GAP Bölgesi’nde tarımsal faaliyetlerin Tarihsel gelişimi ve günümüzdeki durumu

Mezopotamya’nın batısında Fırat nehri, doğusunda Dicle Nehri, kuzeyinde adeta bir hilal şeklinde bloke eden Güneydoğu Toroslar ve güneyde ise Şatül-arap (Basra Körfezi) çevrelemektedir. Yukarı Mezopotamya, coğrafi konumu itibariyle geçmişten günümüze insanın yaşam alanı olmuş, burada, çok farklı ve zengin kültürler biçimlenmiştir. Bunda bölgenin jeomorfoloji, iklim, toprak, su gibi doğal çevre elemanları açısından sahip olduğu elverişli ortam etkili olmuştur. Bu coğrafi özelliklerinden dolayı Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölgesi’ndeki tarımsal faaliyetler, gerek tarihin derinliklerinde gerekse günümüzde önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla, bu makalede, GAP Bölgesi’ndeki tarımsal faaliyetlerinin tarihsel gelişimi ve yoğunluklu olarak günümüzdeki durumu incelenmeye çalışılmaktadır.

Historical Background of agricultural activities and the current situation in the southeastern region

Mesopotamia is surrounded by the Euphrates River in the west, the Tigris River in the east, the Southeastern Taurus Mountains lie like a crescent in the north and the Persian Gulf surrounds its southern part. The Southeastern Region that is one of the seven geographical regions of Turkey composes the Upper Mesopotamia. The Upper Mesopotamia has been a living quarter of human beings and various and rich cultures have been shaped here. The natural environment factors of the region such as geomorphology, climate, soil, and water have been influential herein. On account of geographical features, agricultural activities in the Southeastern Anatolian Region both had an important place in the past and also are of importance today. For this reason, the historical evolution of the agricultural activities and more intensively the current situation is analysed in this study.

PDF

___

Atalay, İ. ve Mortan, K. 2006. Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkilap Kitabevi, Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul

Benek, S. 2005. Coğrafi Planlama Yönünden Şanlıurfa İlinin Tarımsal Yapısı, Ankara Üniv. Sosyal Bilimler Enst. Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.

Darkot, B. 1955, Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri Hakkında, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 12 (13-14), Ankara.

Dinler, Z. (2000), Tarım Ekonomisi, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa. GAP-BKİ (2007), GAP Yönetici El Kitabı, Ankara.

GAP-BKİ, (1999), 1998 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara.

GAP-BKİ. 1999. Güneydoğu Anadolu Projesi ve Sanayi, Ankara.

GAP-BKİ, (1992), Tarım Ürünleri Pazarlaması ve Bitki Deseni Planlaması ile Pazarlama ve Bitki Deseni Planlaması Çalışmasının Entegrasyonu, Ankara.

Garanti Bankası, (1999), Suyla Yeniden Doğan Kent Şanlıurfa, İstanbul Güler, S.E., (1999/1) “Fransız Seyyah Oliver’in Türkiye Seyahatnamesinde Birecik ve Şanlıurfa”, İstanbul.

GÖNEY, S, 1977, Şehir Coğrafyası, Yerleşme Coğrafyası Cilt I, İ.Ü. Edebiyat Fak. Yayın No: 2274, Coğrafya Enst. Yayın No: 91, s.15, İstanbul.

Karadoğan, S. ve Tonbul, S, 2005, Adıyaman Havzasında Kuvaterner’deki Doğal Ortam Koşullarının Yerleşmelerin Dağılışı ve Diğer İnsan Faaliyetleri Üzerindeki Etkileri, Türkiye Kuvaterner Sempozyumu TURQUA-V (2-5 Haziran 2005), İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, İstanbul (191- 204).

Kürkçüoğlu, C. (2002), “Şanlıurfa Mimari Eserlerine Genel Bir Bakış”, Şanlıurfa.

Açma, A., (2002), “Urfa’nın Genel Ekonomik Yapısı ve GAP”, Lloyd, S., (2000), Türkiye’nin Tarihi, Ankara.

Lerner, G., (1995), Entstehung Des Patriarchats, Frankfurt-New York.

MEB. 1941. Birinci Coğrafya Kongresi (6-21 Haziran 1941); Raporlar, Müzakereler, Kararlar, İstanbul.

M.T.A. 1975. 1/500.000 Ölçekli Türkiye Jeolojik Haritası, Hatay Paftası, Ankara, 28.

Northam, R.M., 1975, Urban Geography, New York.

Özaslan, M., 2005. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve Sosyo- Ekonomik Gelişme, 4. GAP ve Sanayi Konresi (23-24 eylül 2005), Diyarbakır.

Özçağlar, A., 2006, Coğrafyaya Giriş, Hilmi Usta Yayınevi, Ankara.

Schmidt, K., 2007. Taş Çağı Avcılarının Gizemli Kutsal Alanı Göbekli Tepe, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, (Çeviren: Rüstem Aslan), İstanbul.

Sözer, A.N. 1984. Güneydoğu Anadolu’nun Doğal Çevre Şartlarına Coğrafi Bir Bakış, Ege Coğ. Derg. Sayı: 2, İzmir.

Şanlıurfa TSO, (1989), Ekonomik Rapor, Şanlıurfa.

Şahinöz, A., (2001), “Tarım Sektörü”, Ankara.

TÜSİAD, (2001), Coğrafya, Ankara.

TÜİK, (2003), 2000 Genel Nüfus Sayımı, Ankara.

Yıldırım, A., 2007, “Yeni Yüzyılda Ortadoğu’da Petrolün Yerini Su Alacak mı?”, Emek İnsan Dergisi, Sayı: 2, İstanbul.

Yıldırım, A., 2007, “Yukarı Mezopotamya’da Uygarlığın Gelişmesinde Coğrafik Mekân ve Emek İlişkisi”, Emek İnsan Dergisi, Sayı: 1, İstanbul.

http://www.gap.gov.tr/gap.php?sayfa=Turkish/Ggbilgi/gtarihce.html.