İlköğretim 6.sınıf sosyal bilgiler dersinin Coğrafya içeriği açısından yeterliliği

Bu araştırmanın amacı ilköğretimin okullarında 1998’de uygulanmaya başlanan Sosyal Bilgiler Programının 6. sınıf coğrafya içerikli ünitelerine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi ve analiz edilmesidir. Sosyal Bilgiler Programı ve programın 6. sınıf coğrafya içerikli ünitelerini değerlendirmeye yönelik olarak öncelikle yeni program incelenmiştir. Bu incelemede programın genel durumu, coğrafya içerikli beceri, kazanım, konu, etkinlik, ölçme ve değerlendirme öğeleri belirlenmeye çalışılmıştır. Tarama modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada şu sorulara cevap aranmıştır. 1. Yeni programın öğretimle ilgili öğretmen düşüncelerine etkisi nasıldır? 2. Öğretim programında Coğrafya konularına yeterli pay ayrılmış mıdır? 3. Programda coğrafya ünitelerinin içerik seçimi öğrenci seviyesine uygun mudur? 4. Programdaki coğrafi içerikli kazanımlar, her seviyede öğrencinin doğru anlayabileceği şekilde açık ve net midir? 5. Ölçme ve değerlendirme sistemindeki yeni yaklaşımlar coğrafya öğretimine uygun mudur? 6. Yapılandırmacı eğitim-öğretim yaklaşımının coğrafya içerikli ünitelerde uygulanmasında karşılaşılan güçlükler nelerdir? Bu araştırmanın evrenini Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı İstanbul İli, Ümraniye ve Beşiktaş İlçelerine bağlı ilköğretim okullarında görev yapan sosyal bilgiler öğretmenleri oluşturmuştur. Elde edilen veriler, SPSS (Statistical Program for Social Sciences) istatistik programı yardımıyla frekans ve yüzde kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarının analizine göre, özellikle konulardaki değişimler ve öğrencilerin gelişimlerine etkisi başta olmak üzere genel itibariyle başarılı bulunan yeni programın coğrafya içerikli ünitelerine yönelik eleştiriler daha çok ölçme-değerlendirme yöntemleri, araç-gereç sıkıntısı nedeniyle uygulanamayan etkinlikler ve zamanın kısıtlı olmasında yoğunlaşmıştır.

Geography content adequacy for elementary 6th grade social science lesson

The purpose of this thesis is to analyze the opinions of Social Sciences teachers about the 6th grades Social Science Programme’s Geography based units which were started to be applied in 1998 in the secondary classes of the primary education. First of all, the new programme has been analyzed in order to better evaluate the Social Sciences Programme and 6th Grades Geography based units. In this evaluation the general condition of the programme, geography based skills, archiving, subject, activity, measurement-evaluation factors have all been tried to make clear. The following questions guided the study in accordance with the model of scanning. 1. What is the effect of the new program on teachers’ opinions about teaching? 2. Does the new teaching program include enough subject of geography? 3. Is the content of geography units in the program appropriate to the level of students? 4. Are the geography based achievements in the program clear enough to be correctly understood by all levels of students? 5. Are the new approaches in the system of measurement and evaluation appropriate to the teaching of geography? 6. What are the difficult aspects of the constructivist approach encountered in teaching the content of geography? The content of this research is formed by the Social Sciences teachers who work in the primary schools of the Ministry of Education located in Ümraniye and Beşiktaş, İstanbul. The data obtained are evaluated by using frequency and percentage with the help of statistics programme SPSS (Statistical Program for Social Sciences). According to the analysis of research results, the programme is generally successful especially in the changes of subjects and the effects to the progress of the students. The criticisms about geography based units concentrate on the measurement-evaluation methods and the activities which cannot be executed due to material problem and limited class time.

___

Aka, A.S., (2000). İlköğretim Okullarında Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularının Program İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Anıl, H., (1999). İlköğretim Kurumlarında Uygulanan Sosyal Bilgiler Programlarının Değerlendirilmesi. Eskişehir: Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Aynacı, C., (2001). Sosyal Bilgiler Programı Hakkında Uzman, Müfettiş ve Öğretmenlerin Görüşleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Cicioğlu, H., (1985). Türkiye Cumhuriyetinde İlk ve Ortaöğretimin Tarihsel Gelişimi, Ankara Üniv. Basımevi, 2.Baskı. Ankara.

Girgin, M., (2001). Neden Coğrafya Öğreniyoruz?, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, Konya.

Güler, E., (2001). İlköğretim 6. ve 7. Sınıflarda Okutulan Sosyal Bilgiler Dersinin İşlenişiyle İlgili Öğrenci Görüşleri, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler, Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),

Kahveci, A., (1986). Ortaokullarda Sosyal Bilgiler Ders Programlarının Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Karasar, N., (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.

Kolukısa, E.A., (2002). Coğrafya Öğretim Programlarında Temel Bilgiler ve Terimlerin Verilmesinde Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Bunlara Yönelik, Bazı Çözüm Önerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(2), s. 359-364, Kastamonu.

Nalçacı, A., (2006). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Programındaki Coğrafya Konularının Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi).

Nas, R., (2000). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ezgi Kitabevi yayınları. Bursa.

Özcan, T., (2002). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Programı Genel Amaçlarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Özkan, S., (2001). İlköğretim Okulları I. ve II. Kademe Sosyal Bilgiler Öğretiminin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Niğde: Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Öztürk, C. ve Dilek, D., (2004). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. PegemA Yayıncılık, 4.Baskı. Ankara.

Pirinçdane, M., (1997). İlköğretim I. Kademe Sosyal Bilgiler Ders Programının Değerlendirilmesi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Şahin, K., (2003). İlk ve Ortaöğretimde Coğrafya Müfredat Programlarının Geliştirilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), s. 81-92.

Türk, E., (1999). Türk Eğitim Sistemi, Nobel Yayıncılık, Ankara.

Ünlü, M., (2001). İlköğretim Okullarında Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 4, s.31-48, İstanbul.