Mekansal paylaşım açısından Büyük Ortadoğu projesi ve Türkiye

Bu çalışmada; mekân ve siyaset ilişkisi kapsamında Büyük Ortadoğu Projesi ve Türkiye ilişkisi üzerinde durulmuştur. Siyasi coğrafya açısından; Ortadoğu kavramına, Büyük Ortadoğu Projesi’nin görünür ve gerçek hedeflerine, stratejik ve tarihi arka planına, hangi ülkeleri kapsadığına, Türkiye’nin projedeki yeri, rolü ve önemine değinilmiştir. Mekanı oluşturan coğrafi özelliklerin her ülkede aynı dağılışa sahip olmaması, coğrafi özelliklerin yeniden paylaşımı için plan ve projelerin ortaya konmasına neden olmaktadır. Bu projelerden biri de, Büyük Ortadoğu Projesi’dir. Ortadoğu’ya demokrasi götürme amacı taşıdığı öne sürülen projenin aslında enerji kaynaklarının ucuz ve güvenli arzının sağlanması temelli olduğu ortadadır. Irak ve Afganistan’daki gelişmeler ile Arap Baharı sürecinde yaşananlar, bu durumun kanıtlarıdır. Projeden en fazla etkilenen devletlerin başında; bölge ile sınır komşusu olması, sosyo-kültürel ve tarihi bağlarının bulunması ve ekonomik ilişkileri nedeniyle Türkiye gelmektedir. Türkiye, bir yanda müttefiki ABD ve destekleyicileri diğer yanda ortak bağları bulunan Ortadoğu devletleri ve halkları arasında yer almaktadır. Böylesine bir ortamda Türkiye, siyasi ve ekonomik gelişmeleri stratejik açıdan değerlendirmeli, kendi çıkarları doğrultusunda politik davranmalıdır. Bunu yaparken denge unsuru olarak çok dikkatli davranmalıdır. Çünkü Türkiye, her ne şekilde olursa olsun coğrafi konumunun sağladığı avantajlar ile projenin merkezinde yer almaktadır.

Interms of spatial share Great Middle east project and Turkey

In this study, the relations between Great Middle East Project and Turkey were examined in terms of place and political relations. In political geography aspect,the middle east term, real and visible targets, strategic and historical background, the covering countries, the place, role and importance of Turkey were studied. Every country not having same geographic conditions bring about new plans and projects to share the geographic features in a new way. One of these projects is the Great Middle East Project. It is clear that the Project which is said to aim bringing democracy to the middle east is based on supplying energy resources for cheaply and safer. The developments in Iraq and Afganistan and the experiences in Arabic Spring are the proofs of these conditions. Head of the countries getting affected from the Project is Turkey due to the fact that Turkey has common borders, socio cultural and historical relations and financial encpounters with the region. Turkey is situated among the USA which is an allied country and their supporters with the Meditarennean countries nd communities that have common relations with Turkey. In such an atmosphere Turkey should evaluate political and financial developments strategically and should behave politically paralel to their benefits.

PDF

___

ARI, Tayyar, (2006), BOP, Orta Doğu ve ABD: Politika mı? Propaganda mı?, Global Strateji, Yıl: 2, Sayı: 5, Sayfa: 57- 67, İstanbul.

Arı, T., (2006), Doğu’dan Batı’ya Dış Politika: AK Partili Yıllar, Der. Zeynep Dağı, Orion Yayınevi, Sayfa: 115-140, Ankara.

Asmus, D. Ronald ve Sanberk, Ö., (2003), Türkiye İçin Yeni Bir Duruş Aranıyor. The Wall Street Journal, 24.10.2003.

Cıngı, A., Ortadoğu ABD’nin gücünü sınadığı bir laboratuar konumundadır: Büyük Ortadoğu Kuşatması. Der. Atilla

Akar. Timas Yayınları, Sayfa: 211-212, İstanbul.

Davıson, R H., (1960), Where Is The Middle East?, Foreign Affairs,Vol: 38, No: 4, Pages: 665 - 675.

Dursun, D., (2003), Ortadoğu Neresi?, stradigma.com, Sayı: 10, Sayfa: 1-6, Ankara.

Ersin, N., (2003), Ortadoğu Savaşları’nın Perde Arkası, Gündem Yayınları, İstanbul.

Hacısalihoğlu, Y. (2004), BOP; Avrupa, Rusya, Çin ve Hindistan’ın Yaşam Alanını Daraltıyor, ABD’nin Kalıcı Egemenlik Arayışı, Cumhuriyet Strateji, 8 Kasım 2004.

Hacısalihoğlu, Y., (2004), Cumhuriyet Gazetesi, 24.06.2004.

İşcan, İ.H., (2004), Uluslararası İlişkilerde Klasik Jeopolitik Teoriler ve Çağdaş Yansımaları, Uluslararası İlişkiler, Cilt: 1, Sayı: 2, Sayfa: 47-79, Ankara.

Muravchik, J., (1994). Blaming America First, Middle East Quarterly, Volume: 1, No: 3, Page: 15.

Özbek, O., (2005), İpotekli Türkiye, Ankara: Ümit Yayıncılık, Mart 2005, Sayfa: 109.

Özey, R., (1999), Dünya Denkleminde Ortadoğu: Ülkeler, İnsanlar, Sorunlar, Öz Eğitim Yayınları 9, İstanbul.

Öztek, G., (2008), Türkiye’nin Vizyonu: Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri Türkiye - Ortadoğu İlişkileri, Bilgesam Yayımları, No: 1:, s. 271-285, İstanbul.

Parlar, S. (2002), Ortadogu Vaadedilmis Topraklar, İstanbul: Yar Yayınları, 2. Baskı, Mayıs 2002, s. 31.

Sandıklı, A., (2011), Jeopolitik ve Türkiye: Riskler ve Fırsatlar, Bilgesam, Rapor No: 27, İstanbul.

Shıleds, R. (2003), Geopolitical Spatialisations: Critical Geopolitics and Critical Cultural Studies Geopolitics, London: Volume: 8, No: 1, p. 204–211, 2003, Published By Frank Cass.

SİSAV (Siyasi ve Sosyal Araştırmalar Vakfı), (1992). Ortadoğu ve Geleceği, Sisav Yayınları, İstanbul.

Şahin, A., (2004), Büyük Orta Doğu Projesi ve Türkiye, Truva Yayınları, İstanbul..

Şimşek, E., (2005), Türkiye’nin Ortadoğu Politikası, Kumsaati Yayınları, İstanbul.

The Washıngton Post, 7 Ağustos 2003, Condelezza Rice, ‘Transforming the Middle East’.

Woodward, B., (2002), Bush at War, NewYork, Sayfa: 83.

Yıldız, Y.G., (2004), Oyun İçinde Oyun: Büyük Ortadoğu, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 3. Baskı, Sayfa: 22.

Yararlanılan İnternet Adresleri

www.ulkeler.com.tr

www.state.gov/r/pa/ei/pix/25783.htm; Middle East Partnership Initiative

http://mepi.state.gov/c10122.htm; Political Pillar

http://mepi.state.gov/c10125.htm; Economic Pillar

http://mepi.state.gov/c10126.htm; Economic Pillar

http://mepi.state.gov/c10127.htmi, Women Pillar

www.pbs.org/globalconnections