Türkiye’nin Coğrafi konum özelliklerini tasvire dayalı etkinliklerle öğretmeye yönelik nitel bir araştırma

Bu araştırma, Türkiye’nin coğrafi konum özelliklerini ortaöğretim öğrencilerine tasvire dayalı etkinliklerle öğretmeye yönelik yaklaşımları tespit etmek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmaya İstanbul’daki bir devlet üniversitesinde coğrafya öğretmenliği lisans programına devam eden 25 dördüncü ve 26 beşinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Bu çerçevede, Milli Eğitim Bakanlığı’nın coğrafya dersi öğretim programı içerisinde yer alan ve bu amacı kapsayan 13. Maddesi kullanılmıştır. Bu madde, uzman görüşü alınarak açık uçlu bir soru haline dönüştürülmüş ve çalışma gurubuna sorulmuştur. Bu uygulama sonunda çalışma gurubunun hazırladıkları şiir, hikâye, karikatür, resim, bilmece ve bulmaca türlerinde toplam 39 ürünü değerlendirmeye alınmıştır. Nitel yöntemle elde edilen bu veriler betimsel analize tabi tutularak çözümlenmiştir. Analiz sonucunda katılımcıların resim ve karikatür (%35,9) uygulamalarında yoğunlaştıkları tespit edilmiştir. Bunu sırayla şiir (%28,2), hikâye (%20,5), bilmece ve bulmacalar (%15,4) izlemiştir. Tespit edilen bu bulgular yorumlanarak sonuçlandırılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

(A qualitative study on teaching geographical features of Turkey with descriptive activities)

This study was prepared to establish approaches to teaching geographical features of Turkey with descriptive activities. The study surveyed a total of 51 students from a state university in İstanbul. 26 of them were 5th grade students, while the remaining 25 were fourth grade students. To this end, the study made use of the 13th article of a geography teaching program which was prepared by Turkish Education Ministry, as it was relevant to the subject of this study. Participants of the study were then asked open-ended questions prepared by experts regarding this article. At the end of the study, it was observed that the participants produced 39 pieces of poems, stories, pictures, caricatures, riddles and crossword puzzles. The qualitative data accumulated at the end of the study were analyzed through descriptive analysis technique. The analysis indicated that 35,9 percent of the participants focused on pictures and caricatures, 28,2 percent on poetry and 20,5 percent on stories. The other 15,4 percent focused on riddles and crossword puzzles, the study showed. The findings were then interpreted and suggestions were made concerning the issue.

PDF

___

Akengin, H., İbrahimoğlu, Z. (2010). Sosyal Bilgiler Dersinde Karikatür Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Derse İlişkin Görüşlerine Etkisi. Ondokuz Mayıs Unıversıty Journal Of Educatıon. Sayı 29. Cilt 2 sf 1-19.

Alkış, S. (2008). Sosyal Bilgiler Programı “İnsanlar, Yerler Ve Çevreler” Öğrenme Alanıyla İlgili Kavram Bulmacaları. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 180, Güz-2008. S. 68-79.

Altun, A. (2009). Sosyal Bilgiler dersinde karikatür kullanımı. Refik Turan(Ed.) Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar, 192- 211. Ankara: Pegema yayıncılık.

Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. Pegema yayıncılık. 4. Baskı. Ankara.

Başıbüyük, A., Çıkılı, Y. (2002). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf sosyal bilgiler coğrafya konularında çalışma yaprağı ve dilsiz harita kullanımının öğrenci motivasyon ve başarısı üzerine etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Yıl: 2002, Sayı 16, Sayfa : 29-38. İstanbul.

Crossman, K., Crossman F. (1983). “The Crossword Puzzle as a Teaching Tool”, Teaching of Psychology, Vol.10, No.2, 98-99.

Demir, S. B., Akengin, H. (2011). Hikâyelerle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Pegem Akademi, Ankara.

Demiralp, N. (2006). Coğrafya eğitiminde harita ve küre kullanım becerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Yaz 2006, Sayı 3, Cilt 4, s. 9, 16. Ankara.

Demiralp, N., 2007 “Coğrafya Eğitiminde Materyaller ve 2005 Coğrafya Dersi Öğretim Programı” Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt: 15, No: 1, Kastamonu.

Demirci, A., Taş, H. İ. ve Özel, A., 2007 “Türkiye’de Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Teknoloji Kullanımı” Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 15, s.: 37-54, İstanbul.

Doğanay, H. (2002).Coğrafya Öğretim Yöntemleri (Ortaöğretimde Coğrafya Eğitiminin Esasları). İstanbul: Aktif Yayınevi.

Duman, B. (2008). Öğrenme – öğretme kuramları ve süreç temelli öğretim. Genişletilmiş 2. baskı. Anı yayıncılık. Ankara.

Durualp, E. (2006). İlköğretimde sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi niversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Geçit, Y. (2008).172.Cumhuriyet Dönemi Lise Coğrafya Öğretim Programları Üzerinde Bir Çalışma. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı: 18, Temmuz - 2008, s. 149-175. İstanbul.

Göney, S. (1993). Siyasi Coğrafya II. İstanbul Üniversitesi Yayın no:3820. İstanbul.

Günel, K. (1994). Coğrafyanın Siyasal Gücü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi. İstanbul.

Harms, J., Letlow L. (1994) Creteria for Selecting Books with Historical Setting, Social Education, 3, pp.152-154.

