TÜRK KÜLTÜR COĞRAFYASININ ORTAK DEĞERİ NASREDDİN HOCA’NIN BAZI HEYKELLERİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Nasreddin Hoca, mizahi eleştiri becerisi ve öz eleştiri anlayışı ile yüzlerde tebessüm dolu izler bırakan, Türk mizah karakteri ve ölümsüz bilge bir kişidir. Ünü batıda ve doğuda Türk kültür coğrafyasının sınırlarını aşmış neredeyse tüm dünyada Türk mizah anlayışının temsili olan bir halk filozofu olarak anılmaktadır. Gerçekte yaşayıp yaşamadığı tartışmaları bir tarafa dursun, kıvrak zekâsı ve mizahi tavrıyla, gerçekte ona ait olduğu bile şüpheli olan onlarca fıkraya konu edilmiştir. Doğuda Orta Asya’dan, batıda Avrupa’ya, kuzeyde Sibirya’dan güneyde Kuzey Afrika’ya kadar, adından bahsedilen Nasreddin Hoca, farklı kültürlerde çeşitli isimlerle anılmış, şöhreti nice nesilleri aşmış olan bu coğrafyalarda değişik suretlerle plastik sanatlara da konu edilmiştir. Bu çalışmada, geniş bir coğrafi yelpazede Nasrettin Hoca’ya atfedilen bazı heykel çalışmaları kültürel farklılıklar, tipolojik özellikler ve plastik çözümleme yaklaşımları gözetilerek incelenmiştir. Tarihi belge ve dokümanlar olmaksızın, dilden dile nesillerdir süre gelen Nasreddin Hoca mizahının, kültürel farklılıklar bağlamında, heykel sanatçılarında nasıl bir izlenim oluşturduğu nitel olarak değerlendirilmiştir.

THE EVALUATIONS ABOUT SOME STATUES OF NASREDDIN HODJA WHO IS THE COMMON VALUE OF TURKISH CULTURAL GEOGRAPHY

Nasreddin Hodja is a Turkish humor character and an immortal wise person who leaves smiles on faces with a sense of humor and self-criticism. He is called a folk philosopher who represents Turkish sense of humor all over the world and his fame has crossed the boundaries of Turkish Cultural Geography in the West and East. Ignoring the fact that whether he lived or not, he has been subject dozens of Jokes which unsurely belong to him, with his quick wit and sense of humor. From Central Asia in the east to Europa in the west, from Siberia in the north to North Africa in the sought, Nasreddin Hodja has been named virtually in different cultures, o subject of plastic arts with different types in the geographies where Nasreddin Hodja’s fame exceeds many generations. In this study, some of the sculptural works attributed to Nasreddin Hodja in a wide geographical spectrum were examined by considering cultural differences, typological features and plastic analysis approaches. Without historical papers and documents, Nasreddin Hodja’s humor, which has passed from language to language during generations, has been evaluated qualitatively how to form an impressions on sculptors in the context of cultural differences.

