsa dinî kimlikleriyle olup olamayacakları, sayılarının ne kadarolacağı gibi normalde meseleye dâhil olmaması gereken konular da hep tartışma alanınaçekilen hususlar arasında yer almıştır.

The Adventure of Islamism in Turkey: The Contribution of Women to Islamic Studies

When we study the adventure of Islamism in Turkey, among other thingswe need to have a look on is the issue of women. However, the roots of the subject liesin Ottoman times, hence we have to go back to Ottoman times and to have a historicalunderstanding of the issue. In the Republican times the issue started when Islamicinstitutions were opened and women appeared in the Islamic movements after theystarted to show up in Islamic intuitions. Hence it is also important to study the causesand conditions why these institutions were opened. Another important subject tostudy is how female students became part of these institutions, how state and peopleconfronted each other in the process of modernization since all these processes werequite problematic for both sides. The participation of the girls in these institutionsmade states’ approaches to Muslim masses more crystallized. This process sometimescaused the state alienating the Muslim masses from itself and sometimes created anopportunity to close the gap between the state and people. In these process someother interesting subjects that will be studied are whether women could show their Muslim identity in the government offices, what will be the number of the femalestudents. These are subjects that causes a lot of unnecessary tension will be coveredin this article.

___

  • Abdullah Cevdet, “Müşterek Terbiye, Tevhîd-i Tedrîsat”, İctihâd, İstanbul 1924, XIX, sy. 168, s. 3397-3402.
  • Aksekili, Ahmed Hamdi, “Din Tedrisatı ve Din Müesseseleri Hakkında Rapor”, Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele olarak Din (haz. İsmail Kara), İstanbul 2008; Dergah Yay.
  • Altıkulaç, Tayyar, Zorlukları Aşarken, İstanbul 2012; Ufuk Yay.
  • Ayhan, Halis “İlahiyat”, DİA, XXII, 70-72.
  • Ayhan, Halis “İmam Hatip Lisesi”, DİA, XXII, 191-194.
  • Ayhan, Halis Türkiye’de Din Eğitimi, İstanbul 2014; MÜİFAV.