İlhan, S. (1989). Jeopolitik duyarlılık. Türk tarih kurumu yayınları. VII. Dizi.sayı: 113. Ankara.

İncekara, S., Karatepe, A., Karaburun , A. (2008). Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde CBS Yoluyla Harita Okuma Becerisinin Kazandırılmasına Yönelik Bir Uygulama Marmara Coğrafya Dergisi, sayı: 17, Ocak - 2008, s.97-110, İstanbul.

Kan, Ç. (2006). Etkili Sosyal Bilgiler Öğretimi Arayışı. Kastamonu Eğitim Dergisi. 14(2), 537- 544.

Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel yayın dağıtım. Ankara.

Keogh, B. ve Naylor, S., 1999, “Concept Cartoons, Teaching and Learning in Science: An Evaluation” International Journal of Science Education, Volume: 21, No. 4, pp.: 431–446.

Kete, R., Avcu, T. ve Aydın, A. (2009). Öğretmen adaylarının çalışma yapraklarında karikatür kullanımına yönelik tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17, 531-540.

Kızılçaoğlu, A. (2006).İlköğretimin Birinci Kademesinde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi sayı:14, s.102, Temmuz – 2006. İstanbul.

Kızılçaoğlu, A. (2007). Harita becerilerine pedagojik bir bakış. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:18 s.341-358. Konya.

Kızılçaoğlu, A., Taş, H. İ. (2007). İlköğretim ikinci kademede coğrafya eğitimi ve öğretimi: öğrenme alanları ve kazanım boyutu. Marmara coğrafya dergisi sayı:16, sayfa: 93-108. Temmuz – 2007, İstanbul.

Kuş, E. (2003). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri: Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri: Nicel mi; Nitel mi? Anı yayıncılık. Ankara.

Küçükahmet, L. (2001). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Nobel yayınları, 12. Baskı, s. 84-87. Ankara.

Levstik, L. (1995) Narrative Constructions: Cultural Frames for History, The Social Studies, 13, pp.113-116.

MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2010): Coğrafya Dersi Öğretimi Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar), MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 10.02.2010, Ankara.

MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2011). Coğrafya Dersi Öğretim Programı ( 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar ). MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.

Middendorp, J. E. V., Lee S., (1994) “Literature for Children and Young Aduls in a History Classroom”, The Social Studies, May/June, pp.117-120.

Mukul, İ. (2006). Türkiye’de Ortaöğretim Kurumlarında Uygulamaya Konulan Yeni Coğrafya Dersi Öğretim Programının Eski Programla Karşılaştırılması ve Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22; 82-94.

Nahiley, J., Stephens, J. and Sutherland, J. (1982). Cartoons: When they are effective. Journal of Extansion. 3-4, 531-540.

Otluoğlu, R. (2001). İlköğretim Okulu 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yazılı Edebiyat Ürünlerini Ders Aracı Olarak Kullanmanın Duyuşsal Davranış Özelliklerini Kazanmaya Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Özey, R. (2012). Doğal bölgeler coğrafyası. Aktif yayınları. İstanbul.

Özşahin, U. E. (2009). Karikatürlerle Coğrafya Öğretimi. Marmara coğrafya dergisi, sayı: 20, temmuz - 2009, s. 101-122. İstanbul.

Öztürk, C., Otluoğlu, R. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. PegamA yayıncılık, Ankara.

Öztürk, Ç. (2004). Ortaöğretim Coğrafya Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Tekniklerini Kullanabilme Yeterlilikleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(2),75-83.

Öztürk, Ç. (2007).Coğrafya Öğretiminde Edebi Metinlerin Kullanımı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, (2007) 70-78.

Şahin, C. (2001). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi (Sorunlar - Çözüm Önerileri). Ankara: Gündür Eğitim ve Yayıncılık.

Şimşek, A. (2000) İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Hikaye Anlatım Yöntemi (Storytelling)nin Kullanımı, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Şimşek, A. (2001). Tarih Eğitiminde Efsane ve Destanların Rolü. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. C. 2, Sayı 3, 11-21.

Şimşek, A. (2003) İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Tarihsel Hikâyeye Yönelik Öğretmen Görüşleri, XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, (15- 18 Ekim 2003) Antalya.

Şimşek, A. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Tarihsel Hikâyeye Yönelik Öğrenci Görüşleri. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 1 (2006) 187-202.

Taş, H. İ. (2003): “Zihinsel Haritalama ve Öğrencilerin Zihni Haritalarını Geliştirme Yolları”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:8, Temmuz- 2003, s.16. İstanbul.

Turan, İ. (2002). Lise Coğrafya Derslerinde Kavram ve Terim Öğretimi ile İlgili Sorunlar. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2); 67-84.

Üçışık, S., Ünlü, M. ve Özey R., 2002 “Coğrafya Eğitim ve Öğretiminde Fotoğrafların Önemi” Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, İstanbul.

Ünlü, M., Üçışık, S. ve Özey R., 2002 “Coğrafya Eğitim ve Öğretiminde Haritaların Önemi” Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, İstanbul.

Weisskirch, Robert S. (2006). “An Analysis of Instructor-Created Crossword Puzzles For Student Review”, College Teaching, Vol. 54, No. 1, 198-201.

Yaşar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde görsel materyal kullanımı ile coğrafya konularının eğitim ve öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, 163, 104-119.

Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin yayıncılık. 6. baskı. Ankara.