PDF

___

Alptekin, A. B. (2011), “Doğu Türklerinin Nasreddin Hocası Mitolojik Bir Kahraman mıdır?”. Bilig, Tür Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. Güz-2011, Sayı:59.
Aslan, F. (2011), “Sanal Kültür Ortamında Güncellenen Nasreddin Hoca Fıkraları”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 6/4 Fall 2011, p.39-60 , TURKEY.
Cenikoğlu, G. T. (2014), “Türk Dünyasında Nasreddin Hoca Fıkraları”. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. 26-28 Mayıs 2014. 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı (TDKB). ss.239-263 Eskişehir.
Dölen, H. (2017, 31 Temmuz ), Ankara’nın Simgeleşen Heykellerin Sahibi : Metin Yurdanur, https://www.tanisgazetesi.com.tr/haber/1268082/ankaranin-simgelesen-heykellerin-sahibi-metin-yurdanur adresinden alındı. Gülşen, H. (2012), “Nasrettin Hoca ve Tıll Eulenspıegel Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”. Turkish Studies
International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall 2012, p. 1863-1874, Ankara-Türkiye.
Görkem, İ. (2012), “Nasreddin Hoca Olgusunun Algılanması ve Anlamlandırılması Üzerine”. Türkbilig, Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2012/23: 83-106.
Karaçalı, M. (2017), “Özbek, Kırgız, Kazak, Azerbaycan ve Gagauz Türkleri Ekseninde Nasreddin Hoca Fıkralarının Ortak Paydası”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt:5, Sayı:11, Temmuz-2017, Türkiye.
Matveeva, A. (2015), Яков Шапиро: Я поездил по миру и теперь в Уссурийске работаю над памятником Пушкину Подробнее: https://primamedia.ru/news/449457/ adresinden alındı.
Memmedov, K.S. (2018,22 Eylül), Катиб Мамедов http://artsho.gallery/info/rubrika/avtor/19-katib-mamedov adresinden alındı.
Özdemir, N. (2008), “Kültürel Ekonomik İmge Olarak Nasreddin Hoca”. Millî Folklor, 2008, Yıl 20, Sayı 77. Şahin, H.İ. (2010), “Türkmenistan’da Nasrettin Hoca ve Timur Fıkraları”. Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler
Dergisi, Güz-2010 Sayı 55: 135- 146.
Vershinina, A. (2018, 24 Eylül), Korzhev Ivan Vladimirovich. http://i-korzhev.eu/about/biography/ adresinden alındı.
Yurdanur, M. (2018, 24 Eylül), Metin Yurdanur. metinyurdanur.com.tr adresinden alındı.
Görsel-1, Nasreddin Hoca Minyatürü,
https://www.selcuk.edu.tr/nasreddin_hoca_uyg_ve_ars_mrkz/birim/web/sayfa/ayrinti/40791/tr
Görsel-2, Korzhev Ivan Vladimirovich, https://yavarda.ru/korzhev/
Görsel-3, Nasreddin Hoca Heykel, http://i-korzhev.eu/photos/sculpture/hoca_nasreddin/
Görsel-4, Nasreddin Hoca Heykel, http://i-korzhev.eu/photos/sculpture/hoca_nasreddin/
Görsel-5, Nasreddin Hoca Heykel, http://i-korzhev.eu/photos/sculpture/hoca_nasreddin/
Görsel-6, Nasreddin Hoca Heykel, http://i-korzhev.eu/photos/sculpture/hoca_nasreddin/
Görsel-7, Katib Safar oğlu Memmedov, http://artsho.gallery/info/rubrika/avtor/19-katib-mamedov
Görsel-8, Nasreddin Hoca Heykel, http://www.wikiwand.com/ru
Görsel-9, Nasreddin Hoca Heykel, http://www.wikiwand.com/ru
Görsel-10, Nasreddin Hoca Heykel, http://www.wikiwand.com/ru
Görsel-11, Yakov Yosifovich Shapiro, https://mytashkent.uz/2012/09/15/yakov-shapiro/
Görsel-12, Nasreddin Hoca Heykel, https://vsuete.com/uzbek-folklore-character-nasreddin-hodja-monument/
Görsel-13, Nasreddin Hoca Heykel, https://nursalam.wordpress.com/2011/08/04/
Görsel-14, Nasreddin Hoca Heykel, https://turancografyasi.files.wordpress.com/2014/03/bgm13rbimaagzaz.jpg
Görsel-15, Metin Yurdanur http://metinyurdanur.com.tr/trGörsel-16
Görsel-16, Metin Yurdanur “Miras” http://wikimapia.org/24651679/tr/Miras-Heykeli
Görsel-17, Metin Yurdanur “Miras”http://wikimapia.org/24651679/tr/MirasHeykeli#/photo/4346134
Görsel-18, Metin Yurdanur “Miras” http://elkoalos.blogcu.com/ankara-nasrettin-hoca-aniti/5127730
Görsel-19, Metin Yurdanur “Miras” http://metinyurdanur.com.tr/tr/secilmis-eserler
Görsel-20, Metin Yurdanur “Miras” http://metinyurdanur.com.tr/tr/secilmis-eserle