Feryal ALLAHVERDİ, Metin ALLAHVERDİ, SAVAŞ ÇEVİK

Türkiye’de Kamu Harcamalarının İl Düzeyinde Dağılımının Çok Boyutlu Ölçekleme ve Kümeleme Analizi ile İncelenmesi

Bu çalışmada, Türkiye’nin il düzeyinde, 2009 ve 2019 yıllarına aitfonksiyonel kamu harcamaları verilerinin dağılım, benzerlik vefarklılıklarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmadametod olarak çok boyutlu ölçekleme ve kümeleme analizi seçilmiştir. Çokboyutlu ölçekleme analizi sonucunda il düzeyi kişi başı harcamalarda en çokbenzeşen harcamalar “çevre koruma hizmetleri” ve “iskan ve toplum refahıhizmetleri” amacıyla yapılanlar olurken en çok ayrışan harcamalar ise“eğitim hizmetleri” ve “kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri” amacıylayapılanlar olmuştur. Kümeleme analizi sonucunda ise “Tunceli” ve“Ankara” illeri tek başlarına birer küme oluştururken en gelişmiş illerinbulunduğu küme, harcama ortalaması en düşük küme olmuştur.

Examining the Distribution of Public Expenditures at Provincial Level in Turkey Using Multidimensional Scaling and Clustering Analysis

The purpose of this study is to analyse the distribution, similarities and differences of functional public expenditure data for 2009 and 2019 at the provincial level in Turkey. To this end, multidimensional scaling and clustering analysis was selected as the analysis method in the study. As a result of the multidimensional scaling analysis, it was found that the most similar expenditures in the per capita public expenditures at the provincial level were for environmental protection services and housing and community amenities services, while the most differentiated expenditures were for education services and public order and safety services. According to the results of the clustering analysis, the provinces of Tunceli and Ankara form a cluster by themselves, while another remarkable result is that the cluster with the lowest spending average is the cluster with the most developed provinces.

PDF

___

Allahverdi, M. ve A. Alagöz (2019), “İllerin Vergi Gelirleri Açısından Sınıflandırılmasında Kümeleme Analizi Kullanımı”, Maliye Dergisi, 176, 441-473.

Alpar, R. (2016), Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinde Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik, 4. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.

Alpar, R. (2017), Uygulamaları Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler, 5. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.

Angelov, A.G. (2019), “Public Expenditure on Education in the EU Member States: A Cluster Analysis”, Economic Archive, 72(1), 52-64.

Anıl, H. (1982), Kamu Maliyesi ve Kaynak Kullanımında Etkinlik, İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi Yayın No:205, Ankara.

Antonelli, M.A. ve De Bonis, V. (2019), “The Efficiency of Social Public Expenditure in European Countries: A Two-Stage Analysis”, Applied Economics, 51(1), 47-60.

Arslan, A. (2002), “Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik ve Denetim”, Maliye Dergisi, 140(2), 1-14.

Aybarç, S., Özkubat, G. ve Selı̇m, S. (2019), “Türkiye'de Merkezi Yönetim Bütçe Harcamalarının İllerin Gelişmişlik Düzeyi Açısından Etkinliği”, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 131-155.

Aytaç, D. ve Güran, M. (2010), “Kamu Harcamalarının Bileşimi Ekonomik Büyümeyi Etkiler mi? Türkiye Ekonomisi İçin Bir Analiz”, Sosyoekonomi, 13(13), 129-152.

Başar, S., Aksu, H., Temurlenk, S. ve Polat, Ö. (2009), “Türkiye'de Kamu Harcamaları ve Büyüme İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Journal of Graduate School of Social Sciences, 13(1), 301-314.

Berthold, M. ve Hand, D.J. (2003), Intelligent Data Analysis (Vol. 2), Berlin: Springer.

Borg, I. ve Groenen, P.J. (2005), Modern Multidimensional Scaling: Theory and Applications, Springer Science & Business Media.

Bose, N., Haque, M.E. ve Osborn, D.R. (2007), “Public Expenditure and Economic Growth: A Disaggregated Analysis for Developing Countries”, The Manchester School, 75(5), 533-556.

Campo, S.S. ve Tommasi, D. (1999), Budget Systems and Expenditure Classification, chapter 3 in Managing Government Expenditure, Asian Development Bank, Manila.

Cura, S. (2003), “Türkiye’de Mali Şeffaflığı Sağlamaya Yönelik Bir Uygulama: Analitik Bütçe Sınıflandırması”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi,18(1), 139-154.

