Hatice MERTOĞLU, Zübeyde Burçin GÜRBEY USTA

Türkiye’de 2018 – 2022 Yılları Arasında Müze Eğitimi ile ilgili Yapılan Tezlerin İncelenmesi

Son yıllarda dünyanın her alanında yaşanan gelişmeler doğrultusunda müzeler önem kazanmıştır. Müze eğitimi farklılaştırılmış, geleneksel müze anlayışı değişime uğramıştır. Bu araştırmada Türkiye’de 2018 – 2022 yılları arasında müze eğitimi ile ilgili yapılan tezlerin çeşitli kriterlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi olarak belirlenmiştir. Tezler, YÖK Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı olan 2018-2022 yılları içerisinde yazılmış 20 lisansüstü “müze eğitimi” tezlerinden oluşmaktadır. Türkiye’de yapılan müze eğitimi ile ilgili tezler çeşitli kriterler açısından incelenmiştir. Yapılan bu çalışmada verilerin analizi betimsel olarak yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, lisansüstü tezlerin büyük bir kısmının Ankara Üniversitesi’nde yer aldığı, Eğitim bilimleri enstitüsü bünyesinde ve disiplin alanının ise Disiplinlerarası Müze Eğitimi olduğu saptanmıştır. Tezlerde genelde “çevrimiçi müze eğitimi tasarımı” konusu, nitel araştırma yönteminin ve betimsel tarama deseninin kullanıldığı, ortaokul öğrencilerinin çalışma grubu seçildiği, yarı yapılandırılmış görüşme formunun veri toplama aracı olarak kullanıldığı ve veri analiz yöntemi olarak içerik analizinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bilindiği üzere 2018’de öğretmen yetiştirme alanındaki çağdaş gelişmelere paralel olarak Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları yenilenmiştir. Bu yeniliklerden birisi de “Müze eğitimi” dersinin Eğitim fakültesi lisans programlarında tüm branşlarda Meslek Bilgisi Seçmeli Dersler grubunda yer almasıdır. Ayrıca Fen bilgisi öğretmenliği lisans programında da “okul dışı öğrenme ortamları” dersi zorunlu ders olarak yer almaktadır. Buna rağmen müze eğitimi ile ilgili tezlerin sınırlı sayıda olması dikkat çekicidir. Bu bağlamda, yenilenen eğitim programlarında yer alan müze eğitimi derslerinin ve MEB’in son yıllarda okul dışı eğitime verdiği öneme binaen, müze eğitimi ile ilgili daha fazla lisansüstü tezlerinin yazılması, araştırmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Müze eğitimi, doküman analizi, betimsel analiz, tezler

Investıgatıon Of Theses Made On Museum Education İn Turkey Between 2018 - 2022

In recent years, museums have gained importance in line with the developments in all areas of the world. Museum education has been differentiated and the traditional museum understanding has changed. In this survey, it is aimed to consider the theses made on museum education in our country between 2018 - 2022 years according to various criteria. The method of this survey was detected as document analysis, which is one of the qualitative research methods. Theses consist of 20 postgraduate “museum education” theses written in 2018-2022, which are registered to YOK National Thesis Center. The theses about museum education in our country have been considered in terms of various criteria. In this study, the analysis of the data was made descriptively. In accord with the results of the research, it has been detected that most of the postgraduate theses are located in Ankara University, within the Institute of Educational Sciences and the discipline area is Interdisciplinary Museum Education. It has been detected that the subject of “online museum education design” is generally used in the theses, the qualitative research method and descriptive scanning design are used, the survey group of secondary school students is selected, the semi-structured interview form is used as a data collection tool, and content analysis is used as a data analysis method. As it is known, in line with the contemporary developments in the field of teacher training, Teacher Training Undergraduate Programs were renewed in 2018. One of these innovations is that the “Museum education” course is included in the Vocational Knowledge Elective Courses group in all branches in the undergraduate programs of the Faculty of Education. In addition, “outdoor school learning environments” course in the undergraduate program of science teaching. Despite this, it is noteworthy that the theses on museum education are limited in number. In this context, it can be suggested that more postgraduate theses and researches be conducted on museum education, in view of the museum education courses included in the renewed education programs and the significance given by the Ministry of National Education to out-of-school education in recent years.

Keywords:

