Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri AHP ve PROMETHEE ile Bursiyer Seçimi

Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri birden fazla kriter ve birden fazla alternatif olan durumlarda alternatiflerin sınıflanması, sıralanması ve seçimi için kullanılan tekniklerdir. Bu çalışmada burs verilecek öğrencilerin daha kolay ve adil şekilde belirlenmesi problemine Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve PROMETHEE yöntemlerinden yararlanan bir çözüm önerisi sunulmuştur. Belirlenen beş kriter olan gelir, anne babanın durumu, okuyan kardeş sayısı, ailenin oturduğu ev, sosyal güvenlik kriterlerinin ağırlıkları AHP ile iki karar vericinin yaptığı ikili karşılaştırmaların geometrik ortalaması alınıp sentezleme işlemi yapılarak tespit edilmiştir. Aday öğrencilerin sıralanması ise PROMETHEE yöntemi ile gerçekleştirilmiş ve burs verilecek öğrenciler belirlenmesi için bir öneri olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çok Kriterli Karar Verme, AHP, PROMETHEE, burs

Scholarship Selection with Multi-Criteria Decision Making Methods AHP and PROMETHEE

Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods are used for classification, ranking and selection of alternatives in cases where there are more than one criterion and more than one alternative. In this study Analytical Hierarchy Process (AHP) and Preference Ranking Organisation Method for Enrichment Evaluations (PROMETHEE) were suggested for determining the students to be awarded a scholarship among the applicants easily and fair. Weights of criteria (income, status of parents, number of siblings, family’s home, social security) are determined with synthesis process of AHP by geometric means of pairwise comparisons of two decision makers. PROMETHEE was used for ranking the applicants and suggested as a method for determining the students to be awarded a scholarship.

Keywords:

Multi-Criteria Decision Making, AHP, PROMETHEE, scholarship,

PDF

___

Abalı, Y. A., Kutlu, B. S. ve Eren, T. (2012). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile bursiyer seçimi: Bir eğitim kurumunda uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 259-272.
Aini, Q., Hidayah, N. A. ve Istiqomah, A. N. (2018, August). Scholarship decision support system using preference ranking organization method for enrichment evaluation. In 2018 6th International Conference on Cyber and IT Service Management (CITSM) (pp. 1-5). IEEE.
Akça, B. A., Doğan, A. ve Özcan, U. (2015). Analitik hiyerarşi süreci kullanılarak kişi takip cihazı seçimi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 8(1), 20-35.
Andriani, R., Amanullah, R. F. ve Ninosari, D. (2018, December). Optimization of clustering algorithm on decision support system of scholarship recipients using analytical hierarchy process method. In Journal of Physics: Conference Series, 1140(1), p. 012028. IOP Publishing.
Atan, M., Atan, S. ve Altın, K. (2008). İnsan Kaynakları seçiminde analitik hiyerarşi süreci kullanımı ve bir yazılım önerisi. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi,10(3), 143-162.
Aytaç, S. ve Bayram, N. (2001). Üniversite gençliğinin iş ve eş seçimindeki etkin kriterlerinin analitik hiyerarşi süreci (AHP) ile analizi. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3(1).
Behzadian, M., Kazemzadeh, R. B., Albadvi, A. ve Aghdasi, M. (2010). PROMETHEE: A comprehensive literature review on methodologies and applications. European journal of Operational research, 200(1), 198-215.
Brans, J. P. ve De Smet, Y. (2016). PROMETHEE methods. In Multiple criteria decision analysis (pp. 187-219). Springer, New York, NY.
Brans, J. P. ve Vincke, P. (1985). Note—A preference ranking organisation method: (The PROMETHEE Method for Multiple Criteria Decision-Making). Management science, 31(6), 647-656.
Brans, J., Vincke, P. ve Mareschal, B. (1986). How to select and how to rank projects: The PROMETHEE method. European Journal of Operational Research, 24, 228-238.
Demirci, E. ve B. Küçük. (2007). Bursiyerlerin analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yardımı ile seçimi. yöneylem araştırması. Endüstri Mühendisliği 27. Ulusal Kongresi. 2-4 Temmuz 2007, İzmir.
Eleren, A. (2007). Markaların tüketici tercih kriterlerine göre analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile değerlendirilmesi: Beyaz eşya sektöründe bir uygulama. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 4(2), 47-64.
Erdem Hacıköylü, B. (2006). Analitik hiyerarşi karar verme süreci ile Anadolu Üniversitesi'nde beslenme ve barınma yardımı alacak öğrencilerin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Guo, J. F., Li, H. P. ve Wei, X. L. (2013, June). The Evaluation of Scholarship for Undergraduate Based on AHP. In 2013 Conference on Education Technology and Management Science (ICETMS 2013). Atlantis Press.
Güngör, İ., Bakan, H., Aksu, M., Kiremitçi, S., Göksu, A. ve Göçen, S. (2010). Türkiye’de il olması uygun olan ilçelerin AHP yöntemi ile değerlendirilmesi. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-16.
Hasan, P., Utami, E., Yunita, S. ve Pawan, E. (2019, July). Selection of scholarship acceptance using AHP and TOPSIS methods. In 2019 International Conference on Information and Communications Technology (ICOIACT) (pp. 920-925). IEEE.
Ho, W. (2008). Integrated analytic hierarchy process and its applications-A literature review, European Journal of Operational Research, 186, 211-228.
Indriantoro, S. C. ve Utami, A. W. (2016). Sistem pendukung keputusan pemberian beasiswa supersemar menggunakan metode promethee berbasis web. Jurnal Manajemen Informatika, 5(1).
Irvanizam, I. (2017, October). Multiple attribute decision making with simple additive weighting approach for selecting the scholarship recipients at Syiah Kuala university. In 2017 International Conference on Electrical Engineering and Informatics (ICELTICs) (pp. 245-250). IEEE.
İbicioğlu, H. ve Ünal, Ö. F. (2014). Analitik hiyerarşi proses ile yetkinlik bazlı insan kaynakları yöneticisi seçimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4), 55-78.
Küçük, B., Demirci, E. ve Keskintürk, T. (2008). Bursiyerlerin genetik algoritma tekniği ile seçimi. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği 28. Ulusal Kongresi.
Mahmud, N., Pazil, N. S. M., Mazlan, U. H., Jamaluddin, S. H. ve Hasan, N. N. C. (2018). Scholarship eligibility and selection: A fuzzy analytic hierarchy process approach. In Proceedings of the Second International Conference on the Future of ASEAN (ICoFA) 2017–Volume 2 (pp. 175-183). Springer, Singapore.
Napitupulu, P. ve Surbakti, A. (2018, November). Design of decision support system providing scholarship with analytical hierarchy process (AHP) method on yayasan seri amal st. ignatius medan. In Journal of Physics: Conference Series, 1114(1), p. 012089. IOP Publishing.
Oğuzlar, A. (2007). Analitik hiyerarşi süreci ile müşteri şikayetlerinin analizi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 7(14), 122-134.
Pençe, İ., Tarhan, L. ve Bozkurt, Ö. Ç. (2017). Türk Eğitim Vakfı Bursu verilecek uygun adayların AHP ve TOPSIS yöntemi kullanılarak belirlenmesi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi (MAKUUBD), 1(1), 37-49.
Purba, R. A. ve Sembiring, J. (2016, August). Selection of scholarship recipients by using PROMETHEE method in Polytechnic Unggul LP3M Medan. In 2016 International Seminar on Application for Technology of Information and Communication (ISemantic) (pp. 86-92). IEEE.
Puspitasari, T. D., Sari, E. O., Destarianto, P. ve Riskiawan, H. Y. (2018, January). Decision support system for determining scholarship selection using an analytical hierarchy process. In Journal of Physics: Conference Series, 953(1), 012119. IOP Publishing.
Putra, M. G. L., Ariyanti, W. ve Cholissodin, I. (2016). Selection and recommendation scholarships using AHP-SVM-TOPSIS. Journal of Information Technology and Computer Science, 1(1), 1-13.
Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process, International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
Saaty, T. L. ve Niemira, M. P. (2006). A framework for making a better decision. Research Review, 13(1).
Saaty, T. L. (2016). The analytic hierarchy and analytic network processes for the measurement of intangible criteria and for decision-making. In Multiple criteria decision analysis (pp. 363-419). Springer, New York, NY.
Saptarini, N. G. A. P. H. ve Prihatini, P. M. (2015, October). Decision support system for scholarship in Bali state polytechnic using AHP and topsis. In Prosiding International conference on Information Technology and Business (ICITB) (pp. 38-46).
Saragih, H., Marbun, M. ve Reza, B. (2013). Development of decision support system determining the student as scholarship recipients by fuzzy multi attribute decision making (FMADM). Jurnal Sistem Informasi, 9(2), 75-81.
Satriani, N. N., Cholissodin, I. ve Fauzi, M. A. (2018). Sistem Pendukung Keputusan Penentuan Calon Penerima Beasiswa BBP-PPA Menggunakan Metode AHP-PROMETHEE I Studi Kasus: FILKOM Universitas Brawijaya. Jurnal Pengembangan Teknologi Informasi dan Ilmu Komputer e-ISSN, 2548, 964X.
Silva, V. B. D. S., Schramm, F. ve Carvalho, H. R. C. D. (2014). O uso do método PROMETHEE para seleção de candidatos à bolsa-formação do Pronatec. Production, 24(3), 548-558.
Sriwahyuni, T. S., Irfan, D., Dewi, I. P. ve Maharani, H. (2017). Development of Web-Based Decision Support Syatem for Scholarship Recipients Selection Using Analytical Hierarchy Process (AHP) Method. 4th International Conference on Technical and Vocation Education, Padang, November 9-11, 2017.
Sulaiman, N. H. ve Mohamad, D. (2006). A fuzzy logic model for students' scholarship selection. Jurnal Teknologi Maklumat dan Sains Kuantitatif, 8(1), 35-41.
Taufik, I., Syaripudin, U. ve Jumadi, J. (2017). Implementası Metode Promethee Untuk Menentukan Penerıma Beasıswa. Jurnal Istek, 10(1).
Uyun, S. ve Riadi, I. (2011). A fuzzy TOPSIS multiple-attribute decision making for scholarship selection. TELKOMNIKA, 9(1), 37-46.
Widiantoro, S. (2017, December). The Implementation of Analytical Hierarchy Process Method for Outstanding Achievement Scholarship Reception Selection at Universal University of Batam. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 97(1), 012003.
Yang, Y. W., ve He, Y. Y. (2019). Decision-Making Method Based on Picture Fuzzy Sets and Its Application in College Scholarship Evaluation. Decision-Making, 2(9), 48-57.
Yeh, C. H. (2003). The selection of multiattribute decision making methods for scholarship student selection. International Journal of Selection and Assessment, 11(4), 289-296.