Çakmak Z. (1999), “Kümeleme Analizinde Geçerlilik Problemi ve Kümeleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 187-205.

Demircan, E.S. (2005), “Karşılaştırmalı Bir Perspektiften Kamu Mali Yönetiminde Türk Bütçe Sistemi ve Analitik Bütçe Sistemine Geçiş”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (25), 60-69.

Emiliano, C. ve Antonella, P. (2015), “The EU in the Knowledge Era: An Exploratory Analysis”, Annals of Faculty of Economics, 1(2), 189-197.

Ersöz, F. ve Bayrak, L. (2008), “Comparing of Welfare Indicators between Turkey and European Union Member States”, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9(2), 92-98.

Eurostat (2019), Manual on Sources and Methods for the Compilation of COFOG Statistics Classıfıcatıon of the Functıons of Government

(COFOG) 2019 Edition, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/ 3859598/10142242/KS-GQ-19-010-EN-N.pdf/ed64a194-81db-112b074b-b7a9eb946c32?t=1569418084000 (Erişim Tarihi: 26.06.2021)

Eurostat (2020), Total General Government Expenditure by Function-2018 (%of GDP), https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/ index.php?title=File:Total_general_government_expenditure_by_functio n,_2018_(%25_of_GDP),png (Erişim Tarihi: 20.06.2020)

Fan, S. ve Zhang, X. (2008), “Public Expenditure, Growth and Poverty Reduction in Rural Uganda”, African Development Review, 20(3), 466-496.

Ferreiro, J., del Valle, M.G. ve Gómez, C. (2010), “Social Preferences and Fiscal Policies: An Analysis of the Composition of Public Expenditures in the European Union”, Journal of Post Keynesian Economics, 32(3), 347-370.

Ferreiro, J., del Valle, M.G. ve Gómez, C. (2012), “Similarities and Differences in the Composition of Public Expenditures in the European Union”, Journal of Economic Issues, 46(3), 633-660.

Ferreiro, J., del Valle, M.G. ve Gómez, C. (2013), “An Analysis of the Convergence of the Composition of Public Expenditures in European Union Countries”, American Journal of Economics and Sociology, 72(4), 799-825.

Gemmell, N., Kneller, R. ve Sanz, I. (2008), “Foreign Investment, International Trade and the Size and Structure of Public Expenditures”, European Journal of Political Economy, 24(1), 151-171.

Grossman, H.I. ve Lucas, R.F. (1974), “The Macro‐Economic Effects of Productive Public Expenditures”, The Manchester School, 42(2), 162-170.

Gupta, S.P. (1967), “Public Expenditure and Economic Growth: A TimeSeries Analysis”, Public Finance, 26, 423-466.

Gül, E. ve Yavuz, H. (2011), “Türkiye’de Kamu Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1963-2008 Dönemi”, Maliye Dergisi, 160, 72-85.

Gürbüz, A.A (2008), “Türkiye’de ve AB’de Kamu Harcamaları: Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Merkezi Raporu, No: 1, 33-55.

Hair, J.F., Anderson, E.R., Tatham, L.R. ve Black, C.W. (2019), Multivariate Data Analysis With Readings, 8. ed., USA: Prentice-Hall.

Halásková, M. ve Halásková, R. (2014), Assessment of Public Expenditures in Selected Areas of Public Services in EU Countries. In Proceedings of the 14th International Conference on Finance and Banking, 88-98.

Halásková, M. ve Halásková, R. (2017), “Public Expenditures in Areas of Public Sector: Analysis and Evaluation in EU Countries”, Scientific papers of the University of Pardubice. Series D, Faculty of Economics and Administration, 24, 39-50.

Halásková, M. ve Halásková, R. (2018), “Evaluation Structure of Local Public Expenditures in The European Union Countries”, Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 66(3), 755-766.

Halásková, M., Halásková, R. ve Bednář, P. (2020), “Public Services and their Financial Allocation in the European Context”, Scientific Papers of the University of Pardubice, Series D: Faculty of Economics and Administration, 28(2), 1-9.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (2020), İller İtibariyle Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri (2004-2019), https://muhasebat.hmb.gov.tr/iller-itibariylemerkezi-yonetim-butce-istatistikleri-2004-2019 (Erişim Tarihi: 11.05.2020)

IMF (2014), Government Finance Statistics Manual 2014. Washington, D.C, https://www.imf.org/external/Pubs/FT/GFS/Manual/2014/gfsfinal.pdf (Erişim Tarihi: 26.06.2021)

IMF (2020), Functional Expenditures (COFOG), https://data.imf.org/ regular.aspx?key=61037799 (Erişim Tarihi: 15.05.2020)

Işık, N. ve Demir, F. (2012), “Kamu Harcamalarında Etkinlik ve Verimlilik: Karaman Belediyesi Hizmetleri Üzerine Bir Uygulama”, Maliye Dergisi, 163, 147-169.