Museum education, documentary analysis, descriptive analysis, thesis,

PDF

___

Akıncı, Y. (2020). Arkeoloji eğitiminde müze eğitiminin yeri. (Yüksek lisans tezi). AnkaraÜniversitesi.
Akkaya, S., Şahin, S., & Yıldız, A. N. (2019). Müze eğitimi konulu lisansüstü tezlerin incelenmesi. [Sözlü Bildiri] 3.Uluslararası Sanat ve Estetik Sempozyumu.
Akyalçın, A. (2019). Müze eğitiminin sanat kültürümüze ve yaratıcılık anlayışına katkıları. (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi.
Akyel, S. (2021). Server Efendi Sergi Salonu, Kuyud-ı Kadime koleksiyonu'nun müze eğitimi bağlamında değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (2023). http://egitim.ankara.edu.tr/disiplinlerarasi-muze-egitimi/ (7 Nisan 2023’de aktarılmıştır.)
Aslan, A. A. (2019). Müze eğitiminde yapay zekanın kullanılması. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Aydoğan, Y. (2020). Kültürel miras bilinci kazanımıyla ilgili müze eğitimi dersi üzerine bir durum çalışması. (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi.
Aykaç, N., Güneröz, C., & Aykaç, M. (2021). Müze eğitimi yaratıcı drama uygulamaları. Pegem Akademi.
Baltacı, A. (2022). Atatürk döneminde müze eğitimi: halkevleri örneği (1932 – 1938). (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
Bozdoğan, A. E. (2011). Müzeler. C. Laçin-Şimşek (Edt), Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (ss.24-48) (1. Baskı.). Pegem Akademi.
Cote, C. (2021). What is descriptive analysis? 5 examples. https://online.hbs.edu/blog/post/descriptive-analytics#:~:text=Descriptive%20analytics%20is%20the%20process,but%20doesn't%20dig%20deeper. (12 Nisan 2023’de aktarılmıştır.)
Çadallı, A. (2019). Perceptions of practices and partnerships in museum education: A case study. (Doktora tezi). İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi.
Çakır İlhan, A. (2019). Okul dışı öğrenme ortamları içinde Müzeler (ss.22-43). Pegem A Yayıncılık.
Document Analysis Guide: Definition and How to Perform It. (2022). https://www.indeed.com/career-advice/career-development/document-analysis (1 Aralık 2022’de aktarılmıştır.)
Ekim, O. (2022). Ankara Üniversitesi Veteriner Anatomi Müzesi eğitim etkinliklerinin değerlendirilmesi ve çevrimiçi müze eğitimi modül önerisi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Erbay, F. (2017). Türkiye’de müzecilik eğitiminin üniversitelerde kurumlaşması. Milli Eğitim, 214, 105-122.
Erdoğan, B. (2017). Özel eğitim kapsamında müze eğitimi uygulamalarının incelenmesi [Doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Erem, E. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının seçmeli müze eğitimi dersine ilişkin görüşleri. (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi.
Er Tuna, Y., & Kaya, H. (2022). Sosyal bilgiler öğretimi kapsamında müze ve müze eğitimine yönelik yapılmış lisansüstü tezlerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (19), 515-529.
Ertürk, M. T. (2019). 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde müze eğitimine dair sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Eşki, H. E. (2022). Sosyal bilgiler dersine yönelik müze eğitimi etkinliklerinin geliştirilmesi ve öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi.
Kaba, G. (2021). Sosyal Bilgiler dersinde müze eğitimine yönelik geliştirilen dijital çizgi romanın öğrencilerin akademik başarısına ve tutumuna etkisi. (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi.
Kala, F. N. (2022). Sınıf öğretmeni adaylarının müze eğitimine yönelik özyeterlik inançları. (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi.
Kesebir Turgut, G. (2021). Öğretmenlere yönelik çevrim içi müze eğitimi tasarımının geliştirilmesi (MTA Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesi örneği). (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi.
Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
MEB. (2019). Müze eğitimi. Millî Eğitim Bakanlığı Genel Yayın No: 139
Okan, B. (2018). Günümüz müzecilik anlayışındaki yaklaşımlar ve müze oluşumunu etkileyen unsurlar. Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(4), 215-242.
Özmen, S. S. (2018). Müze eğitiminin gelişimi. HUMANITAS-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 301-324.
Öztürk Kömleksiz, F. (2019). Etkinliklerle müze eğitim kitabı (ss. 7).Pegem Akademi.
Research Methodology in Education. (2022). https://lled500.trubox.ca/2016/244 (1 Aralık 2022’de aktarılmıştır.)
Sağlamgüncü, A. (2023). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimi ile ilgili yapılan araştırmalara yönelik bir meta-sentez çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 7(1), 308-334.
Sak, N. (2022). Yunanistan'daki yükseköğretim programlarında müzecilik ve müze eğitimi derslerinin değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
Salbacak, Z. (2011). Müze eğitimi alanında yapılmış olan lisansüstü tezlerin ve bitirme projelerinin belirlenen ölçütlere göre incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
Sevigen, E. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde müze eğitimi uygulamalarının öğrencilerin somut kültürel miras ve ders ile ilgili tutumlarına etkisi ve süreç hakkındaki görüşleri: Bir karma yöntem araştırması. (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
Sofuoğlu, S. (2019). Müze eğitiminin eleştirel düşünme eğilimine ve problem çözme becerisine etkisi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi.
Şahan, M. (2005). Müze ve eğitim. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 487-501.
Şişman, Z. B. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde kültürel varlıklara ilişkin öğrencilerde farkındalık bilinci oluşturmada müze eğitiminin etkisi (Malatya ili örneği). (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi.
Tezcan Akmehmet, K., & Ödekan, A. (2006). Müze eğitiminin tarihsel gelişimi. İTÜ DERGİSİ, 3(1).
Uğur Dengiz, Ö. (2019). Mimarlık öğrencilerinin yaşadıkları kentin tarihi mekânlarını müze eğitimi bağlamında deneyimlemelerine yönelik eğitim paketi (Ankara örneği). (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Ulusal Tez Merkezi. (2022). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (1 Aralık 2022’de aktarılmıştır.)
Yıldız Yılmaz, N., & Mentiş Taş, A. (2017) Türkiye’de 1985-2015 tarihleri arasında yapılmış müze konulu lisansüstü tezlerin incelenmesi. Turkish Studies, 12(4), 603-622.
YÖK Lisans Atlası. (2023). https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php (7 Nisan 2023’de aktarılmıştır.
Yurtsever, E. Ö. (2018). Özel gereksinimli bireylere yönelik müzelerde düzenlenen müze eğitimi ve fiziki koşullarının durumu (Ankara ili örneği). (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.