Said Nursî’nin Selef Anlayışı ve Vehhâbîlik Eleştirisi
Said Nursî’nin selef kavramı ile kastettiği kesim nadiren Sahabe-i Kiram ve çoğunlukla kendisinden önce yaşamış olan eski âlimlerdir. Tavsiye, mektup, ikaz ve kendisine sorulan sorulara cevaplar verirken bu kavramı çeşitli bağlamlarda kullanmakta ve onlara göndermelerde bulunmaktadır. Kendilerini Selefî olarak tanımlayan Vehhâbîler hakkında ise kullanmamaktadır ve onlar hakkında olumlu kanaate sahip değildir. Bu mezhebi hem oluşum süreci açısından hem de fikirleri bakımından eleştirmektedir. Yapmış olduğu tespit ve tenkitleri bir itidal çizgisinde tutmaya gayret etmekte ve onları Ehl-i Bid’at olarak nitelendirerek, İslam dairesinin dışında görmemektedir. Bu mezhebi fikirleri itibariyle bir bakıma Haricîliğe benzeterek onların devamı olduğuna işaret etmekte ve yaptıkları eylemleri ile tarihteki atalarının intikamını alma gayreti içinde olduklarını ileri sürmektedir. Şiîliğe gösterdikleri düşmanlığın bu mezhebe olan husumetten daha ziyade başta Hz. Ali olmak üzere Sahabe-i Kirâm’a olan düşmanlıklarından kaynaklandığını düşünmektedir. Öngörüde bulunup bulunmadığı çok belli olmamakla birlikte, zaman içinde bu fırkanın Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat arasında kaybolup gideceğini de ümit etmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Said Nursî, Selef, Vehhâbî, Ehl, Ehl-Cemaat
Said Nursî’s Conception of Salaf and Stand Vis-a-Vis Wahhabism
By the term "salaf", Said Nursî rarely means the companions of the Prophet, instead he means most of the times the scholars prior to him. Though he uses and makes references to this term in his recommendations, letters, admonitions and answers to the questions raised by his followers, however, he never uses this term to refer to the Wahhabis who called themselves "salafi". In addition, he has no positive view of the Wahhabis, criticizing them both from the viewpoint of their historical formation and doctrines. In his criticism, however, he tries to take a moderate attitude towards them. For instance, though he describes them as "innovators (Ahl-i Bid’at)", he avoids labeling them as non-Muslim. He traces the Wahhabi doctrine and weltanschauung back to the Kharijis, claiming that by their atrocities, the Wahhabis tried to take revenge of their doctrinal and racial ancestors, and their hostility against the Shiites stems from their aversion to the companions. Though it is not clear if he makes a prediction, he claims that the Wahhabis will melt and merge into the mainstream Sunnite community, i.e. Ahl-i Sunnat wa’l-Jamaat.
Keywords:
Said Nursî, Salaf, Wahhabis, Ahl-i Bid’at, Ahl-i Sunnat Wa’l-Jamaat,
___
- Bediuzzaman Said Nursî, Barla Lâhikası, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2000.
- Bediuzzaman Said Nursî, Emirdağ Lâhikası, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2001.
- Bediuzzaman Said Nursî, Şualar, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2001.
- Bediuzzaman Said Nursî, İşaratü’l-İ’caz, Zehra Yayıncılık, İstanbul 1999.
- Bediuzzaman Said Nursî, Kastamonu Lahikası, Zehra Yayıncılık, İstanbul 1998.
- Bediuzzaman Said Nursî, Muhakemat, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2002.
- Bediuzzaman Said Nursî, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2002.
- Bediuzzaman Said Nursî, Lem’alar, Zehra Yayıncılık, İstanbul 1999.
- Bediuzzaman Said Nursî, Mesnevî-i Nuriye, Zehra Yayıncılık, İstanbul 1998.
- Bediuzzaman Said Nursî, Mektubat, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2000.
- Bediuzzaman Said Nursî, Sözler, Zehra Yayıncılık, İstanbul 2000.
- Bediuzzaman Said Nursî, Hanımlar Rehberi, Sinan Matbaası, İstanbul 1959.
- Bediuzzaman Said Nursî, Sünuhat Tuluat İşarat, Envar Neşriyat, İstanbul 2002.
- Büyükkara, Mehmet Ali, İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik, Rağbet Yayınları, İstanbul 2004.
- Ebû Mansûr el-Mâturîdî (333/944), Kitâbü’t-Tevhîd Tercümesi, İSAM Yayınları, Ankara 2002.
- Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim İbn Teymiyye (728/1328), el-Furkan beyne Evliyâi’r-Rahman ve Evliyâi’ş-Şeytan, thk. Fevvâz Ahmed Zemerlî, Dâru’l-Kitâbi’l-’Arabî, 1415/1995.
- Muhammed b. Abdilvehhab b. Süleyman et-Temîmî en-Necdî (1206/1792), Kitâbü’t-Tevhid, el-Câmiatü’l-İslâmiyye, 11. bs, Merkezu Şuûni’d-Da’ve, Medine trz.
- Tekhafızoğlu, Abdullah, Nur Risalelerine Eleştirel Bir Yaklaşım (Risale-i Nûr’un İçyüzü), Baskı yeri ve tarihi yok.
- http://www.ahmetberk.cjb.net/ .............................................................................................................
- http://www.nurforum.org/ ...............................................................................................................
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 31.05.2001
- Yayıncı: Yediveren Kitap
Sayıdaki Diğer Makaleler
Selefiliğin İhyacılığı ve Dini Düşüncede Yenilik
Haberî Sıfatlar Bağlamında Gazzâlî’nin (505/1111) "Selef" Tanımının Değerlendirilmesi
Said Nursî’nin Selef Anlayışı ve Vehhâbîlik Eleştirisi
Yeniden Dirilen Selefîlik: Nu’mân El-Alûsî ve İki Ahmed Muhakemesi
Tanrı’nın Bilinmesi Meselesinde İbn Rüşd ve İbn Teymiyye Karşılaştırması