İnsel, A. (2008), 1994-2007 Arasında Kamu Harcamalarının Gelişimi, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Merkezi Raporu, No: 1, 19-32.

Johnson, R.A. ve Wichern, D.W. (2007), Applied Multivariate Statistical Analysis (6th ed.), Upper Saddle River, NJ: Pearson.

Kalaycı, Ş. (2016), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 7. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.

Karakurt, B. ve Okutan, Ş. (2018), “Gelir ve Fonksiyonel Kamu Harcamaları İlişkisi: Bölgesel Düzeyde”, International Journal of Public Finance, 3(1), 107-134.

Kaufman, L. ve Rousseeuw, P.J. (2005), Finding Groups in Data: An Introduction to Cluster Analysis (Vol. 603), New Jersey: John Wiley & Sons, Hoboken.

Kruskal, J.B. (1964), “Multidimensional Scaling by Optimizing Goodness of Fit to a Nonmetric Hypothesis”, Psychometrica, 29(1), 1-27.

Kruskal, J.B. ve Wish, M. (1978), Multidimensional Scaling (Quantitative Applications in the Social Sciences, No: 07-011, Newbury Park: Sage Publications.

Mead, A. (1992), “Review of the Development of Multidimensional Scaling Method”, Journal of the Royal Statistical Society, Series D (the Statistician), 41(1), 27-39.

Nihat, I. ve Alagöz, M. (2005), “Kamu Harcamaları ve Büyüme Arasındaki İlişki”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (24), 63-75.

OECD (2019), Government at a Glance 2019, Paris: OECD Publishing. Pehlivan, O. (2010), Kamu Maliyesi, Trabzon: Derya Kitabevi.

Polat, E. (2018), “Kamu Yatırımlarının Bölgesel Kalkınmadaki Rolü: Türkiye'deki Düzey-2 Bölgeleri İçin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Bir Uygulama”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1053-1066.

Sağbaş, İ. ve Kaya, A. (2009), Türkiye'de Kamu Harcamalarının Bölgesel Dağılımının Analizi: Mekansal Ekonometri Yaklaşımı, Antalya, 24. Maliye Sempozyumu, Mayıs, 63-87.

Sanz, I. ve Velázquez, F.J. (2004), “The Evolution and Convergence of the Government Expenditure Composition in the OECD Countries”, Public Choice, 119, 61-72.

SBB (2020), 2021-2023 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberi, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/2021- 2023_ButceHaz%C4%B1rlamaRehberi.pdf (Erişim Tarihi: 25.06.2021)

Schulte im Walde, S. (2006), “Experiments on the Automatic Induction of German Semantic Verb Classes”, Computational Linguistics, 32(2), 159-194.

Türk, İ. (1999), Kamu Maliyesi, Üçüncü Baskı, Ankara: Turhan Kitabevi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2020), İstatistik Veri Portalı, https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr (Erişim Tarihi: 18.05.2020)

The World Bank (2020), GDP per capita (current LCU)-Turkey https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CN?locations=TR (Erişim Tarihi: 20.05.2020)

The United Nations Statistics Division (UNSD) (2020), Classification of the Functions of Government (COFOG), https://unstats.un.org/unsd/iiss/ classification-of-the-functions-of-government-cofog.ashx (Erişim Tarihi: 30.05.2020)

Uyğun, U. ve Yardımcıoğlu, F. (2019), “Evaluation of Health Expenditures in Turkey and EU Countries: A Cluster Analysis”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 401-416.

Uysal, D. ve Mucuk, M. (2009), “Türkiye Ekonomisinde Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 46(527), 39-48.

Üçler, G. (2011), Kamu Harcama Çeşitleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi için Ekonometrik Bir Analiz (1970-2009), Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Wickelmaier, F. (2003), “An Introduction to MDS”, Sound Quality Research Unit, Aalborg University, Denmark, 46(5), 1-26. Yavuz, A. ve Çiçek, S. (2009), “Isparta İlinin Vergi Gelirlerinin Analizi Yoluyla Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Bir İnceleme”, Maliye Dergisi, 157, 166-182.